"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2101 Esas, 2023/642 Karar
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara Batı 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/203 Esas, 2021/478 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın Ankara Sanayi Odası 1. Organize Sanayi Bölgesi adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Ankara ili, Sincan ilçesi, .../... Mahallesi 152 ada 44 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın Ankara Sanayi Odası 1. Organize Sanayi Bölgesi adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz için kıymet takdir komisyonu raporunda belirlenen bedelin düşük olduğunu, taşınmazın yola cepheli, sulu tarım yapmaya müsait ve aktif olarak tarım yapılan bir arazi olması gibi vasıflarının objektif unsur olarak dikkate alınması gerektiğini ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile Ankara Sanayi Odası 1. Organize Sanayi Bölgesi adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz için belirlenen bedelin yüksek olduğunu, bedel tespitinin 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinde belirtilen esaslar dahilinde yapılmadığını, kuru arazi niteliğindeki taşınmazda kapitalizasyon faiz oranının en az %5 olarak kabul edilmesi gerektiğini, karar tarihi itibarıyla münavebeye alınan ürünler için resmi veri listesinin belli olduğunu, bu veriler dikkate alınarak ortalama verim, fiyat ve üretim masraflarının esas alınması gerektiğini, münavebeye alınan ürünlerden kavun için alınan verimin resmi verilerden yüksek olduğunu, buğday ürününde üretim masrafının ise düşük alındığını, dava konusu taşınmaz için uygulanan objektif değer artışı oranının yüksek olduğunu, aynı kamulaştırma kapsamında bitişik konumdaki parsellere daha düşük oranda objektif değer artışı uygulandığını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın alınan kamulaştırma kararı kapsamında 2 nci sınıf kuru arazi vasfında olduğunun kabulü ile net gelirine göre Sincan Belediye Başkanlığı İmar Daire Başkanlığının yazısı, dava konusu taşınmazın bilirkişi kurulu raporunda yazılı özellikleri, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün parsel sorgu sisteminden yapılan incelemede taşınmazın 1. Organize Sanayi Bölgesi yerleşim alanına ve hobi evlerine yakınlığı dikkate alındığında objektif değer artışı da uygulanmak suretiyle değerinin tespit edilmesinde yöntem olarak bir isabetsizlik görülmediği, ancak 10.11.2016 tarihli 6758 sayılı Kanun'un 31 nci maddesi ile 3152 sayılı Kanun'un 28/A maddesinde yapılan düzenleme ile Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığının valiliğe bağlı ve tüzel kişiliğe haiz özel bütçeli olduğuna dair yasal hüküm getirilmiş olup, davacı kurumun 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi kapsamında değerlendirilemeyeceği halde harç alınmasına yer olmadığına ve yatırılan harçların istek halinde yatıran tarafa iadesine karar verilmesinin doğru görülmediği gerekçesiyle kamu düzenine ilişkin olduğundan resen düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiş; ayrıca münavebe listesine alınan ürünlerin taşınmazın kuru arazi vasfına uygun olmadığını, dosyaya sundukları uzman görüşü niteliğindeki bilimsel mütalaanın dikkate alınmadığını, bu mütalaa ile hükme esas alınan bilirkişi raporu arasındaki çelişkilerin giderilmediğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki Ankara ili, Sincan ilçesi, .../... Mahallesi 152 ada 44 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.