"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2023/7 Esas, 2023/256 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalılar vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verilmiştir.
Davalı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 27.02.2024 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü yetki belgesine istinaden davacı idare vekili Avukat ... temyiz eden davalı vekil Avukat ... gelmişlerdir.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Bursa ili, ... ilçesi, ... Mahallesi eski ... ada 1 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma konusu 1535,78 m² irtifak hakkı ve kamulaştırılan 414,04 m² kısmın zemin bedelinin tespiti ve irtifak hakkı ile kamulaştırılan kısmın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; acele kamulaştırma dosyasında belirlenen bedelin çok düşük olduğunu, dava konusu taşınmazın imar parseli olduğunu, kamulaştırmadan arta kalan kısmın tek başına inşaat yapımına uygun olup olmadığının araştırılarak mümkün olmadığının tespiti hâlinde kalan kısmın mülkiyetinin de kamulaştırılmasının gerektiğini ileri sürmüştür.
III.MAHKEME KARARI
Mahkemenin ....07.2016 tarihli ve 2015/275 Esas, 2016/403 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne, gerek 1535,78 m² kısımın gerekse 414,04 m² kısmın zemin bedelinin tespiti ile davacı idareden tahsili ile davalılara verilmesine, bu kısımların davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin ....07.2016 tarihli ve 2015/275 Esas, 2016/403 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; ağaç bedellerinin uygun olduğu, ancak uygun emsal incelenmediği ve hatalı faiz uygulandığı gerekçesi ile hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
Mahkemenin 05.03.2021 tarihli ve 2019/340 Esas, 2021/85 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 05.03.2021 tarihli ve 2019/340 Esas, 2021/85 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; belirlenen metrekare birim değerinin uygun olduğu; ancak dava konusu taşınmaz kamulaştırma nedeniyle ... ile ... parseller olarak ifraz görmüş olup, 1535,78 m²lik ... ada ... parsel sayılı taşınmazdan TCDD Genel Müdürlüğü lehine irtifak geçmesi nedeniyle bu kısmın mülkiyet bedelinin verildiği, taşınmazın tapu kaydındaki ... Genel Müdürlüğüne ait irtifak hakkının dava konusu taşınmazda % ... oranında değer kaybı oluşturacağının kabulü ile bu oran düşülerek bulunan metrekare birim fiyatı 367,00 TL olduğu hâlde, gerekçesi gösterilmeden ve irtifak kamulaştırmasına dair evraklar ile dava konusu taşınmazın imar uygulaması öncesi tedavüllü tapu kayıtları getirtilmeden, imar uygulaması öncesi kadastral hali ile uygulanma sonrası oluşan parsellerin aynı imar krokisi üstünde yerlerinin işaretlenmesi için fen bilirkişisinden ek rapor alınmadan eksik inceleme ile tespit edilen metre kare birim fiyatına göre hesaplama yapılarak karar verildiğinden bahisle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Son Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın geldisi üzerine ilk defa konulan irtifakın imar uygulaması sonucu yol ve yeşil alanda kaldığı, akabinde mevzuat gereği dava konusu taşınmaza irtifak şerhinin aktarıldığını ve kendilerininde bu şerhin terkini için dava dışı ... Genel Müdürlüğüne başvurduklarını, raporda hesap hatası bulunduğunu, dava konusu taşınmazın emsalden % 75 oranında değerli olduğu belirtildikten sonra emsalin % 25'i değerinde kabul edilerek değer biçildiğini, aynı bölgedeki diğer kamulaştırma dosyalarına göre düşük bedel tespit edildiğini ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile ... inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihaî kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki taşınmazın zeminine emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak belirlenen metrekare birim değeri Dairemizin ikinci bozma ilâmında uygun görüldüğünden, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığından biçilen değerde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre, davalılar vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Dava konusu Bursa ili, ... ilçesi, ... Mahallesi ... ada 1 parselin önce 414,09 m² yüzölçümlü ... ada ... ve 2695,84 m² yüzölçümlü ... ada ... parseller olarak ifraz olduğu ve bedeline hükmedilen 1535,78 m² kısmın ... ada ... parsel içinde kaldığı, daha sonra ... ada ... parselinde ifraz edilerek kamulaştırılan 1535,78 m² kısmın ... ada ... parsel, davalılar yedinde kalan kısmın ... parsel olduğu ve kamulaşıtırılan kısımların yargılama sürecindeki mahkeme kararları gereği davacı idare adına tesciline karar verilmesi yeterli olduğu hâlde, tescil işlemlerinde hata yapılarak ve talep aşılarak davalılar yedinde kalan ... ada ... parsel üzerine 1535,78 m² davacı idare adına irtifak hakkı tescil edilmesi bozmayı gerektirmiştir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 438 inci maddesinin yedinci fıkrası hükmü uyarınca Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalılar vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalılar vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile Mahkeme kararının hüküm fıkrasına ayrı bir bent olarak "Davalılara ait Bursa ili, ... ilçesi, ... Mahallesi ... ada ... parsel sayılı taşınmaz üzerine eldeki dava sebebiyle davacı idare adına 05.07.2018 tarihli ve 30115 yevmiye numaralı işlemle tescil edilen 1535,78 m² iritfak hakkı şerhinin kaldırılmasına" cümlesinin yazılması suretiyle kararın DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalılar kendilerini vekil ile temsil ettirdiğinden, 21.09.2023 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince belirlenen 17.100,00 TL duruşma vekâlet ücretinin davacı idareden alınarak davalılara ödenmesine,
Davalılardan peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde iadesine,
27.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.