"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/153 Esas, 2022/118 Karar
KARAR : Kısmen kabul
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılarak enerji nakil hattı geçirilen taşınmazın, irtifak hakkı karşılığının tahsili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı TEDAŞ Genel Müdürlüğü vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Adıyaman ili, Gölbaşı ilçesi, ... köyü, 122 ada 49 ve 50 parsel sayılı taşınmazlara enerji nakil hattı geçirilmek suretiyle fiilen el atıldığını belirterek kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin davalı idareden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; uzlaşma şartının yerine getirilmeden dava açıldığını, kamulaştırmasız el atma şartlarının oluşmadığını, davanın reddi gerektiğini ileri sürmüştür.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece 23.06.2016 tarihli ve 2015/204 Esas, 2016/179 Karar sayılı kararıyla; davanın davalı ... yönünden husumet ehliyeti yokluğu nedeniyle reddine, davalı TEDAŞ Genel Müdürlüğü yönünden kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Gölbaşı (Adıyaman) 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı TEDAŞ Genel Müdürlüğü vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda, dava konusu arazi niteliğindeki ... köyü 50 parsel sayılı taşınmaza gelir metoduna göre değer biçilmesinde ve irtifak hakkı karşılığının tahsiline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmediği; ancak fen bilirkişi rapor ve krokisine göre davalı idarece el atılmadığı anlaşılan dava konusu taşınmazlardan 49 parsel sayılı taşınmaz hakkında açılan davanın reddine karar verilmesi gerekirken olumlu veya olumsuz bir hüküm kurulmaması, dava konusu taşınmazda kapama fıstık ve kapama bağın zeminde kapladıkları alanlar belirlenip, oranlanarak net geliri esas alınmak suretiyle değer biçilmesi gerekirken, kapama fıstık ve kapama bağ m² birim değerleri ayrı olarak belirlenip ortalaması alınmak suretiyle m² birim değeri belirleyen rapora göre eksik inceleme ile hüküm kurulması, taşınmazın kısmen fıstıklık olan kısmı için Türkiye ortalamasına göre üretim masraflarının brüt gelirin 1/3'ünden az olamayacağı gözetmeden, hesap yapan bilirkişi kurulu raporuna göre hüküm kurulması, dosyada bulunan bilgi ve belgelere göre, dava konusu taşınmazlara 04.11.1983 tarihinden önce el atıldığından kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminata ilişkin davada maktu harç ve maktu vekâlet ücretine hükmedilmesi gerekirken, nispi harç ve vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiği gerekçeleriyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemece davanın davalı ... yönünden husumet ehliyeti yokluğu nedeniyle reddine, davalı TEDAŞ Genel Müdürlüğü yönünden kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı TEDAŞ Genel Müdürlüğü vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı TEDAŞ Genel Müdürlüğü vekili temyiz dilekçesinde özetle; taşınmaza el atma tarihinin 1983 yılı öncesi olduğunu, uzlaşma şartı sağlanmadan dava açıldığını, taşınmazın fıstık bahçesi niteliğinde olmadığını, bedelin fahiş olduğunu, harca ilişkin hükmün hatalı kurulduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
3. Değerlendirme
1.Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı TEDAŞ Genel Müdürlüğü vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davalı TEDAŞ Genel Müdürlüğünden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
11.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.