"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemli davada, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda, davacı ... hakkında açılan davanın açılmamış sayılmasına, diğer davacılar yönünden Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekilince temyiz edilmesi üzerine, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Davacılar vekili tarafından Dairece verilen kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla; kesinlik, süre ve diğer usul eksiklikler yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, karar düzeltme dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, ... mahallesi 233 ada 22 parsel sayılı taşınmazın davalı idarece usulüne uygun olarak kamulaştırılmadığını ileri sürerek fazlaya ilişkin hak saklı tutulmak suretiyle 10.000,00 TL tazminat bedelinin tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. MAHKEME KARARI
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacı ... hakkında açılan davanın açılmamış sayılmasına, diğer davacılar yönünden davanın kabulüne karar verilmiştir.
III. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Dairenin 15.11.2022 tarihli ve 2022/8558 Esas, 2022/16137 Karar sayılı kararıyla, mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
IV. KARAR DÜZELTME
A. Karar Düzeltme Yoluna Başvuran
Dairenin yukarıda belirtilen kararına karşı davacılar vekili karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
B. Karar Düzeltme Sebepleri
Davacılar vekili karar düzeltme dilekçesinde özetle; taşınmazın 43 yıl önceki değeri üzerinden tazminat belirlenmesinin mülkiyet hakkının ihlali olduğunu, kamulaştırma işlemlerinin usulüne uygun olarak yapılmadığını, idare adına tescil kararının temyiz edilmiş olduğunu ileri sürerek karar düzeltme talebinde bulunulmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun ( 1086 sayılı Kanun) 440 ıncı maddesi.
2.2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) mülga 17 nci, 25 inci, Ek.3 üncü ve Geçici 15 ve 17 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Yargıtay kararının düzeltilmesi 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosya içindeki delil ve belgelere, Yargıtay ilâmında yazılı gerekçelere göre, davacılar vekilinin sair karar düzeltme istekleri 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesinde yazılı nedenlerden hiçbirine uymadığından yerinde değildir. Buna karşın; dava konusu taşınmazın 2942 sayılı Kanun'un (mülga) 17 nci maddesine dayalı olarak idare adına tesciline ilişkin İzmir 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 18.09.1984 tarihli, 1983/190 Esas, 1984/565 Karar sayılı dosyasının UYAP sistemi üzerinden yapılan incelemede davacılar vekilince temyiz edilmiş olduğu anlaşıldığından, işbu dosyanın bekletici mesele yapılarak, kararın kesinleşmesi halinde bozma ilamımızda belirtildiği şekilde rapor alınması gerektiği bu defa yapılan incelemede anlaşılmıştır.
3.Dava konusu taşınmazın Arsa Ofisi Genel Müdürlüğünün 1979 tarihli kararı ile kamulaştırılmasına karar verildiği, davacı murislerine kamulaştırma evraklarının 1979 tarihinde tebliğ edildiği ne var ki, ...'e kamulaştırma evraklarının noterden tebliğe hiç çıkartılmadığı, ...'e çıkartılan tebligatın ise o tarihte evli olan ve eşi Recep Vatansever'le birlikte oturduğu halde kardeşinin oğlu ...'e yapıldığı, ...'e çıkartılan tebligatın da aynı şekilde eşi Naim Kardelen'le birlikte ikamet ettiği eve değil, yine kardeşi ...'in oğlu ...'e yapıldığı, bu davacıya ayrıca 24798 yevmiye numarası üzerinden çıkartılan tebligatın da tebliğ belgesindeki imzaya göre yine ...'e tebliğ edildiği, ancak bu kez ...'in adının yazmadığı, ...'e çıkartılan tebligat arkasındaki imzanın, davacı tarafça haricen yaptırılan grafolog uzman görüşüne göre ...'e ait olmadığı, keza davacı tarafça ibraz edilen belgelere göre ...'in TCDD nezdinde memur olarak çalıştığı ve tebligatın yapıldığı ... ilçesinde değil, Konak ilçesine bağlı Eşrefpaşa semtinde ikamet ettiği, ...'e çıkartılan tebligatın ise kızı Binnaz'a yapıldığı, ancak kamulaştırma evrakında muhatabın kim olduğu ve adresinin ne olduğunun yazılı olmadığı, muhtarlıktan yapılan araştırmalarda da davacı tarafın iddialarının aksini gösterir bir bulguya rastlanmadığı, buna göre kamulaştırma evraklarının usulüne uygun olarak tebliğ edilmediği ve davacı murislerinin payının İzmir 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1983/190 Esas, 984/565 Karar sayılı kararı ile ile 2942 sayılı Kanun'un 17 nci maddesi uyarınca davalı idare adına tescil edildiği anlaşılmıştır.
4. 2942 sayılı Kanun'un 25 inci maddesi uyarınca hakların kullanılması ve borçların yerine getirilmesi bakımından kamulaştırma işlemi, mal sahibi açısından, usulüne uygun olarak yapılan tebligatla başlar. Davacı murisleri adına çıkartılan noter tebligatlarının Kanun hükümlerine uygun olmadığı, bedelin de davacılar ya da murisleri tarafından alındığı ispatlanamadığı anlaşıldığından esasa girilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir. Ancak; dava konusu taşınmazın 2942 sayılı Kanun'un (mülga) 17 nci maddesine dayalı olarak idare adına tesciline ilişkin İzmir 1. Asliye Hukuk mahkemesinin 18.09.1984 tarihli, 1983/190 Esas, 1984/565 Karar sayılı dosyasının UYAP sistemi üzerinden yapılan incelemede davacılar vekilince temyiz edilmiş olduğu anlaşıldığından, işbu dosyanın bekletici mesele yapılarak, belirtilen kararın kesinleşmiş olduğunun anlaşılması halinde;
21.12.2019 tarihinde kabul edilerek 24.12.2019 tarihli ve 30988 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7201 sayılı Kanun’un 6 ncı ve 7 nci maddesi ve 09.06.2021 tarihinde kabul edilerek 19.06.2021 tarihli ve 31516 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7327 sayılı Kanun’un 20 inci ve 22 nci maddeleri ile 2942 sayılı Kanun’a eklenen Ek-3, Geçici 15 ve 17 nci maddeleri ile; "Mülga 31.8.1956 tarihli ve 6830 sayılı İstimlâk Kanunu'nun 16 ncı ve 17 nci maddeleri ile bu Kanun’un mülga 16 ncı ve 17 nci maddeleri uyarınca kesinleşmiş mahkeme kararlarına istinaden idareler adına tescil edilen taşınmazların eski malikleri adına kamu bankalarına yatırılan ancak hak sahiplerine ödenmediği tespit edilen kamulaştırma bedelleri nedeniyle idareler aleyhine açılacak her türlü davada değer; taşınmazın idare adına tescil edildiği tarih, değerleme tarihi olarak esas alınmak ve o tarihteki nitelikleri gözetilmek suretiyle tespit edilir. Tespit edilen bu bedel, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) tablosundaki aylık değişim oranları esas alınmak suretiyle dava tarihi itibarıyla güncellenir ve ortaya çıkan bedel hak sahibine ödenir. (Ek cümle: 9/6/2021-7327/20 md.) Bu hüküm, tebliği dâhil eksik veya hatalı kamulaştırma işlemleri bulunmasına rağmen idare adına tescil edilmiş olan taşınmazlar hakkında da uygulanır.”
Geçici 15 inci maddesi ile “Mülga 6830 sayılı Kanunun 16 ncı ve 17 nci maddeleri ile bu Kanun’un mülga 16 ncı ve 17 nci maddeleri uyarınca kesinleşmiş mahkeme kararlarına istinaden idareler adına tescil edilen taşınmazların eski malikleri adına kamu bankalarına yatırılan ancak hak sahiplerine ödenmediği tespit edilen kamulaştırma bedelleri nedeniyle idareler aleyhine açılmış ve devam eden davalar, Ek 3 üncü madde hükmü uygulanarak sonuçlandırılır.”
Geçici 17 nci maddesi ile “Bu maddeyi ihdas eden Kanunla bu Kanunun Ek 3 üncü maddesine eklenen cümle, bu cümleyi ihdas eden Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte kanun yolu incelemesindekiler dâhil görülmekte olan davalarda da uygulanır.” hükmü getirilmiştir.
Bu durumda belirtilen Kanun hükmüne uygun şekilde değer belirleyen bilirkişi raporu alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinden hükmün bozulması gerekir.
V. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Davacılar vekilinin sair karar düzeltme taleplerinin reddine,
2. Davacılar vekilinin karar düzeltme isteminin yukarıda belirtilmiş olan yönden kabulü ile Dairemizin 15.11.2022 tarihli ve 2022/8558 Esas ve 2022/16137 Karar sayılı bozma ilamının kaldırılmasına karar verildikten sonra yapılan incelemede;
3. Davalı idare vekilinin temyiz isteminin kabulü ile hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle 1086 sayılı Kanun'un 428 inci maddesi gereğince BOZULMASINA,
Davacılardan alınan karar düzeltme harcının istek hâlinde iadesine,
09.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.