"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2021/628 Esas, 2023/296 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. Osmaniye İş Mahkemesinin 14.09.2021 Tarihli ve 2021/97 Esas, 2021/442 Karar Sayılı Kararı
Davanın iş kazasının tespitine yönelik işveren ve ... Başkanlığı aleyhine açılmış tespit davasından ibaret olduğu, iş kazasından doğan tazminat davalarında yetkili mahkemelerden birinin davacının yerleşim yeri olduğu belirtilmiş olsa da davanın tazminat davası olmadığı, tespit davasından ibaret olduğunun sabit olduğu, davacının Mardin merkezli işveren yanında şöfor olarak çalışırken Şanlıurfa'dan yola çıkıp Malatya'ya gitmekte iken Elazığ'da kaza yaptığı, olay sonrasında davacı tarafça iş kazasının tespiti için Mardin Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne başvurulduğu, ... Başkanlığı tarafından davacının kaza anında sigortalılık durumunun bulunmaması nedeniyle iş kazasının tespitine dair işlemlerin devam ettiğinin bildirildiği, davalı işverenin dava tarihindeki yerleşim yerinin Kızıltepe/Mardin, diğer davalı ... Başkanlığının merkezinin Ankara, iş kazasına dair işlemi yapan şubenin ise Mardin olduğunun dosya kapsamıyla sabit olduğu, davalılardan ... Başkanlığının yetki itirazında bulunarak yetkili mahkemenin Mardin İş Mahkemeleri olduğunu savunduğu, işveren olan diğer davalı vekilinin de yetki itirazında bulunduğu, yetkili mahkemelerden birini seçme hakkı işçide olduğu da gözetilerek davacı vekilinin seçimi nedeniyle davalı işverinin yerleşim yeri olan ve iş kazasına dair işlemleri tesis eden Mardin Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün bulunduğu Mardin İş Mahkemelerinin yetkili olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
B. Mardin İş Mahkemesinin 03.08.2023 Tarihli ve 2021/628 Esas, 2023/296 Karar Sayılı Kararı
Davanın iş kazasının tespiti istemine ilişkin olduğu, iş kazasının haksız fiil niteliğinde olduğu, söz konusu haksız fiilin Elazığ ilinde meydana geldiği ancak davacının yerleşim yerinin Osmaniye ili olduğu ve davacının seçimlik hakkını kullanarak Osmaniye Mahkemelerinde davayı açtığı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, iş kazasının tespiti istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 6100 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesi, 14 üncü maddesi ve 19 uncu maddesinin dördüncü fıkrası
3. 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu'nun (7036 sayılı Kanun) 6 ıncı ve 9 uncu maddeleri
4. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun (5510 sayılı Kanun) 88 inci maddesinin on dokuzuncu fıkrası ve 101 inci maddesi
C. Değerlendirme
1. 5510 sayılı Kanun'un 101 inci maddesinde bu Kanun'da aksine hüküm bulunmayan hallerde bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıkların iş mahkemelerinde görüleceği düzenlenmiş, görev konusu açıklanmış olmasına karşın, yetkili mahkemenin neresi olacağına dair açık bir düzenleme bulunmamaktadır.
2. Davanın açıldığı ve ilk derece mahkemesi tarafından karar verilen tarihte yürürlükte bulunan 7036 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesinde İş Mahkemelerinde açılacak davalarda yetkili mahkemenin, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesi olduğu belirtilmiştir. Benzer düzenleme, mülga 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun (5521 sayılı Kanun) 5 inci maddesinde ve 5521 sayılı Kanun’da sarahat bulmayan hallerde 6100 sayılı Kanun'a gönderme yapan 15 inci maddesinde de mevcuttur. Ancak kamu düzenine ilişkin yetki kuralını düzenleyen 7036 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesinin, işçi sayılan kimselerle işveren veya işveren vekilleri arasında iş akdinden veya 4857 sayılı İş Kanunu'na dayanan alacak ve hak iddialarından doğan hukuk uyuşmazlıklarına uygulanacağı kabul edilmelidir.
3. Bir davada, birden fazla genel ve özel yetkili mahkeme varsa, davacı bu mahkemelerden birinde dava açmak hususunda bir seçimlik hakka sahiptir. Davacı, davasını bu genel ve özel yetkili mahkemelerden hiçbirinde açmaz ve yetkisiz bir mahkemede açarsa, o zaman seçme hakkı davalılara geçer.
4. 7036 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesinde belirtilen yetki kuralı kamu düzenine ilişkin olup öngörülen yetkili mahkemelerden birini tercih hakkı işçiye aittir. Davacı işçinin kanuni yetkili mahkeme dışında başka bir yer mahkemesinde dava açması tercih hakkını ortadan kaldırmayacağı gibi bu seçim hakkının işverene geçmesi sonucunu da doğurmaz. Başka bir anlatımla seçimlik hak işçide olup, davacı işçinin beyanı doğrultusunda dosyanın yetkili İş Mahkemesine gönderilmesi gerekir.
5. Davacı tarafından davanın açıldığı yer mahkemesi yetkisiz ise de, 7036 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesi gereğince Mardin İş Mahkemelerinin işlemin yapıldığı yer mahkemesi ve davalı işverenin merkezi olarak yetkili olduğu, davacı işçinin dosyanın davalı iş verenin dava açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi olan ve iş kazasının tespitine dair işlemlerin yürütüldüğü mahkeme olan Mardin İş Mahkemelerine gönderilmesini istediği anlaşılmaktadır. Bu durumda uyuşmazlığın Mardin İş Mahkemesince görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince Mardin İş Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
12.02.2024 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.