"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/138 Esas, 2022/79 Karar
KARAR : Kısmen kabul
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaza yönelik müdahalenin meni, kal’i ve eski hale getirme istemine ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonunda Yargıtay 8. Hukuk Dairesince Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı ve davalı ... vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalı idare tarafından dava konusu Uşak ili, ... ilçesi, ... köyü 151 ada 83 parsel sayılı taşınmazdan içme suyu borularının geçirildiğini belirterek müdahalinin men'i, kal'i ve eski hale getirilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekilinin cevap dilekçesinde özetle: davanın mahiyeti gereği müvekkiline karşı yöneltilemeyeceğini, somut olayın ve davacı tarafın ileri sürülen talepleri bakımından taraf sıfatının bulunmadığını, davanın itiraz ve hak düşürücü süreler geçirildikten sonra açılmış olması sebebi ile zamanaşımı yönünden incelenerek reddine karar verilmesini, davacının bozma kararından önce olduğu gibi yalnızca İlgili İl Özel İdaresine yöneltilmesi gerektiğini, söz konusu bölgedeki hat çalışmaları yapımı esnasında herhangi bir müdahalenin söz konusu olmadığını, sonrasında da davalı kurumlarına ve işin yüklenicisine herhangi bir bildirimde bulunulmadığını, içmesuyu hattının davacının taşınmazından geçmediğini ve yolda kaldığının bilirkişi raporunda belirtildiğini, açıklanan nedenlerle haksız ve hukuki dayanaktan yoksun açılmış davanın haksız yöneltildiğini, davanın dava şartı ve hukuki yarar yokluğundan usulden reddini, ihale makamı olan müvekkili açısından davanın husumet yokluğundan reddini ya da açıklanan nedenlerle esastan reddini, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 01.03.2016 tarihli ve 2013/256 Esas, 2016/75 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı ... Belediye Başkanlığı vekilinin temyiz istemi incelenmiştir.
2. Yargıtay 8.Hukuk Dairesince yapılan incelemede; davalı vekilinin dava konusu taşınmazdan geçen su hattının dava dışı İller Bankası tarafından projelendirildiğini ve su borularının da bu proje doğrultusunda yine İller Bankası tarafından yerleştirildiğini savunduğu, ancak Mahkemece davalı tarafın bu savunması üzerinde durulmadığı, bu hususta araştırma yapılmadığı anlaşılmaktadır. O halde, Mahkemece tarafların iddia ve savunmaları çerçevesinde delillerinin toplanması, davalı tarafa husumet yöneltilip yöneltilemeyeceğinin öncelikle belirlenmesi, hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik araştırma ve inceleme ile yetinilerek yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmeyerek kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın davalı ... ve ... Köyü Muhtarlığı yönünden kabulüne, davalı ... yönünden husumet yokluğundan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; mahkemece husumetin doğru kişiye yöneltilmediği anlaşıldığından tarafımıza husumetin doğru kişiye yöneltilmesi için verilen sürede husumet İller Bankası Anonim Şirketine yöneltildiğinden davacı aleyhine hükmedilen vekâlet ücretinin usul ve kanuna aykırı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; yapılan su hattı projesinin davacının arazisini kullanmasına engel teşkil etmediğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırmasız el atılan taşınmaza yönelik müdahalenin meni, kal’i ve eski hale getirme istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 437 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Davalı ... Şirketinin işin sahibi olmadığı, kredi veren kuruluş olduğu dikkate alınarak hakkında açılan davanın husumet yokluğundan reddine karar verilmesi yerindedir.
3. Buna karşın, Dairemizin yerleşmiş uygulamalarına göre, kamulaştırmasız el atılan taşınmaza yönelik eski hale getirme davalarında dava konusu taşınmazın davalı tarafından el atılan bölümünün bedeli ile eski hale getirme masraflarının karşılaştırmasının yapılarak, eski hale getirme masraflarının yer bedelinden fazla olması halinde, el konulan kısmın zemin bedelinin davalıdan tahsili ve el konulan bölümün davacı üzerindeki tapusunun iptali ile davalı adına tesciline, yer bedelinin fazla olması halinde ise el atmanın önlenmesi talebinin kabulüne ve eski hale getirme bedeli ile ecrimisil bedeline hükmedilmesi gerekirken söz konusu karşılaştırma yapılmadan eksik inceleme ile karar verilmesi doğru görülmemiştir.
4. Davalı ... lehine dava değerine göre Asgari Avukatlık Ücreti Tarifesinin 13 üncü maddesinin ikinci fıkrası gereğince dava değeri üzerinden 1000 TL vekâlet ücreti hükmedilmesi gerekirken maktu 5.100,00 TL vekâlet ücretine hükmedilmesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı ve davalı ... vekillerinin temyiz itirazları yerinde olduğundan temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Davacı ve davalı ... İdaresinden peşin alınan temyiz harçlarının istek hâlinde iadesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,25.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.