"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/224 Esas, 2019/83 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki 4650 ... Kanun'la değişik 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın Hazine adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı bir kısım davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Adana ili, Ceyhan ilçesi, ... Mahallesi 623 parsel ... taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın Hazine adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Bir kısım davalılar vekili Avukat ... cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın 1/1000 ölçekli uygulama imar planı içerisinde olduğunu, aynı zamanda belediye sınırları içinde, hizmetlerden yararlanan ve meskun alana 100 metre mesafede olduğunu belirterek arsa vasfında değerlendirilmesi gerektiğini, taşınmaza komşu olan 622, 624, 625, 627 ve 628 parsel ... taşınmazlara ilişkin dava dosyalarında yer alan belediye yazıları ile bilirkişi raporlarında söz konusu taşınmazların arsa vasfında kabul edildiğini ileri sürmüştür.
III.MAHKEME KARARI
Mahkemenin 28.04.2016 tarihli ve 2014/272 Esas, 2016/196 Karar ... kararı ile acele kamulaştırmaya ilişkin Bakanlar Kurulu kararının idari yargı mercilerince iptal etmesi nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin 28.04.2016 tarihli ve 2014/272 Esas, 2016/196 Karar ... kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan temyiz incelemesi sonucunda; dava dışı ... köyü 150 ada 2 parsel ... taşınmaza ilişkin olarak bu taşınmazın hissedarı ... Yemekçilik Ltd. Şti. tarafından acele kamulaştırma kararının iptali hakkında açılan dava sonucunda, acele kamulaştırma kararının dayanağını teşkil eden Bakanlar Kurulunun 2010/33 ... kararının, iptal davasını açan davacı hissesi bakımından Danıştay 6. Dairesince iptal edildiği ve iptal kararının İdari Dava Daireleri Kurulunca onandığı, mahkemece bu iptal kararına dayanılarak davanın reddine karar verildiğinin anlaşıldığı, iptal kararının aynı taşınmazın dava açmayan maliklerini bağlamayacağı gibi, mahkemece ret kararına gerekçe olarak gösterilen iptal kararı dava konusu taşınmaza ilişkin olmayıp aynı kamulaştırma kapsamında dava dışı 150 ada 2 parsel ... taşınmaza ilişkin olduğundan mahkemece işin esasına girilmesi gerekirken, hatalı gerekçe ile yazılı şekilde ret kararı verilmesinin doğru görülmediği gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile Hazine adına tesciline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde bir kısım davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Bir kısım davalılar vekili Avukat ... temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın 1/1000 ölçekli imar planı içinde, belediye hizmetlerinden yararlanan ve meskun mahalle 100 metre mesafede yer alan arsa niteliğinde bir taşınmaz olduğunu, hükme esas alınan bilirkişi raporunda dava konusu taşınmazın da içinde bulunduğu bölgeye ilişkin ... Belediye Başkanlığının 16.12.2008 tarihli ve 19 ... kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planının idare mahkemesi tarafından iptal edildiği gerekçesiyle taşınmazın arsa kabul edilmediğinin belirtildiğini, oysa bu tarihten önce yürürlükte bulunan 08.09.2006 tarihli uygulama imar planı ile dava konusu taşınmazın arsa vasfını kazandığını, dava konusu taşınmazın ilk defa 16.12.2008 tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planı kapsamına girmediğini, kaldı ki 16.12.2008 tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptaline ilişkin Adana 2. İdare Mahkemesi ve Danıştay 6.Daire Başkanlığı kararlarında yetki gasbı nedeniyle imar planının yok hükmünde olduğu gerekçesiyle iptaline karar verildiğini, hukuk açısından herhangi bir sonuç doğurmayan yok hükmünde olan bir işlemin öncesinde yürürlükte olan 08.09.2006 tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planını yürürlükten kaldırmasının söz konusu olmadığını, aynı kamulaştırma kapsamındaki yakın konumda bulunan 627, 628 ve 1120 parsele ilişkin dava dosyalarında taşınmazların arsa vasfında değerlendirildiğinin anlaşıldığını, dava konusu taşınmaza komşu parsel olan 622 parsel ile 150 ada 1 parsel ... taşınmaza ilişkin Ceyhan 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/115 Esas ... dosyasında taşınmaza arsa vasfında değer biçildiğini, hatta bu dosyaya sunulan Ceyhan Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün 07.04.2020 tarihli ve 1045 ... yazısında bu parsellerden kesilen düzenleme ortaklık payı oranının %5,80703 olduğunun bildirildiğini ve bu yazının da delil olarak dosya arasına alınması gerektiğini, müvekkilleri lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin hukuka aykırı olduğunu ileri sürmüştür.
2. Bir kısım davalılar vekili Avukat ... temyiz dilekçesinde özetle; davada taraf teşkilinin sağlanamadığını, ölü olan kişilerin davalı olarak gösterildiği gibi, ölü olan hak sahiplerinin mirasçılarından bir kısmının davaya dahil edildiği halde bir kısmının davaya dahil edilmediğini, davalı olarak davaya dahil edilen kişilerin soyadlarında hatalar yapıldığı, vekâletnamesini sunduğu birçok müvekkilinin vekili olarak kararda gösterilmediğini, vekille temsil edilmesine rağmen tebligatların asillere yapıldığını, bu tebligatların hukuken geçersiz olduğunu ve hak kaybına sebebiyet verebileceğini, aynı kamulaştırma kapsamında dava konusu taşınmaza komşu olan 129 ada 4 parsel ... taşınmaza ilişkin Ceyhan 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2010/406 Esas ... dosyasında taşınmazın arsa olarak kabul edildiğini ve 31.10.2006 tarihi itibarıyla metrekaresine 65,00 TL/m² değer biçildiğini, bu kararın Yargıtay denetiminden geçerek kesinleştiğini, Ceyhan 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/492 Esas ... dosyasında yine 129 ada 4 parsel ... taşınmazın metrekaresine 17.10.2012 tarihi itibarıyla 98,22 TL/m² değer biçildiğini, nihayet Ceyhan 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/95 Esas ... dosyasında 628 parsel ... taşınmazın metrekaresine 53,28 TL/m² olduğu değer biçildiği, sözü edilen parsellerin tümünün aynı kişilere ait olduğunu, dava konusu taşınmaz için belirlenen bedelin düşük olduğunu, taşınmazın konumu itibarıyla değerli olduğunu, bu niteliği gözetilerek emsal değerler üzerinden bedelinin tespit edilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
3. Bir kısım davalılar vekili Avukat ... temyiz dilekçesinde özetle; mülkiyetin özüne ilişkin bu davada kanun yolları kapalı olarak karar verilmesinin hukuka aykırı olduğunu, dava konusu taşınmazın 1/1000 ölçekli imar planı içinde yer aldığı için arsa vasfında kabul edilmesi gerektiğini, taşınmaza bitişik konumda bulunan 627 ve 628 parsel ... taşınmazlara ilişkin davada taşınmazların arsa vasfında nitelendirildiğini, hükme esas alınan bilirkişi raporunda dava konusu taşınmazın da içinde bulunduğu bölgeye ilişkin ... Belediye Başkanlığının 16.12.2008 tarihli ve 19 ... kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planının idare mahkemesi tarafından iptal edildiği gerekçesiyle taşınmazın arsa kabul edilmediğinin belirtildiğini, oysa bu tarihten önce yürürlükte bulunan 08.09.2006 tarihli uygulama imar planı ile dava konusu taşınmazın arsa vasfını kazandığını, dava konusu taşınmazın ilk defa 16.12.2008 tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planı kapsamına girmediğini, kaldı ki 16.12.2008 tarihli ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptaline ilişkin Adana 2. İdare Mahkemesi ve Danıştay 6.Daire Başkanlığı kararlarında yetki gasbı nedeniyle imar planının yok hükmünde olduğu gerekçesiyle iptaline karar verildiğini, hukuk açısından herhangi bir sonuç doğurmayan yok hükmünde olan bir işlemin öncesinde yürürlükte olan 08.09.2006 tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planını yürürlükten kaldırmasının söz konusu olmadığını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 ... Kanun) geçici 3 üncü maddesi gereği yürürlükte bulunan 1086 ... Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 ... Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 ... Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 ... Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalılar vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Dava konusu 623 parsel ... taşınmazın mülkiyetinin ihtilaflı olması nedeniyle dava dilekçesinde davalı tarafın gösterilmediği, yargılama esnasında 623 parsel ... taşınmaza ilişkin mülkiyet ihtilafının görüldüğü Ceyhan Kadastro Mahkemesinin 2004/4 Esas, 2008/22 Karar ... dosyasındaki tüm tarafların eldeki davaya dahil edilmesine karar verildiği, ancak Ceyhan Kadastro Mahkemesinin 2004/4 Esas ... dosyasında dava konusu 623 parsel ... taşınmaz haricinde 622, 625, 626, 627, 628, 629, 634, 635, 636 parsel ... taşınmazların da dava konusu olması nedeniyle bu parseller üzerinde mülkiyet ... iddiasında bulunan kişilerin de ilgisi bulunmadıkları halde 623 parsel ... taşınmaza ilişkin eldeki davaya dahil edildikleri, vefat eden tapu maliki ve bu bağlamda veraset ilamı sayısının çokluğu ile aynı isimde birden fazla davalı bulunduğu göz önüne alındığında; bir kısım davalı ile tapu malikleri arasında hukuki irtibat kurulamadığı, davalı sayısının hak sahibi sayısını aştığı, davalı olarak davaya dahil edilenlerden bir kısmının ne T.C. kimlik numaralarının ne de adreslerinin bulunduğu, bu durumun ise taraf teşkilinin sağlanması, vekille temsil edilen davalıların tespit edilmesi ve yargılama sürecine ilişkin tebligatların usulüne uygun olarak yapılması noktasında eksikliklere sebebiyet verdiği anlaşılmaktadır.
3. Bu durumda; dosya kapsamında hak sahibi olan tüm davalıların tespit edilerek T.C. kimlik numaraları ile UYAP sistemine kaydı sağlanıp mükerrer taraf girişi tespit edilirse gerekli düzeltmeler yapıldıktan ve hak sahipliği gözetilerek taraf teşkilinde eksiklik varsa bu eksiklik de giderildikten sonra; dosyada mevcut veraset ilamları yeterli ise bu ilamlar kullanılarak, yeterli değil ise eksik veraset ilamları ilgilisinden temin edilerek her bir davalıya düşecek bedeli gösterir şekilde hesap bilirkişisinden ek rapor alınmak ve hak sahibi olmayan davalılar yönünden davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmek suretiyle hüküm kurulması gerektiğinin gözetilmemesi doğru değildir.
4. Yukarıdaki bent uyarınca gerekli düzenlemeler yapıldıktan sonra; dosyada vekili olan davalılar yönünden 7201 ... Tebligat Kanunu’nun 11 inci maddesi uyarınca vekile tebligat çıkartılması gerekirken, gereksiz yargılama masrafı ve zaman kaybına sebebiyet verecek şekilde asıllara tebligat yapılması hukuka aykırıdır.
5. Dosya kapsamında yer alan Ceyhan Belediye Başkanlığının 25.11.2014 tarihli yazısı, Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünün parsel sorgulama uygulama sitesinden edinilen bilgiler ve aynı kamulaştırma kapsamında Dairemize intikal eden dava konusu taşınmaza 280 metre mesafede bulunan 628 parsel ... taşınmaza ilişkin Ceyhan 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/95 Esas, 2019/88 ... dosyasına, yine 470 metre mesafede bulunan 131 ada 2 parsel, 132 ada 1 parsel ve 133 ada 1 parsel ... taşınmazlara ilişkin Ceyhan 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/149 Esas, 2019/89 ... dosyasına, nihayet 600 metre mesafede bulunan 150 ada 2 parsel ... taşınmaza ilişkin Ceyhan 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/137 Esas, 2019/81 ... dosyasına konu olan parsellerin arsa vasfında değerlendirildiği veya değerlendirilmesi gerektiği yönünde bozma kararı verildiği dikkate alındığında dava konusu taşınmazın arsa vasfında olduğu sonucuna varılmıştır.
6. Bu durumda; taraflara, dava konusu taşınmaza yakın bölgelerden ve yakın zaman içinde satışı yapılan benzer yüzölçümlü satışları bildirmeleri için imkân tanınması, lüzumu hâlinde resen emsal celbi yoluna gidilmesi, taşınmazın, değerlendirme tarihi itibarıyla, emsal alınacak taşınmazın ise satış tarihi itibarıyla imar ya da kadastro parselleri olup olmadığı ve dava konusu taşınmazın bulunduğu bölgede uygulanan düzenleme ortaklık payı oranının ilgili Belediye Başkanlığı ve Tapu Müdürlüğünden ayrı ayrı sorulması, ayrıca dava konusu taşınmazın; imar planındaki konumu, emsallere ve değerini etkileyen merkezi yerlere olan uzaklığını da gösterir krokisi ve dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazların resen belirlenen vergi değerleri ve emsal taşınmazların satış akit tablosu getirtilerek, dava konusu taşınmazın değerlendirmeye esas alınacak emsallere göre ayrı ayrı üstün ve eksik yönleri ve oranları açıklanmak suretiyle yapılacak karşılaştırma sonucu değerinin belirlenmesi bakımından, yeniden oluşturulacak bilirkişi kurulu marifetiyle mahallinde keşif yapılarak aynı kamulaştırma kapsamındaki yakın konumda bulunan parsellere ilişkin bedeller de dikkate alınmak suretiyle tanzim edilecek rapor sonucuna göre hüküm kurulması gerekmektedir.
7. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ve Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı, 01.06.2019 tarihli ve 30791 ... Resmî Gazete'de yayımlanan kararı da göz önüne alınarak davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi isabetli değildir.
8. Kendisini vekille temsil ettiren davalılar lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Bir kısım davalılar vekillerinin temyiz itirazlarının kabulü ile Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Bir kısım dahili davalılardan peşin alınan temyiz harçlarının istek halinde iadesine
14.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.