"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ:Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/248 Esas, 2021/88 Karar
DAVA TARİHİ: 14.12.2010
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili istemine ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozma ilamına uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı idare, davalı ...Ş ve davalı ... vd. vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Kocaeli ili, Dilovası ilçesi, ...köyü (yeni Muallim-2 Mahallesi) 363 ada 5 parsel sayılı taşınmazın 2.976,74 m² lik kısmının kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın idareleri adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalılar ... vd. vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmazın arsa olarak kabulü ile emsal karşılaştırması suretiyle değerinin tespit edilmesi gerektiğini beyan etmiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmazın merkezi konumda olduğunu, teklif edilen bedelin rayiç değerin altında kaldığını beyan etmiştir.
3. Davalı ...Ş vekili cevap dilekçesinde özetle; kıymet takdir raporundaki bedelin çok düşük olduğunu, konumu itibarıyla çok daha değerli olduğunu, kamulaştırmadan arta kalan kısımda değer düşüklüğü oluştuğunu beyan etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 26.10.2011 tarihli ve 2010/647 Esas, 2011/956 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararına karşı süresi içinde, davacı idare ve davalı ...Ş vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairece yapılan inceleme sonucunda; arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değerinin tespit edilmesinde bir isabetsizlik görülmemiş, bu nedenle davacı idare vekilinin tüm, davalı ...-Lojistik A.Ş vekilinin ise aşağıdaki bentler kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazları yerinde kabul edilmeyerek, dava konusu taşınmazın kısmi kamulaştırma nedeniyle arta kalan bölümünün yüzölçümü, geometrik durumu, imar planındaki konumu ve Karayolları Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmeliğin 41 nci maddesi uyarınca uygulanacak çekme mesafesi dikkate alınarak tamamının bedeline hükmedilmesi gerekirken eksik bedel tespiti, 6459 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesi ile 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrasının sonuna “Kamulaştırma bedelinin tespiti için açılan davanın dört ay içinde sonuçlandırılamaması halinde, tespit edilen bedele bu sürenin bitimi tarihinden itibaren kanuni faiz işletilir.” hükmü eklenmiş olduğundan, tespit edilen bedelin faiziyle tahsili yönünde hüküm kurulmamış olması hatalı olduğundan hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
Mahkemenin 09.12.2014 tarihli ve 2014/2 Esas, 2014/845 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
C. İKİNCİ BOZMA KARARI
1.Mahkmenin yukarıda belirtilen kararına karşı davacı idare, davalı ...Ş., davalı ... ve davalı ... vekilleri temyiz etmiştir.
2. Dairece yapılan inceleme sonucunda; dosya içindeki bilgi ve belgelere kararın dayandığı gerekçeye göre davalılardan Med Lojistik A.Ş., ..., ... vd. vekillerinin tüm, davacı idare vekilinin aşağıdaki bentler kapsamı dışındaki temyiz itirazları bozma ile kesinleşen yönlere ilişkin olduğundan yerinde görülmemiştir Mahkemece bozma ilamına uyulmuş ise de bozma gerekleri tam olarak yerine getirilmediği kabul edilmek suretiyle, Dairemizin 16.09.2013 tarihli ve 2013/ 13825 Esas, 2013/13976 Karar 2013/13825 Esas, 2013/13976 Karar sayılı kararında davalılardan Med-Lojistik A.Ş vekilinin temyizinin kabulü ile kamulaştırmadan arta kalan kısmın bedeline hükmedilmesi gerektiğinden bahisle karar bozulmakla, davalı idare yönünden bu husus usuli kazanılmış hak teşkil ettiği hâlde temyiz etmeyen davalıların payına da arta kalan kısmın bedeli eklenmek suretiyle kamulaştırma bedelinin fazla tespiti, Mahkemece 6459 sayılı Kanun gereği yasal faize hükmedilmiş ise de bozma öncesi tespit edilen bedele 15.01.2011'den ilk karar tarihine kadar yasal faiz işletilmesi gerekirken, kamulaştırma bedelinin taşınmaza son karar tarihine kadar yasal faiz işletilmesine karar verilmesi, 7139 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kanun'un 10/8 fıkrası gereğince bankaya hak sahibi adına yatırılacak bedel bakımından; 7139 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik hükümlerine göre işlem yapılması gerektiğinden hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
C. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Son Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare, davalı ...Ş ve davalılar ... vd. vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; emsal kıyaslamasının hatalı yapıldığını ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ...Ş vekili temyiz dilekçesinde özetle; kararın değer yönünden yerinde olmadığını, raporun gerçek değeri yansıtmadığını, emsallerine göre düşük bedel belirlendiğini, objektif değer artışının dikkate alınmadığını, emsal taşınmazın uygun seçilmediğini, emsal karşılaştırmasının doğru yapılmadığını ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
3. Davalılar ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; kararın yerinde olmadığını, taşınmazın tamamının idareye geçtiğine göre bedelin iadesinin haksızlığa sebebiyet verdiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanunun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10, 11 ve 12 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davacı idare, davalı ...Ş ve davalı ... vd. vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir
3. Taşınmazın kamulaştırılan 2.976,74 m²lik bölümünün 368,00 TL m² birim bedeli üzerinden davalılar payları karşılığının 913.018,00 TL, kamulaştırmadan arta kalan 1.825,43 m²lik kısımdaki davalı ...Ş payının ise 335.599,80 TL olup toplam kamulaştırma bedelinin 1.248.617,80 TL olarak kabulü gerektiği hâlde, gerekçesi gösterilmeden toplam kamulaştırma bedelinin 1.284.018,04 TL olarak fazla tespit edilmesi ve iadenin de yanılgılı değerlendirme nedeniyle eksik olarak hüküm altına alınmış olması doğru değildir.
4. Dava konusu taşınmazın kamulaştırılan 2.976,74 m²lik bölümünün, istem gibi davalılar payları oranında davacı idare adına tesciline, kamulaştırmadan arta kalan 1.825,43 m²lik kısımdaki davalı ...Ş payının davacı idare adına tesciline karar verilmesi gerekirken taşınmazın tamamının davalılar payları oranında terkinine karar verilmesi hatalıdır.
5. Mahkemece, hüküm altına alınan bedelin acele kamulaştırma dosyasında belirlenen bedelden az olması nedeniyle faiz hususunda karar verilmesine yer olmadığına dair hüküm kurulmuşsa da dava konusu taşınmaza ilişkin olarak acele kamulaştırma davası açılmış olduğuna ilişkin dosyada herhangi bir bilgi bulunmamakta olup ilk karar öncesinde de tespit edilen bedelin tamamının davacı idarece bloke edilmiş olduğu gözetildiğinde, hüküm altına alınan bedelin 913.018,00 TLlik kısmına 15.04.2011 tarihinden ilk karar tarihi olan 26.10.2011 tarihine kadar, fark 335.599,80 TL bedele ise 15.04.2011 tarihinden ikinci karar tarihi olan 09.12.2014 tarihine kadar yasal faiz işletilmesi gerektiğinin düşünülmemesi yerinde değildir.
6. Dava konusu taşınmaz Muallim-2 Mahallesinde bulunmasına rağmen, hüküm fıkrasında ...köyü olarak yazılması neticesi infazı zorlaştırıcı karar verilmesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki, bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 1086 sayılı Kanun'un 438 inci maddesnin 7 nci bendi gereğince kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare, davalı ...Ş ve davalılar ... vd. vekillerinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare, davalı ...Ş ve davalılar ... vd. vekillerinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile Mahkeme kararının hüküm fıkrasının
a) (1) numaralı bendinin dördüncü paragrafında yer alan “1.284.018,04” sayısının çıkartılması, yerine “1.248.617,80” sayısının yazılması
b) (3) numaralı bentte yer alan “1.284.018,04'' ve ''188.892,36” sayısının çıkartılması, yerlerine sırasıyla “1.248.617,80'' ve ''224.292.60” sayısının, yazılması,
c) (1) numaralı bendin ikinci paragrafında yeralan “davalılara düşen payının tapu kaydının iptali ile ...'ne yol olarak terkinine,” ibaresinin çıkartılmasına, yerine “ kamulaştırılan 2.976,74 m²lik bölümünün, davalılar payları oranında iptali ile davacı idare adına tesçiline, kamulaştırmadan arta kalan 1.825,43 m²lik kısımdaki davalı ...Ş payının iptali ile davacı idare adına tesciline” cümlesinin, yazılması
d) (2) numaralı bendin çıkartılmasına, yerine “Hüküm altına alınan bedelin 913.018,00 TL lik kısmına 15.04.2011 tarihinden ilk karar tarihi olan 26.10.2011 tarihine kadar, fark 335.599,80 TL bedele ise 15.04.2011 tarihinden ikinci karar tarihi olan 09.12.2014 tarihine kadar yasal faiz işletilmesine” cümlesinin yazılması
e( (1) numaralı bendin ikinci paragrafında yeralan “Köyü” kelimesinin çıkartılmasına, yerine “-2 Mahallesi” ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalı ...Ş ve davalı ... vd.'den peşin alınan temyiz harcının istek halinde iadesine,
04.06.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.