"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2905 Esas, 2023/1571 Karar
KARAR : Esastan ret/Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Hadim Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/981 Esas, 2022/354 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun ile değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince davacı idare vekilinin başvurusunun esastan reddine, davalı vekilinin başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekilince temyiz edilmekle; süre, kesinlik, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Konya ili, Taşkent ilçesi, ... Mahallesi 137 ada 9, 179 ada 188, 201, 210, 219, 208 ada 73, 237 ada 21 ve 22 ve 258 ada 1, 4 ve 7 parsel sayılı taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazların davacı DSİ Genel Müdürlüğü adına tescillerine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı tarafın davaya cevap vermediği anlaşılmıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazların tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi raporunda ürünlere ilişkin olarak kullanılan ürün verimlerinin bölgenin gerçekleriyle bağdaşmayacak şekilde ortalama verimlerin aşırı yüksek alındığını, taşınmazlar üzerindeki ağaçların verim çağının başında olup ortalama verimi tutturacak yaşta olmadığını, ürünlerin toptan satış kilogram fiyatları olarak ürünün hasat zamanında çiftçinin elinden çıktığı toptan satış fiyatı yerine ürünün pazarda nihai tüketiciye satıldığı perakende satış fiyatının esas alındığını, dava konusu taşınmazların bilirkişi raporunda meyve bahçesi olarak değerlendirildiğini, yapılan hesaplamalarda bir takım hataların mevcut olduğunu, 2942 sayılı Kanun'un 11 nci maddesi gereğince arazinin dava tarihinde olduğu gibi kullanılması halinde getireceği gelire göre değerinin takdir edileceğini, 5 yaş bahçe verimi ile 25 yaş verimi aynı olamayacağına göre verimde yaşın esas alınması gerektiğini, bilirkişilerin masraf olarak yaşı esas aldıklarını, buna karşılık verimlerde yaş nazara alınmadan hesaplama yaptıklarını, meyve bahçelerine ilişkin hesaplama yönteminin hatalı olduğunu, meyve bahçelerine kıymet takdir edilirken; periyodik gelirlerin kapitalizasyonu kriteri yöntemi kullanılarak bilanço hesabı yapılması gerektiğini, dava konusu taşınmazın değerinin belirlenmesinde kapitalizasyon faiz oranının % 7 ve üzerinde alınması gerektiğini ileri sürmüş ve kararın kaldırılmasını istemiştir.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; her ne kadar davacı kurum dava konusu 258 ada 1 parselde kayıtlı 5.461,63 m² yüzölçümlü taşınmazın 1.061,63 metrekaresini kamulaştırılmasını istemiş ise de dava aşamasında taşınmazın tamamını kullanmaya başladıklarını, taşınmazın tamamının yargılama aşamasında sular altında bırakıldığını, bu sebeple taşınmazın tamamının kamulaştırma bedelinin ödenmesini talep ettiklerini, bilirkişi raporunda kapitalizasyon faiz oranının % 5 olarak belirlenmesinin Yargıtay içtihatları ile örtüşmediğini, bilirkişi kurulu raporlarında ara ziraatın varlığının kabul edildiğini fakat gelir tespitinde nazara alınmadığını, bilirkişi raporlarına karşı itirazlarında; ortalama verim fiyat değerlerinin alınmayarak minimum değerler, üretim masraflarının da maksimum seviyede hesaplandığını bildirmelerine rağmen yerel mahkemece bu itirazlarının nazara alınmadığını, üretim giderlerinin izahatlı ve açıklamalı olarak gösterilmediğini, dava konusu taşınmazların Taşkent ilçesi, Afşar Mahallesi merkezinde yer almasına rağmen bilirkişi kurulunca tespit gören değerlerin oldukça düşük olduğunu ileri sürmüş ve kararın kaldırılarak talepleri doğrultusunda karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dava konusu 258 ada 1 parsel sayılı taşınmazın tamamı davacı kurum tarafından kullanıldığından davalının taşınmazın tamamının kamulaştırılması yönündeki talebi doğrultusunda taşınmazın tamamının davacı kurum tarafından kamulaştırma amacına uygun olarak, sürekli kullanımının bulunup bulunmadığı, kamulaştırılmasının gerekip gerekmediği hususunda gerekli tespitler yapılarak 2942 sayılı Kanun'da bahsi geçtiği üzere sürekli kullanımı söz konusu ise kamulaştırma bedelinin tespiti için önceki bilirkişi heyeti ile birlikte mahallinde keşif yapılarak ek rapor alınması istenmiş, mahallinde yapılan keşif sonucunda alınan ek raporla; dava konusu Konya ili, Taşkent ilçesi, ... Mahallesi 258 ada 1 parsel sayılı taşınmazın tamamının kamulaştırma bedeli 291.034,68 TL olarak tespit edilmiştir. Dava konusu bu taşınmaz için Dairemizce tespit edilen 291.034,68 TL kamulaştırma bedeli ile İlk Derece Mahkemesince belirlenen 92.453,03 TL arasındaki fark bedeli olan 198.581,65 TL'nin davacı idare tarafından ilgili banka hesabına depo edilmesi üzerine İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak tespit edilen bedel üzerinden 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 356 ıncı ve 358 inci maddeleri uyarınca duruşmalı olarak yapılan inceleme sonucunda davanın esası hakkında yeniden hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci ve 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
25.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.