"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/558 Esas, 2023/960 Karar
KARAR : Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kemalpaşa 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/470 Esas, 2022/442 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; İzmir ili, Kemalpaşa ilçesi, ... Mahallesi 338 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline ve yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedelinin yüksek belirlendiğini, verim ve fiyatların yüksek, üretim maliyetlerinin düşük alındığını, üretim giderlerinin brüt gelirin 1/3’ü oranında alınmasının hatalı olduğunu, meyve bahçeleri çok yıllık bahçe olup, 4 üretim aşamasının mevcut olduğunu, verim artış ve eksiliş dönemlerinde maksimum verim alınmasının mümkün olmadığını, masrafın da aynı şekilde dönemlere göre değişkenlik göstereceğinin düşünülmediğini, kıymet takdir kurulu raporu ile bilirkişi raporunda dava konusu birim fiyatları arasındaki fark oldukça fazla olup, bu durumun da hukuk ve hakkaniyete aykırı olduğunu, objektif değer artış oranının yüksek belirlendiğini, dava konusu taşınmazın kamulaştırılmadan arta kalan alanı yönünden değer düşüklüğü verilmesinin yerinde olmadığını, idare lehine vekâlet ücreti hükmedilmemesinin de hatalı olduğunu ileri sürmüştür.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacı idare eski numarası 2020/280 Esas olan dava devam ederken kamulaştırma bedelini ödemediğini, dava karara çıktıktan sonra ödediğini, davacı taraf karara çıktıktan sonra ödeme yapmış olduğundan müvekkilin parayı alması mümkün olmadığı gibi herhangi bir nema geliri de olmadığını, Mahkemece yeniden bilirkişi raporu alınması, güncel değere ulaşan bedelin tespitinden sonra aradaki farkın davacı tarafça ödenmesi, aradaki fark davacı tarafça ödendikten sonra hüküm tesis edilmesi gerektiğini, m² birim bedelinin çok düşük belirlendiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın kısmen tarım arazisi, kısmen kapama zeytin bahçesi olduğu, arazi olarak net gelir metoduna göre değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmediği, ancak dava dilekçesinde davacı, Karayolları Genel Müdürlüğü olarak görülmesine rağmen, yargılamanın geçirdiği safahatta ve karar başlığında, Kamu Özel Sektör Ortaklığı olarak yer alması, münavebeye esas alınan zeytin ürünü için üretim masrafının, brüt gelirinin 1/3'ünden az olamayacağı gözetilmeden hesap yapan bilirkişi kurulu raporunun hükme esas alınmış olması ve faiz hükmünün hatalı kurulması nedeniyle yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını istemiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakameleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosya içindeki bilgi ve belgelerden; davacı idare vekiline verilen süreler içerisinde kamulaştırma bedeli depo edilmediğinden İlk Derece Mahkemesinin 02.03.2022 tarihli ve 2020/280 Esas, 2022/87 Karar sayılı kararı ile davanın reddine karar verildiği, karardan sonra sunulan banka dekontuna göre söz konusu bedelin yatırıldığı, davalı vekili istinafa cevap dilekçesinde davanın reddi kararının doğru olduğu yönünde beyanda bulunduğu gibi Bölge Adliye Mahkemesinin 29.09.2022 tarihli ve 2022/2868 Esas, 2022/2683 Karar sayılı davanın esası hakkında karar verilmesi yönündeki kaldırma kararı sonrası İlk Derece Mahkemesinin 26.10.2022 tarihli duruşmasında davalı vekilinin davanın reddine karar verilmesi yönünde beyanda bulunduğunun anlaşılması karşısında davanın reddine karar verilmesi gerekirken davanın kabulüne karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davacı idare vekilinin tüm temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalıdan peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın 6100 sayılı Kanun'un 373 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.