"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/450 Esas, 2022/574 Karar
KARAR : Kısmen kabul
Taraflar arasında görülen kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin asıl ve birleştirilen davalarda verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; asıl davanın kısmen kabulüne, birleştirilen davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacılar ve davalı ... vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Asıl ve birleştirilen davalarda davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; İstanbul ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 3233 ada 40 parsel ... taşınmazın uygulama imar planında kısmen yol olarak düzenlendiğini, taşınmaza kamulaştırma yapılmaksızın el atıldığını belirterek el atma karşılığının davalı idarelerden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; açılan davanın haksız ve hukuksuz olup reddinin gerektiğini ileri sürmüştür.
2. Davalı ... Belediyesi Başkanlığı vekili cevap dilekçesinde özetle; davada fiili el atmanın bulunmadığını, hukuki el atmalarda ise idari yargının görevli olduğunu, davacının davadan önce uzlaşma prosedürünü işletmediğini, uzlaşmanın dava şartı olduğunu, el atılan kısmın yeşil alan olarak terkini, şayet el atılan kısım kullanılabilir boş bir alan niteliğinde ise davalı idare adına tapu kaydına tescili gerektiğini ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 22.04.2014 tarihli ve 2013/195 Esas, 2014/191 Karar ... kararı ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1.Mahkemenin 22.04.2014 tarihli ve 2013/195 Esas, 2014/191 Karar ... kararına karşı süresi içinde davacılar temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; dava konusu taşınmazın imar planında kısmen ticaret konut, kısmen yol, kısmen de pasif yeşil alan olarak ayrıldığı ve taşınmazın imar planında pasif yeşil alan olarak düzenlenen bölümünün İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığının sorumluluğunda pasif yeşil alan olarak ayrılmak suretiyle tapu malikinin tasarruf alanı dışına çıkarıldığı ve bu şekilde taşınmaza fiilen el atıldığı anlaşılmış olmasına rağmen, eksik inceleme ile yazılı şekilde fiilen el atma olmadığından bahisle davanın reddine karar verilmesi doğru görülmediğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 28.03.2019 tarihli ve 2016/76 Esas, 2019/97 Karar ... kararı ile asıl dava yönünden davalı ... aleyhine açılan davanın husumet nedeniyle reddine, davalı ... aleyhine açılan davanın kısmen kabulüne, birleştirilen davanın kısmen kabulüne, 80,00 m²lik pasif yeşil alanın yeşil alan olarak ve 63,80 m²lik yolun yol olarak davalı ... lehine terkinine karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1.Mahkemenin 28.03.2019 tarihli ve 2016/76 Esas, 2019/97 Karar ... kararına karşı süresi içinde davacılar ve davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; birleştirilen dosya davacılarının uzlaşma yoluna başvurup başvurmadıkları araştırılarak, uzlaşma yoluna başvurmadan dava açtıklarının tespit edilmesi halinde birleştirilen davanın dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi ve kabule göre ise; taşınmazda yapılaşmanın tamamlanmış olduğundan el atılan arsanın aynı amaçla kullanılması mümkün olmadığı ve el atılan alanının yapı alanına da tesiri olmadığı belirtilerek yasal dayanağı olmayan değerlendirme şekliyle % 10 objektif değer azalışı uygulayarak az bedele hükmedilmesi doğru görülmediğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Son Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile asıl davanın davalı ... yönünden husumet nedeniyle reddine, davalı ... yönünden kısmen kabulüne, birleştirilen davanın ise uzlaşma dava şartı yerine getirilmediğinden usulden reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar ve davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Asıl ve birleştirilen dosya davacıları vekili temyiz dilekçesinde özetle; belirlenen m² birim bedelinin düşük olduğunu, birleştirilen dava yönünden uzlaşmama iradesi ortaya konulduğundan davanın reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu, gerekçeli kararda davacı paylarının hatalı hesaplandığını ve ... yerine ... yazıldığını, davalı idareler lehine vekâlet ücretine hükmedilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; davanın husumetten reddi gerektiğini, belirlenen bedelin yüksek olduğunu, tapudaki şerhler ve taşınmazda bulunan yapı nedeniyle değer azalışı uygulanması gerektiğini, el atma tarihindeki niteliklerinin esas alınması gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı tapu malikleri ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelin sorumlu davalı idareden tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 ... Hukuk Muhakameleri Kanunu'nun (1086 ... Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 ... Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) geçici 6 ncı maddesinin birinci, ikinci ve altıncı fıkraları.
3. 2942 ... Kanun’un 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı ... Belediyesi vekili ile asıl ve birleştirilen dosya davacıları vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Mahkemece uyulan bozma kararı gereğince inceleme ve işlem yapılarak, birleştirilen davanın usulden reddine, asıl davanın ise davalı ... Belediyesi yönünden husumet nedeniyle reddine ve davalı ... Belediyesi yönünden dava konusu taşınmazın dava tarihindeki değeri üzerinden bedel biçilmesinde yöntem itibarıyla bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Buna karşın; dava konusu taşınmazın 18 numaralı bağımsız bölümü tapu kaydında ... adına kayıtlı olup ...’nun davacı olmadığı, mirasçılarından yalnızca ...’nun davacı olduğu dikkate alınmadan tapu maliki ... adına kayıtlı 12/230 arsa payının tamamının bedeline hükmedilmesi doğru olmadığı gibi, davacı ... hissesi de dahil olmak üzere 18 numaralı bağımsız bölümün tamamının yargılama devam ederken dava dışı Birgül Altınboğa’ya satıldığı anlaşılmıştır.
4. 6100 ... Kanun’un 125 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre, davanın açılmasından sonra dava konusunun davacı tarafından devredilecek olması halinde, devralmış olan kişinin görülmekte olan davada davacı yerine geçeceği ve davanın kaldığı yerden itibaren devam edeceği düzenlendiğinden, mahkemece davacı sıfatıyla yeni malik Birgül Altınboğa’ya davanın ihbar edilip sonucuna göre dava konusu edilen pay yönünden karar verilmesi gerektiği gözetilmeden yazılı şekilde eski malikin murisi yönünden ve talep aşılmak suretiyle hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
5. 18 numaralı bağımsız bölüm dışında kalan dava konusu diğer bağımsız bölümlere ilişkin güncel tapu kayıtları da getirtilerek yargılama devam ederken dava konusunun davacılarca devredildiğinin anlaşılması halinde de mahkemece davacı sıfatıyla yeni maliklere dava ihbar edilip sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacılar ve davalı ... ... vekillerinin temyiz itirazları yerinde olduğundan mahkeme kararının BOZULMASINA,
Davalı ... Belediyesi ile davacılardan peşin alınan temyiz harçlarının istenildiğinde iadesine,
13.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.