"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/303 Esas, 2023/835 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kocaeli 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/172 Esas, 2021/480 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan muhdesat kamulaştırma bedelinin tespiti ve muhdesatın davacı idareye aidiyeti davasında yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar vekilince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Kocaeli ili, Başiskele ilçesi, ... Mahallesi sınırlarında, ... Caddesi Projesi kapsamında kalan ve kamulaştırma projesinde 1 numara ile gösterilen binanın, ... Encümeninin 09.09.2020 tarihli ve 1561 sayılı kararı ile kamulaştırılmasına karar verildiğini, ... Kıymet Takdir Komisyonu tarafından belirlenen bedel üzerinden anlaşma sağlanması için usulüne uygun olarak davalılara tebligat yapıldığını ancak uzlaşma sağlanamadığını, dava konusu kamulaştırma projesinde 1 numara ile gösterilen binanın müvekkili kuruma aidiyetinin tespiti ile teslimine, kamulaştırma bedelinin tespitine ve her türlü yargılama gideri ve ücreti vekâletin davalı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkillerinin, idarenin uzlaşma görüşmesi davetine katılmadığını, açılan davanın reddini talep ettiklerini, kabul anlamına gelmemekle birlikte, mahkemece aksi kanaatte olunması halinde, idarece yapılacak kamulaştırmaya ilişkin kamulaştırma bedeli tespit edilirken, taşınmazdaki olumlu ve değer arttırıcı hususların dikkate alınıp değerlendirilmesini talep ettiklerini, dava konusu taşınmazın arsa niteliğinde, bulunduğu yer itibarıyla oldukça avantajlı, denize yakın, merkezi ve çok değerli bir konumda olduğunu, davacı idare tarafından açılan davanın reddine, kabul anlamına gelmemekle birlikte eğer mahkeme aksi kanaatte ise taşınmazın değerinin belirlenmesinde tüm olumlu ve değer artırıcı unsurların da göz önünde bulundurulmasına, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin davacı tarafa yüklenmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, davacıya ait eski 810 ada 2 parsel üzerinde bulunan yapının kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalı tarafa ödenmesine, dava konusu yapının davacı idareye teslimi ile yapı üzerindeki yol imar yolu olduğundan tescile dair karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; hükme esas alınan bilirkişi raporundaki hesaplama yönteminin kamulaştırma bedelinin hesaplanmasına ilişkin kriterlerden uzak olduğunu, denetime elverişli olmadığını, bilirkişi kurulunun kamulaştırma bedelini hesaplarken 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin esas alınması gereken hususların tamamını göz önünde bulundurmadığını, taşınmazdaki değer artırıcı unsurların göz önünde bulundurulmadığını ve hesaplamaya dahil edilmediğini, arta kalan yerde meydana gelecek değer düşüklüğünün hesaplamaya dahil edilmediğini, taşınmazın değerini belirlerken emsal araştırması yapılması gerektiğini, taraflarınca yerel mahkemeden tapu müdürlüğüne müzekkere yazılması ve resen emsal araştırması yapılması talep edilmişse de bu taleplerinin dikkate alınmadığını, hükme esas alınan bilirkişi raporunda hesaplamanın sadece yapı bedeli yönünden yapılmış olduğunu, arsa bedelinin hesaplanmamasının ve bedele eklenmemesinin hatalı olduğunu, yapı için belirlenen m² fiyatının 1.360,00TL olarak tespitinin düşük olduğunu, yapılan hesaplamada alınan verilerin piyasa koşullarını ve gerçek maliyetleri yansıtmadığını, verilen karar ile müvekkillerinin mülkiyet haklarının ihlal edildiğini belirterek yerel mahkeme kararının talepleri doğrultusunda kaldırılmasını, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin karşı tarafa tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu ... Mahallesi 810 ada 2 parsele yönelik terkli imar yolu üzerinde kalan binanın kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescilini talep ettiği, mahkemece mahallinde keşif yapılarak muhdesatın kamulaştırma bedelinin tespit edildiği, dosya kapsamı, mevcut delil durumu ve ileri sürülen istinaf sebepleri ve istinaf sebepleriyle bağlılık ilkesi dikkate alınarak yapılan incelemede; dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan yapılara 2021 yılı Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı yapı yaklaşık birim fiyatları uygulanmak ve yıpranma payı da düşülerek 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin (h) bendi uyarınca değer biçilmesinde isabetsizlik bulunmadığı, bilirkişi raporunun karar vermeye yeterli ve elverişli olduğu anlaşılmakla davalılar vekilinin muhdesat kamulaştırma bedeline yönelik istinaf isteminin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek, kalan alana değer kaybı verilmesi gerektiğini ileri sürerek ve resen belirlenecek sebeplerle temyiz isteminde bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Davacıya ait yapıya 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülmek suretiyle adil ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu yapıların davacı idareye aidiyetine karar verilmesi doğrudur.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre, usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalılar vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalılardan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
19.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.