"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/94 Esas, 2023/1566 Karar
KARAR : Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : İzmir 7. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/13 Esas, 2020/190 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili ve bir kısım davalılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili ve bir kısım davalılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare ve davalı ... vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, davalı ... vekilince İlk Derece Mahkemesi tarafından verilen karara karşı istinaf yoluna başvurulmadığı gözetilerek Bölge Adliye Mahkemesince yeniden kurulan hükümde davalı ... aleyhine düzeltilen hususlarla sınırlı olarak temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; İzmir ili, Bornova ilçesi, ... Mahallesi 8822 ada 22 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Bir kısım davalılar vekili Avukat ... cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın konumu itibarıyla değerli olduğunu, bu niteliği gözetilerek emsal değerler üzerinden bedelinin tespit edilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili ve bir kısım davalılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz arazi niteliğinde olduğu hâlde arsa kabul edilmesinin doğru olmadığını, emsal seçimi hatalı olup, dava konusu taşınmazla benzer niteliğe sahip olmadığını, emsal taşınmaz daha değerli olduğu halde dava konusu taşınmazın daha değerli kabul edilmesi suretiyle taşınmazın değerinin hakkaniyete aykırı şekilde artırıldığını, dava konusu taşınmazın üzerinde yer alan yapılar yönünden hatalı değerlendirme yapıldığını, taşınmazın ada numarasının 8822 yerine 8823 olarak gösterildiğini ileri sürmüştür.
2. Bir kısım davalılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; adil yargılanma haklarının ihlal edildiğini, kamulaştırma davasının 7 yıl sürdüğünü, yasal faiz nedeniyle müvekkillerinin mağdur olduklarını, dava konusu taşınmaz için belirlenen bedelin düşük olduğunu, emlak vergi değeri hatalı alındığından vergi kıyaslamasının hatalı yapıldığını, dava konusu taşınmazın konumu itibarıyla çok daha değerli olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın 1/1000 ölçekli uygulama imar planı kapsamında tamamının otoyol alanında kaldığı, taşınmazın arsa niteliğinde olduğunun anlaşıldığı, emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinin yöntem olarak doğru olduğu, ancak dava konusu taşınmazın 2016 yılı emlak vergisine esas metrekare rayiç değerinin 453,54 TL/m² olduğu, emsal taşınmazın ise 323,96 TL/m² olduğunun anlaşıldığı, Yargıtay 5. Hukuk Dairesi içtihatları gözetilerek aynı değerde olduklarının kabul edilmesi gerektiği, bu durumda bilirkişi raporunda belirlenen emsal taşınmaz metrekare birim değeri dava tarihi itibarıyla 902,23 TL/m² olduğundan, dava konusu taşınmazın kadastral parsel olarak değerinin de 902,23 TL/m² olarak kabul edilmesi gerektiği, dava konusu taşınmazın dava tarihinde imar parseli, emsal taşınmazın satış tarihinde kadastral parsel olduğu dikkate alındığında %40 oranında düzenleme ortaklık payı ilavesi sonucunda dava konusu taşınmazın zemin metrekare birim bedelinin 1.503,71 TL/m² olarak hesaplandığı, istinaf başvurusunda bulunan davalıların zemin üstü değerinde payı olmadığı, tamamının istinaf başvurusunda bulunmayan ...'e ait olduğu belirlendiğinden istinafa gelen davalılara ait pay gözetilerek hesaplanan fark bedelin depo edilmesinin sağlandığı ve kamulaştırma bedelinin neması ile birlikte derhal davalılara ödenmesine karar verilmesi gerektiği belirtilerek davacı idare ve bir kısım davalılar vekillerinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz için belirlenen bedelin düşük olduğunu, taşınmazın konumu itibarıyla emsal taşınmazdan daha değerli olduğunu, emsal alınan taşınmazın dava konusu taşınmaz ile benzer niteliklere sahip olmadığını, taşınmaz imar parseli emsal taşınmaz kadastro parseli olduğundan düzenleme ortaklık payı ilavesi yapılması gerektiğini, dava konusu taşınmazın üzerinde yer alan yapılar yönünden hatalı değerlendirme yapıldığını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki İzmir ili, Bornova ilçesi, ... Mahallesi 8822 ada 22 parsel sayılı taşınmazın zeminine 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak; üzerinde bulunan yapılara aynı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek; ağaçlara ise yaş, cins ve verim durumlarına göre değer biçilmesi yerindedir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı ... vekili ile davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Dava konusu taşınmazın ada numarasının hükümde hatalı gösterilmesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Davalı ... vekili ile davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare ve davalı ... vekillerinin Bölge Adliye Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (B) harfi ile gösterilen bendinin (1), (4) ve (5) numaralı alt bentlerinde yer alan "8823" sayısının hükümden çıkartılmasına, yerlerine ayrı ayrı "8822" sayısının yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalı ...'den peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.