"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/9 Esas, 2022/841 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılarak enerji nakil hattı geçirilen taşınmazın irtifak ve pilon yeri bedeli ile ecrimisil bedelinin tahsili istemi davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davalı ... yönünden davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine, davalı TEDAŞ yönünden ise davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacılar ve davalı TEDAŞ vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde; davacıların maliki olduğu dava konusu Ağrı ili, Patnos ilçesi, ... Mahallesi 504 ada 18 parsel ... taşınmaza davalı idare tarafından enerji nakil hattı geçirilmek suretiyle kamulaştırmasız el atılması nedeniyle, irtifak ve pilon bedeli ile ecrimisil bedelinin davalı idarelerden tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; davalı idare tarafından taşınmazdan hiçbir şekilde enerji nakil hattı geçirilmediğini, davacının gayrimenkulüne el atılmadığını, davalı kurumun görev alanının Ağrı ilinden ibaret olduğunu, başka bir yerde faaliyet göstermesinin söz konusu olmadığını, dava tarihi itibarıyla iddia edilen alacağın zamanaşımına uğradığını, bu nedenlerle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 25.11.2014 tarihli ve 2013/422 Esas, 2014/619 Karar ... kararı ile kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat talebi yönünden davanın kısmen kabulüne, ecrimisil talebi yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 25.11.2014 tarihli ve 2013/422 Esas, 2014/619 Karar ... kararı karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda, bilirkişi raporunda dava konusu taşınmaza değer biçmede emsal alınan taşınmazın satışının eski tarihli bir satış olması, dava konusu taşınmazın vergi değerinin emsal taşınmazdan düşük olmasına karşılık, dava konusu taşınmazın emsal taşınmazdan 1,08 katı daha değerli olduğunun kabulü karşısında rapor inandırıcı görülmediği, bu durumda; taraflara, dava konusu taşınmaza yakın bölgelerden ve yakın zaman içinde satışı yapılan benzer yüzölçümlü satışları bildirmeleri için imkan tanınması, lüzumu halinde re'sen emsal celbi yoluna gidilmesi ve bu emsallere göre değer biçilmesi, ecrimisil talebi yönünden ise taraflardan emsal kira sözleşmeleri istenmeli, gerekirse benzer nitelikli yerlerin işgal tarihindeki kira paraları araştırılıp, varsa emsal kira sözleşmeleri de getirtilerek emsal araştırılmalı, dava konusu taşınmaz ile emsalin somut karşılaştırması yapılmalı, üstün veya eksik tarafları belirlenmesi gerektiği düşünülmeden, eksik inceleme ile ecrimisil talebinin reddine karar verilmesi doğru görülmediğinden bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 17.09.2020 tarihli ve 2016/134 Esas, 2020/196 Karar ... kararı ile davalı ... yönünden davanın husumet yokluğundan reddine, davalı TEDAŞ yönünden açılan kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davasının kısmen kabulüne, ecrimisil talebi yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 17.09.2020 tarihli ve 2016/134 Esas, 2020/196 Karar ... kararına karşı süresi içinde davacılar ve davalı TEDAŞ vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; arsa niteliğindeki dava konusu taşınmazın dava tarihindeki değerinin biçilmesinde ve alınan rapor uyarınca bedelinin tahsiline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmediği, bu nedenle, davalı idarenin tüm, davacılar vekilinin sair temyiz itirazları bozma ile kesinleşen yönlere ilişkin olduğundan yerinde olmadığı, ancak arsa niteliğindeki taşınmazın bulunduğu bölgede benzer taşınmazların ve dava konusu taşınmazın el atmadan önce ne şekilde kullanıldığı, kira gelirine ilişkin var ise emsal kira sözleşmeleri de getirtilerek elde edilecek kiranın somut bulgularla tespit edilmesi gerektiğinden, davacı tarafa, emsal kira sözleşmelerini ibraz etmesi için süre verilerek ya da resen Belediye, Maliye gibi kurumlardan kira sözleşmesi olup olmadığı araştırılmalı bu sözleşmelere göre ecrimisil belirlenmesi gerektiği gözetilmeden, belirtilen esaslara uygun şekilde inceleme ve araştırma yapılmadan ecrimisil talebinin reddine karar verilmesi doğru görülmediğinden bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Son Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı ... yönünden davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine, davalı TEDAŞ yönünden ise davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar ve davalı TEDAŞ vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın değerinin düşük belirlendiğini, arta kalan alanda değer düşüklüğünün hesaplanması gerektiğini, arta kalan alanda yapı yapılmasındaki imkansızlık nedeniyle arta kalan alanda değer düşüklüğünün hesaplanması gerektiğini, ecrimisil bedelinin düşük belirlendiğini, taraf değişikliği nedeniyle davalı idare lehine vekâlet ücreti takdirinin yerinde olmadığını, el atma 1983 sonrası olup nispi vekâlet ücreti takdir edilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı TEDAŞ vekili temyiz dilekçesinde özetle; uzlaşma dava şartı yerine getirilmediğini, bilirkişi raporunun hüküm kurmaya elverişli olmadığını, ecrimisil bedelinden Aras EDAŞ’ın sorumlu olduğunu, ecrimisil hesabının da hatalı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılarak enerji nakil hattı geçirilen taşınmazın, irtifak ... karşılığının ve pilon yeri bedeli ile ecrimisil bedelinin tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 ... Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 ... Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 ... Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 ... Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) geçici 6 ncı maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun’un 6100 ... Kanun geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 ... Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 ... Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen ve bozma ilamına uyularak verilen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacılar ve davalı TEDAŞ vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Mahkeme kararının ONANMASINA,
Davacılar ve davalı TEDAŞ'dan peşin alınan temyiz harçların Hazineye irat kaydedilmesine,
11.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.