"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/709 Esas, 2023/509 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kangal Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/43 Esas, 2021/148 Karar
Taraflar arasındaki 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun (2942 sayılı Kanun) mülga 17 nci maddesi uyarınca tescil istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekilli tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu Sivas ili, Kangal ilçesi, ... köyü 102 ada 89 (eski 1) parsel sayılı taşınmazın 4.912,68 m²lik kısmının TEÜAŞ Yönetim Kurulu'nun 10.06.1994 tarihli 4-35 sayılı Kamu yararı kararı gereği kamulaştırılmasına karar verildiğini, kamulaştırma bedelinin maliki/malikleri adına Türkiye Halk Bankası Kangal Şubesi'ne yatırılarak kamulaştırma işleminin tamamlandığını, taşınmaza el konulduğunu, ancak bugüne kadar taşınmazın rızaen ferağı gerçekleşmediğinden tapu tescilinin sağlanamadığını, dava konusu taşınmazın 4.912,68 m²lik kısmının 2942 sayılı Kanun'un 17 nci maddesi gereğince davalılar adına olan tapu kaydının iptal edilerek idare adına tapuya kayıt ve tescil edilmesine ve lehlerine vekâlet ücretine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Bir kısım davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; yapılan kamulaştırma işleminde müvekkil adına herhangi bir bedel ödenmediğinden öncelikle müvekkilin taşınmazı karşılığında bir bedelin müvekkile ödenmesinin gerektiğini, kamulaştırma işlemleri sırasında taşınmazın maliki olarak görünen müvekkilin murisi ... 14.09.1988 tarihinde yani kamulaştırma kararı dahi alınmadan yıllar önce vefat ettiğini, müvekkilin murisi ölü olduğundan usulüne uygun bir tebligat yapılmış olmasının da imkansız olduğunu, nitekim 1959 tarihli Tebligat Kanunu'nun yürütülmesine ilişkin Yönetmeliğin 30 ncu Maddesinin ikinci bendinde "Muhatap ölmüşse veya gösterilen adresten sürekli olarak ayrılmış ve yeni adresi de tebliğ memurunca tespit edilememişse tebligat evrakı, tebligatı çıkaran mercie geri gönderilir." diyerek muhatabın ölmüş olması durumunda tebligatın mercine iade edileceğini açıkça belirtildiğini, nitekim murisin vefatından sonra mirasçılarına ne intikal işleminin yapıldığını ne de davacı kurum tarafından herhangi bir tebligatın yapıldığını, hal böyleyken usulüne uygun tebliğ edilmeyen kamulaştırma işlemleri müvekkiller tarafından işbu dava sonucu gelen tebligat ile öğrenildiğini, kendilerine tebligat yapılmayan müvekkiller söz konusu taşınmazın kamulaştırıldığından ve bunun karşılığında bir bedel ödendiğinden de bihaber olduğunu, hal böyleyken müvekkillerin adlarına bir bedel ödenmeden ferağ vermelerinin de mümkün olmadığını, bu nedenle müvekkillerin hak etmiş olduğu kamulaştırma bedellerinin tespit edilerek müvekkile ödenmesine karar verilmesinin gerektiğini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf başvuru dilekçesinde özetle; mahkemenin kararı usul ve kanuna aykırı olduğunu, dosya içerisine delil olarak sundukları kamulaştırma dosyasının incelenmesinden de anlaşılacağı üzere dava konusu taşınmazın kamulaştırılmasına ilişkin davalılara yapılan noter tebligat parçasının dosyaya sunulduğunu, yapılan tebligatın usulüne uygun olduğunu, ayrıca yine davalılar adına tespit edilen kamulaştırma bedeli Kangal Halkbankası Şubesine yatırıldığını, bu hususa ilişkin olarak davalılar adına yatırılan kamulaştırma bedeline ait banka dekontu da dosyaya delil olarak sunulan kamulaştırma dosyası içerisinde olduğunu, kamulaştırma bedelinin davalılar tarafından ilgili banka şubesinden alınıp alınmaması yapılan kamulaştırma işleminin sıhhatine etki etmeyeceğini, gerek noterce yapılan tebligat işlemlerine ait belgelerin ve gerekse ilgili banka şubesine yatırılan kamulaştırma bedeline ilişkin banka kayıtlarının saklama süresinin dolmasından bahisle imha edildiği belirtilmiş ise de dosya içerisine davacı kurumca delil olarak sunulan kamulaştırma dosyasındaki evraklar davaya konu parselde yapılan kamulaştırma işleminin tamamlandığını gösterdiğini ancak mahkeme yanlış değerlendirmeyle sunulan delilleri dikkate almadan açılan davanın reddine karar verdiğini, mahkemece davalarının reddine dair verilen karar usul ve kanuna aykırı olup söz konusu kararın kaldırılması için istinaf yoluna başvurma zaruretinin hasıl olduğunu belirterek kararının kaldırılmasına, talepleri doğrultusunda yeniden yargılama yapılarak davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bahsi geçen alanın kömür temini amacıyla kamulaştırılması amacıyla kamu yararı kararı verildiğine dair Maden İşleri Genel Müdürlüğünün 11.07.1994 tarihli evrakının yer aldığı, taşınmaz maliki olan ... varislerinin tümüne hitaben ayrı ayrı hazırlanmış olan noterlik evrakının hepsinin varislerden ... imzasına tebliğin yapıldığı, diğer varislerin ... ile aynı yerde ikamet ettiklerine veya bizzat tebliğ aldıklarına dair herhangi bir belgenin yer almadığı, dilekçeye ekli banka dekontundan 12.634.914.000 TL bedelin yatırılmış olduğu ve fakat bu banka dekontunda bahsi geçen paranın kime yada hangi taşınmaza yönelik olduğunun anlaşılmadığı, yine kurum tarafından düzenlenen banka dekont listesinde ... adına kaydın yer aldığı anlaşılmakta ise de bu ismin yer aldığı liste sonundaki toplam bedelin 4.926.525.000 TL olduğu ve bu haliyle az yukarıda bahsedilen dekonttaki bedelle uyumsuz olduğu, bu haliyle davacı kurumun maliklerin tamamına usulüne uygun tebliğ yapılıp kamulaştırma bedelinin maliklere ödendiği hususunun davacı tarafından ispat edilemediği anlaşıldığından, İlk Derece Mahkemesi tarafından Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 2022/2882 Esas, 2022/10994 Karar sayılı ilamına uygun olarak davanın reddine karar verilmiş olması usul ve kanuna uygun olduğundan davacı tarafın istinaf talebinin esastan reddine karar vermek gerekmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürülen nedenleri tekrar ederek ve resen belirlenecek sebeplerle kararın bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, 2942 sayılı Kanun’un mülga 17 nci maddesi uyarınca tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun’un "Tapulu taşınmaz mallarda tescil” kenar başlıklı (mülga 24.04.2001 - 4650/21 md.) 17 nci maddesi şöyledir;
“Tebliğ edilen kamulaştırma işlemine karşı idari ve adli yargıya başvurulmadığı veya bu konuda açılan davaların kesin olarak sonuçlandığı ancak taşınmaz mal sahibinin ferağ vermediği hallerde, takdir edilen ve artırılan bedelin tamamı milli bankalardan birine yatırılarak makbuzu ilgili belge örnekleriyle birlikte mahkemeye verilir. Mahkeme iki tarafı derhal davet ederek, gelmemeleri halinde gıyaplarında, belgeleri inceleyerek, kamulaştırma usulüne uygun şekilde tamamlanmış ise, taşınmaz malın kamulaştırma yapan idare adına tesciline karar verir ve tapu dairesine bildirir.
Kamulaştırması yapılan taşınmaz mal tahsis edildiği kamu hizmeti itibarıyla sicile kaydı gerekmeyen bir niteliğe dönüşmüş ise, istek halinde sicil kaydının terkinine karar verilir.
Bu tescil ve terkin işlemi sırasında mal sahiplerinin bu taşınmaz mal nedeniyle vergi ilişkisi aranmaz. Ancak, ilgili tapu dairesi durumu vergi dairesine bildirir.
Bu Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen hallerde yapılacak kamulaştırmalarda yatırılacak miktar, ödenecek ilk taksit bedelidir.”
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.