"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1467 Esas, 2023/1610 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Samsun 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/768 Esas, 2023/37 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Samsun ili, Atakum ilçesi, ... Mahallesi, 13010 ada 59 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; davalı idare tarafından teklif edilen ve acele el koyma dosyasında tespit edilen bedelin çok düşük olup taşınmazın gerçek değerini yansıtmadığını, kabul edilemeyeceğini, hesaplama yapılırken taşınmazın konumu ve diğer çevresel faktörlerin dikkate alınmadığını savunarak taşınmazın gerçek değerinin tespitini istemiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; davalı idare tarafından teklif edilen ve acele el koyma dosyasında tespit edilen bedelin çok düşük olup kabul edilemeyeceğini savunarak taşınmazın gerçek değerinin tespitini istemiştir.
3. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; davalı idare tarafından teklif edilen ve acele el koyma dosyasında tespit edilen bedelin çok düşük olup taşınmazın gerçek değerini yansıtmadığını, kabul edilemeyeceğini, hesaplama yapılırken taşınmazın konumu ve diğer çevresel faktörlerin dikkate alınmadığını savunarak taşınmazın gerçek değerinin tespitini istemiştir.
4. Diğer davalılar, usulüne uygun tebligata rağmen cevap dilekçesi sunmamışlardır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davanın davalı ... yönünden reddine, diğer davalılar yönünden kabulü ile taşınmazın davalı ... hissesi dışındaki diğer davalıların payına isabet eden kısmının kamulaştırma bedelinin tespitine, tespit olunan kamulaştırma bedelinden, acele el koyma bedelinin mahsup edilmesi suretiyle tespit ve depo edilen fark bedele 29.11.2021 tarihinden karar tarihi olan 07.06.2022 tarihine kadar yasal faiz işletilerek işlemiş faiziyle birlikte ... haricindeki diğer davalılara tapudaki ve veraset ilamındaki hisseleri oranında derhal ödenmesine, davacı idarece fazladan depo edilen bedelin davalılardan alınarak davacıya verilmesine, dava konusu taşınmazın ... dışındaki diğer davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; 2942 sayılı Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırı olarak hazırlanan bilirkişi raporunun hükme esas alınmayacağını, kamulaştırma bedelinin çok yüksek hesaplandığını, davalılar lehine tek vekâlet ücretine hükmedilmesi gerekirken, davalı ... lehine ayrıca vekâlet ücreti takdir edilmiş olmasının doğru olmadığını ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; arsa niteliğindeki davaya konu taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemiş olmasında hukuka aykırı bir yön bulunmadığı gerekçesiyle, davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ve 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre, davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. İlk Derece Mahkemesince, Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı sonrası yeniden yapılan yargılama sonucunda, davalı ...'ın taşınmazdaki payına isabet eden kamulaştırma bedelinin toplam kamulaştırma bedelinden mahsup edilmesi suretiyle diğer davalıların payına isabet edecek olan toplam kamulaştırma bedelinin 1.993.435,85 TL olarak tespit edildiği, işbu bedelden davalı ... dışındaki diğer davalıların payına isabet eden toplam 1.304.429,84 TL acele kamulaştırma bedelinin mahsup edilmesi suretiyle, 689.006,01 TL fark kamulaştırma bedelinin davalı hak sahiplerine tapudaki payları oranında ödenmesine, bu durumda fazladan depo edilen 98.429,52 TL'nin davacı idareye iadesine karar verilmesi gerekirken; hesaplama hatası yapılarak davalı tarafa ödenmesine karar verilen fark kamulaştırma bedelinin 316.311,78 TL, davacı idarece fazladan depo edilen bedelin ise 284.776,53 TL olarak belirlenmek suretiyle çelişkili hüküm tesis edilmesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu yanılgının giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazının kısmen kabulü İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3.İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının; (2) numaralı bendinde yer alan " 316.311,78 " sayısı ile " 284.776,53" sayısının çıkarılarak yerlerine sırasıyla "689.006,01" sayısı ile "98.429,52" sayısının yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
13.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.