"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Adana Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/2081 Esas, 2023/149 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Karaisalı Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/25 Esas, 2021/86 Karar
Taraflar arasındaki tapu kaydının mahkeme kararı ile iptal edilmesi nedeniyle uğranılan zararın 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu’nun (4721 sayılı Kanun) 1007 nci maddesi uyarınca tazmini istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Hazine temsilcisi ile davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Hazine ile temlik veren ve temlik alan vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda,
Davacı ... 07.10.2021 tarihinde noterde düzenlenen temlik sözleşmesi ile iş bu davadaki alacağını tüm ferileriyle birlikte ...'e temlik ettiği anlaşıldığından, 6100 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanun'nun (6100 sayılı Kanun) 125 inci maddesinin ikinci fıkrası gereği temlik alan ... davacı sıfatı kazandığından temlik veren ...'in davada davacı sıfatı kalmadığından temyiz dilekçesinin reddine karar verilmiştir.
Davalı Hazine ile temlik alan davacı ... vekillerinin gerekli şartları taşıyan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davacılar vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 23.01.2024 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalı Hazine vekili Avukat ... ve yetki belgesine istinaden davacılar vekili Avukat ... ile Avukat ... gelmişlerdir.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Adana ili, Karaisalı ilçesi, ... köyü 120 ada 23 parsel sayılı taşınmazın kesinleşen Mahkeme kararı ile tapu kaydının iptali ile ormanı vasfı ile Hazine adına tapuya kayıt ve tesciline karar verildiğinden uğramış olduğu zararın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte 4721 sayılı Kanun'un 1007 nci maddesi uyarınca davalı Hazineden tazminat talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine temsilcisi cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın davacının elinden çıkmasında Hazinenin etkisinin olmadığını, davacının taşınmazı alırken gerekli araştırmayı yapmak zorunda olduğunu, taşınmazın Mahkeme kararı ile tapusunun iptaline ve orman vasfı ile Maliye Hazinesi adına tesciline karar verildiğini, tapu işleminin mahkeme kararına dayandığını, bu kararın uygulanmasının zorunlu olduğunu ileri sürerek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve Hazine temsilcisi istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; istinaf kararında açıklanan çelişkiyi gidermeyen, yeni yeni çelişkiler yaratan raporun kabulünün olası olmadığını, davacının hiçbir kusuru bulunmamasına rağmen idarece açılmış tapu iptali ve tescil davasında taraf olduğunu ve yargılama kapsamında masraf yaptığını, yapılan masrafların da zarar kapsamında olduğunu, dolayısıyla davanın masraflar yönünden de kabul edilmesi gerektiğini, kamulaştırma bedellerinde kamu alacakları için ön görülen en yüksek faiz oranının uygulanacağını, bu hükümlerin eldeki davanın kapsamında da kıyasen uygulanması gerektiğini, davanın değerlendirme tarihinin 22.02.2016 olduğunu, dolayısıyla bu tarihten itibaren faiz işletilmesi gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı Hazine temsilcisi istinaf dilekçesinde özetle; bu davada Maliye Hazinesinin taraf olma sıfatının olmadığını, dava konusu olayda 4721 sayılı Kanun'un 1007 nci madesinin uygulama olanağı olmadığından anılan davanın Orman İdaresine yöneltilmesi gerektiğini, hesaplanan tazminat miktarının çok yüksek olduğunu, rayiçlere uygun olmadığını, hükme esas bilirkişi raporunda dava konusu taşınmazın m² birim fiyatının 27,63 TL olarak hesaplandığını, ilgili m² birim değerinin çok fahiş olup kabul edilemeyeceğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmaz orman vasfında bulunduğu halde tapuya tarla vasfı ile tescil edildiği, davacının taşınmaza malik olduğu, kesinleşmiş Mahkeme kararı ile davacı adına kayıtlı tapu kaydının iptaline karar verildiği ve davacının mülkiyet hakkının zarar gördüğü, davalı ... Hazinesinin 4721 sayılı Kanun'un 1007 nci maddesi gereği meydana gelen zarardan sorumlu olduğu ve Mahkemece kaldırma kararı sonrasında çelişkileri gidermek için yeniden 5 kişiden oluşan heyetten alınan raporun dosya kapsamına, kanun ve içtihatlara uygun olduğu anlaşılmakla taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine temsilcisi ile temlik alan ve temlik veren vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı temlik alan vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinafın kaldırma kararı sonrası istinaf kararında açıklanan çelişkiyi gidermeyen, yeni yeni çelişkiler yaratan hatalı ve eksik inceleme yapan rapora göre metrekare birim fiyatının düşük tespit edildiğini, davacının hiçbir kusuru bulunmamasına rağmen idarece açılmış tapu iptali ve tescil davasında yapılan masrafların da zarar kapsamında olduğunu, dolayısıyla davanın masraflar yönünden de kabul edilmesi gerektiğini, kamulaştırma bedellerinde kamu alacakları için ön görülen en yüksek faiz oranının uygulanacağına ilişkin hükümlerin eldeki davanın kapsamında da kıyasen uygulanması gerektiğini ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı Hazine temsilcisi temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekeçesinde belirttiği husuları tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 4721 sayılı Kanun’un 1007 nci maddesi uyarınca tazminat istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4721 sayılı Kanun’nun “Sorumluluk” karar başlıklı 1007 nci maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Tapu sicilinin tutulmasından doğan bütün zararlardan Devlet sorumludur.”
3. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 18.11.2009 tarihli ve 2009/4 - 383 Esas, 2009/517 Karar sayılı ilâmında tapu işlemlerinin kadastro tespit işlemlerinden başlayarak birbirini takip eden işlemler olduğu, tapu kütüğünün oluşumu aşamasındaki kadastro işlemleri ile tapu işlemleri bir bütün oluşturduğundan bu kayıtlarda yapılan hatalardan 4721 sayılı Kanun’un 1007 nci maddesi anlamında Devletin sorumlu olduğunun kabulünün gerektiği, Devletin sorumluluğunun kusursuz sorumluluk olduğu, bu işlemler nedeniyle zarar görenlerin 4721 sayılı Kanun’un 1007 nci maddesi gereğince zararlarının tazmini için Hazine aleyhine adlî yargıda dava açabilecekleri belirtilmiştir.
4. 4721 sayılı Kanun’un 1007 nci maddesi uyarınca kabul edilen Devletin sorumluluğu, tapu sicilinin önemi ve kişilerin bu sicile olan ... duygularını sağlamak bakımından aynî hakkının saptanması, herkese açık tutulmasında tekel hakkı sağlayan bir sicil olması esasına dayanmaktadır. Bu sorumluluk, asıl ve nesnel (objektif) bir sorumluluk olduğundan zarara uğrayan zararının ödetilmesini doğrudan Devletten isteyebilir.''
5. 4721 sayılı Kanun'un "Tapu sicilinin açıklığı" karar başlıklı 1020 nci maddesi şöyledir:
“Tapu sicili herkese açıktır. İlgisini inanılır kılan herkes, tapu kütüğündeki ilgili sayfanın ve belgelerin tapu memuru önünde kendisine gösterilmesini veya bunların örneklerinin verilmesini isteyebilir.”
6. 4721 sayılı Kanun'un "Dürüst Davranma" karar başlıklı 2 inci maddesi şöyledir:
"Herkes, haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorundadır. Bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz."
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu taşınmaz tapuda ... adına kayıtlıyken Orman İdaresi tarafından açılan Karaisalı Asliye Hukuk Mahkemesinin 2013 /190 Esas sayılı dosyasında orman vasfı ile Hazine adına tescil edildiği, kararın temyiz incelemesinden geçerek 22.02.2016 tarihinde kesinleştiği ve eldeki davanın 24.10.2016 yılında 10 yıllık zamanaşımı süresi içinde açıldığı anlaşılmıştır.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin tüm, davalı Hazine temsilcisinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
4. Dosya kapsamına göre, yargılama sırasında davacı ...'in 07.10.2021 tarihinde noterde düzenlenen temlik sözleşmesi ile iş bu davadaki alacağını tüm ferileriyle birlikte ...'e temlik ettiği anlaşılmıştır.
5. 4721 sayılı Kanun'un 1020 nci maddesinin; "Tapu sicili herkese açıktır. İlgisini inanılır kılan herkes, tapu kütüğündeki ilgili sayfanın ve belgelerin tapu memuru önünde kendisine gösterilmesini veya bunların örneklerinin verilmesini isteyebilir. Kimse tapu sicilindeki bir kaydı bilmediğini ileri süremez.'' hükmü nazara alındığında tapunun orman vasfıyla Maliye Hazinesi adına tescil edildikten sonra tapu kaydının iptali nedeniyle uğranılan zararın tazmini istemi ile açılan davadaki alacağı devir alan temlik alanın iyi niyetli olduğundan ve 4721 sayılı Kanun'un 2 nci maddesi uyarınca dürüst davrandığından söz edilemez. Hâl böyle olunca, bir zararının oluştuğu kabul edilse bile bu zararın tapu sicil kayıtlarının doğru tutulmamasından kaynaklandığı söylenemeyeceği gibi tapu kaydının orman vasfı ile Hazine adına tescil edildiğinden bahisle taşınmaza ilişkin önceki tapu malikinin taşınmaz hakkında mülkiyet hakkı ihlal edildiği gerekçesiyle açılan tazminat istemli davadaki alacağı temlik almasından dolayı uğradığı zararı 4721 sayılı Kanun'un 1007 nci maddesi uyarınca Devletten isteyen davacının uğradığı zarar ile tapu işlemleri arasında nedensellik bağının varlığından da bahsetmek mümkün olmayacağından davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulüne karar verilmesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A. Temlik Eden Davacı Vekilinin Temyizi Yönünden
Temlik eden vekilinin temyiz dilekçesinin REDDİNE,
B. Temlik Alan Davacı ve Davalı Hazine Temyizi Yönünden
1. Davacı temlik alan vekilinin tüm, davalı Hazine temsilcisinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalı Hazine vekilinin temyiz isteminin kısmen kabulü ile temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
İlk Derece Mahkemesinin kararının BOZULMASINA,
Davalı Hazine kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden, 21.09.2023 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince belirlenen 17.100,00 TL duruşma vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı Hazineye ödenmesine,
Davacıdan peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.