"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/112 Esas, 2023/753 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/604 Esas, 2020/279 Karar
Taraflar arasındaki 2942 ... Kamulaştırma Kanunu’nun (2942 ... Kanun) mülga 17 nci maddesi uyarınca tescil istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar ... vd. vekili ile davalılar ... vd. vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vd. vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu İstanbul ili, Beyoğlu ilçesi, ... Mahallesi 483 ada 26 parsel ... taşınmazın davacı idare tarafından kamulaştırıldığını, tapu kayıt maliki tapuda ferağ işlemini yaptırmadığından, dava açmak zorunda kaldıklarını bedeli yatırılan ve kamulaştırılması kesinleşen taşınmazın 2942 ... Kanun'un 17 nci maddesine göre davalı idare adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalılar ... vd. vekili cevap dilekçesinde özetle; kamulaştırma kararı ile kamulaştırma evraklarının müvekkillerinin murisi malik ... ... ...'na tebliğ edildiğine dair kendisinin imzasını ya da kendisi adına tebliğ almaya yetkili kişilerin imzasını taşıyan herhangi bir tebliğ evrakı sunmadığını, davacı tarafın tescil talebine dayanak gösterdiği belgelerin asıl olmadığı gibi okunaklı olmadığını, bedelin taşınmaz maliki tarafından tahsil edilip edilmediğinin de tam olarak belirtilmediğini, davacı idarenin 61 yıl boyunca taşınmaz ile ilgili terkin işlemini kontrol etmemekle de kusurlu olduğunu, taşınmazda kamulaştırma amacına uygun bir kullanım gerçekleşmediğini, dava konusu parselin kentsel sit alanı ilan edilen bölgede yer aldığını ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalılar ... ... ve ... vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili ... 'in pasif husumet ehliyeti bulunmadığını, ... ... ... mirasçısı olmadığını, davacı idarenin tescil davası açmakta hukuki menfaati olmadığını, dava dilekçesi ekinde sunulan belgelerin iddiaları ispat etmediğini, taşınmazın mevcut durumunun araştırılması gerektiğini ileri sürerek haksız mesnetsiz ve kötü niyetle açılmış olan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalılar ... yönünden husumet yönünden davanın reddine, diğer davalılar yönünden kabulü ile taşınmazın davalılar adına kayıtlı bulunan tapusunun iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vd. vekili ile davalılar ... vd. vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalılar ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; kamulaştırma kararının ve diğer ilgili belgelerin taşınmaz malın malikine veya maliklerine yöntemince tebliğ edilmiş olması gerektiğini, tapu kaydında kayıt maliki olarak ... ... ... ismi olmasına rağmen tebliğ evrakında ise gerçeğe aykırı olarak ... ... ... yazdığı ve yine tebliğ evrakının üst başlıktaki kısmında da ... ... Kara yazdığı ve bu ibarenin üzerinde de oynandığını, kamulaştırma bedelinin şartsız olarak ödendiğini ispata yarar bir belge sunulmadığını, sunulan belgelerden anlaşılan durumun sadece Emlak ve İstimlak Müdürlüğü’ne ödenek ayrıldığı olduğu ve bu belgenin de asıl belge olmadığı, dava dosyasında İcra dosyasına ödeme yapıldığına dair herhangi bir belge bulunmadığı ve ... İcra Memurluğu’nun 1957/2058 ... dosyasına ait herhangi bir tahsilat makbuzu olmadığını, Emlak ve İstimlak Müdürlüğüne ödenek ayrıldığına dair sunulan evraktaki bedelin ise daha da düşük olan 44.051,04 lira olduğunu, kamulaştırma belgelerinin asıllarının dosyaya getirtilmesi gerektiğini, taşınmaz İstanbul 1 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 07.07.1993 tarihli ve 4720 ... kararı ile belirlenen Kentsel Sit Alanında bulunmakta olup, komşu 483 ada 27 parseldeki taşınmazın ise Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulunun 14.07.1978 tarihli ve 10538 ... kararı ile korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edildiğini, Kentsel sit alanı içerisinde kalan ve hatta korunması gerekli kültür varlığı korumasından faydalanan bir taşınmazın yol ve trafik zarureti kapsamında davacı idare tarafından kullanılmasının mümkün olmadığını, kamulaştırma işleminin sebebi ve amacı ortadan kalkmış olacağı için tescil kararı verilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalılar ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; kararın gerekçe şartını yerine getirmediğini, idarenin dava açmakta hukuki menfaati bulunmadığını, suret olarak sunulan belgelere dayanılarak karar verilmesinin hatalı olduğunu, taşınmazın mevcut imar durumu araştırılmadan eksik inceleme ile karar verildiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile İstanbul 9.Asliye Hukuk Mahkemesinin 24.06.1957 tarihli 1957/475 Esas, 1957/690 Karar ... ilamı ile kamulaştırma bedelinin artırılmasına karar verilmiş, Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 5.12.1957 tarihli ve 4946-6265 ... ilamı ile onanarak kesinleşmiş ve bedel ... İcra Memurluğunun 1957/2058 Esas ... dosyasına ödenmiş olmakla 2942 ... Kanun'un 17 nci maddesi uyarınca tescil koşulları oluştuğundan davanın kabulü ile taşınmazın idare adına tesciline karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığından istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar ... vd. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalılar ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiş, ayrıca 2942 ... Kanun’un 23 ücü maddesi ile düzenlenen iade şartları incelenmeden ve bu konuda araştırma yapılması yönündeki talepleri değerlendirilmeden hüküm kurulduğunu, davacı idarece kamulaştırma amacına uygun hiç bir işlem yapılmadığını, davacı idarenin yol olarak kullanmak üzere olan kamulaştırma amacı göz önüne alındığında dava konusu taşınmazla birlikte kamulaştırılan diğer taşınmazlar için de kamulaştırmanın kesinleşip kesinleşmediği hususunun önem taşıdığını ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, 2942 ... Kanun'un mülga 17 nci maddesi uyarınca tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 359 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 ... Kanun’un mülga 17 nci maddesi.
3. 4721 ... Türk Medeni Kanunu'nun taşınmazı mülkiyetinin kazanılması başlıklı 705 inci maddesinin ikinci fıkrası şöyledir: ''Mahkeme kararı, cebr-i icra, işgal, kamulaştırma halleri ile kanunda öngörülen diğer hallerde mülkiyet tescilden önce kazanılır"
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosya içindeki bilgi ve belgelerden; 2942 ... Kanun'un 17 nci maddesi uyarınca tescil koşullarının oluştuğu anlaşıldığından davanın kabulüne karar verilmesi doğrudur.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı ... vd. vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalılar ... vd.'den peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
13.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.