"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2202 Esas, 2022/2625 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : İnegöl 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/109 Esas, 2022/135 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecrimisil davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Bursa ili, İnegöl ilçesi, ... Mahallesi 104 ada 27 parsel sayılı taşınmaza kamulaştırma yapılmaksızın ... Barajı inşaatı kapsamında yol yapmak, toprak almak ve hafriyat dökmek suretiyle fiilen el atıldığını belirterek kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin ve ecrimisilin davalı idareden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; ecrimisil talebi için gerekli şartların oluşmadığını, ecrimisil bedeli yönünden zamanaşımı itirazında bulunduklarını, dava konusu taşınmaza el atılıp atılmadığının yapılacak araştırma ile ortaya konulmasını, el atmanın olduğu tespit edilirse taşınmazın müvekkili idare adına tescil edilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz için belirlenen bedelin düşük olduğunu, dosyada mevcut olan raporların hüküm kurmaya elverişli olmadığını, el atmadan arta kalan ve fen bilirkişi krokisinde (C) harfi ile gösterilen kısımda da %100 oranında değer azalışı meydana geldiğini, taşınmazın bütünlüğünün bozulması sebebiyle bu kısmın da bedeline hükmedilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
2. Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi heyeti tarafından el atmadan arta kalan ve fen bilirkişi krokisinde (A) ve (E) harfleri ile gösterilen kısımlarda %50 oranında değer azalışı meydana geleceği yönünde kanaate varıldığı halde, bu kısımların tamamının bedeline hükmedilmesinin doğru olmadığını, üretim masraflarının brüt gelirin 1/3’ü oranında alınmasının hatalı olduğunu, kapitalizasyon faiz oranının kuru arazi için %6 olarak alınması gerektiğini, son beş yıllık kiraz ürünü verileri incelendiğinde verim miktarının yıllar içinde dengeli olduğu, ancak fiyatta aşırı dalgalanma söz konusu olduğunu, bu nedenle son beş yılın ortalamasının alınmasının daha hakkaniyetli olacağını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu kapama kiraz bahçesi niteliğindeki tarım arazisi vasfındaki taşınmaza 2942 sayılı Kanun'da öngörülen zirai net gelir yöntemine göre değer biçilmesinde hata yapılmadığı, kuru tarım arazisine mahkemece resen %5 oranında kapitalizasyon faizi uygulanmasının yerleşik içtihatlara göre uygun olduğu, taşınmazın konumuna göre belirlenen bedelin makul ve adil olduğu, bilirkişi raporundaki ecrimisil miktarını hesaplama tekniğinin usulüne uygun olup verilerin İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü resmi listesiyle de örtüştüğü, ayrıca kamulaştırma dışı kalan (A) ve (E) harfleriyle gösterilen arta kalan 1.115,27 m² ve 495,06 m² yüzölçümlü kısımların hem geometrik şekil olarak hem de büyüklük olarak kamulaştırma öncesi kadar kullanılabilir nitelikte olmadığı, kamulaştırma sonrası taşınmazın arta kalan bu kısımlarının oldukça küçüldüğü, tarımsal faaliyetin zahmetli bir hal alarak ekonomik ve makineli tarımın yapılmasının zorlaşmış hatta imkansız hale geldiği hususları dikkate alınarak bu kısımların değerinin hesaplanarak hükmedilen tazminat miktarına dahil edilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
2. Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin tahsili ile ecrimisil hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Kapama kiraz bahçesi niteliğindeki Bursa ili, İnegöl ilçesi, ... Mahallesi 104 ada 27 parsel sayılı taşınmaza net kiraz geliri esas alınarak değer biçilmesi ve alınan rapor uyarınca bedelinin ve ecrimisilin davalı idareden tahsiline karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davacıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.