"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 39. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/797 Esas, 2023/1837 Karar
DAVA TARİHİ: 16.04.2021
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ: Lüleburgaz 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/471 Esas, 2023/53 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve davalılar ... vd. vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare ve davalılar ... vd. vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu ... Mahallesi 209 ada 33 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar ... vd. vekili cevap dilekçesinde özetle; açılan davanın kamulaştırma ile ilgili kısmına bir itirazlarının bulunmadığını, kamusal bir faaliyetin icrası için yapılan kamulaştırma işleminde kamu yararı bulunduğunu; ancak acele el koyma neticesinde hesaplanan taşınmazın değeri ile ilgili kısmını kabul etmediklerini, öncelikle dava konusu edilen taşınmazın özelliklerinin tespiti ihtilafın çözümü anlamında büyük önem arz ettiğini, dava konusu edilen taşınmazın Lüleburgaz ilçesine bağlı Büyükkarıştıran beldesinde bulunduğunu, Büyükkarıştıran beldesinin Edirne, Kırklareli, Tekirdağ ve Çanakkale iline ait toprakların bulunduğunu, Trakya bölgesindeki nüfus anlamında en büyük belde olduğunu, Trakya haritası tetkik edildiğinde Trakya'nın tam ortasında yer aldığını, Lüleburgaz ilçesine 18 km., Ergene ilçesine 22 km, Çorlu ilçesine 26 km, Tekirdağ il merkezine 28 km ve Çerkezköy ilçesine 35 km. uzaklıkta olduğunu, Çorlu Havalimanına ve Tekirdağ Limanına 35 km uzaklıkta olduğunu, bu sebepten dolayı dava konusu edilen taşınmaz ve etrafındaki taşınmazların davalı kurum tarafından yapılmakta olan Yüksek Hızlı Tren projesinde Trakya Bölgesinin lojistik merkezi yapılmak amacı ile kamulaştırıldığını, Büyükkarıştıran bölgesinin sanayi anlamında Trakya'nın en gelişmiş bölgelerinde D100 Karayolu ile TEM otoyolu arasında kaldığını, sanayi tesisleri sayısının çok artması sebebi ile Büyükkarıştıran Islah Organize Sanayi Bölgesi kurulduğunu, dava konusu edilen taşınmazın arsa olarak değerlendirilmesi gerektiğini, taşınmaz başında yapılacak olan keşif esnasında dava konusu taşınmazın bilirkişi heyeti tarafından arazi olarak değerlendirilmesi halinde yukarıda belirtilen veriler ile birlikte değerlendirildiğinde dava konusu edilen taşınmaz ile ilgili şu ana kadar uygulanan %4 oranındaki kapitalizasyon faiz oranının %3 olarak uygulanmasının hakkaniyete daha uygun olacağını, objektif değer artışının en az %500 olarak uygulanması gerektiğini, her türlü yargılama gideri ve vekâlet ücretinin davacıya yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
lk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ve davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalılar ... vd. vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; objektif değer artışı oranının yüksek belirlendiğini, taşınmazın metrekare birim fiyatının faiş olduğunu, objektif değer artış oranını kabul etmediklerini, % 4 kapitalizasyon faiz oranının hatalı olduğunu; %5 olması gerektiğini, arta kalan kısımda %2 oranında değer azalışı olduğuna ilişkin kabulün hatalı olduğunu, dava konusu taşınmazda bulunan irtifak hakkının yaratacağı değer düşüklüğünün düşük hesaplandığını belirtilerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldıramasını talep etmiştir.
2.Davalılar ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; münavebe ürünlerinin doğru seçilmediğini, taşınmazın metrekare fiyatının düşük belirlendiğini, üretim giderlerinin brüt gelirin üçte biri oranında olması gerekirken bu yapılmayarak düşük bedel belirlendiğini, objektif değer artış oranın düşük belirlendiğini, kapitalizasyon faiz oranının %3 alınması gerektiğini, İstanbul Bölge Adliye Mahkeme 5.Hukuk Dairesinin 2017/3923 Esas, 2019/1052 Karar sayılı kararında Büyükkarıştıran Yenimahalle (yani dava konusu taşınmaz ile aynı mahallede) 421 ada 62, 64, 87, 88 parsellere uygulanan objektif değer artış oranının %400 olarak belirlendiğini, bunun gibi Pınarhisar ilçesi, Akören köyünde bulunan baraj kamulaştırması nedeniyle %150 oranında objektif değer artışı öngörüldüğünü, keşif sırasında muhtarın beyanından dava konusu taşınmazın bulunduğu yerde arazilerin metrekare birim fiyatının 200TL olduğunun anlaşıldığını, bunun dikkate alınmadığını, dava konusu taşınmazın 2023 tarihindeki metrekare fiyatının 800 ile 1.000TL arasında olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki taşınmaza olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri esas alınarak 31,12TL/m² değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, dava konusu taşınmazın keşif tutanağı ve bilirkişi raporu ile tespit edilen nitelikleri dikkate alındığında taşınmazın kuru arazi olarak kabulünün yerinde bulunduğu, hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda dava konusu taşınmazın niteliği ve konumuna göre belirlenen %4 kapitalizasyon faiz oranı ve belirlenen kamulaştırma bedelinin adil ve hakkaniyete uygun, değerlendirmeye alınan münavebe ürünlerinin de resmî verilerle uyumlu bulunduğu, böylece Mahkeme kararında usul ve esas yönünden hukuka aykırılık olmadığı anlaşıldığından, istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalılar ... vd. vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalılar ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sunduğu sebeplerle tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci ve 12 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Kuru tarım arazisi niteliğindeki ... Mahallesi 209 ada 33 parsel sayılı dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metodu esas alınarak değer biçilmesi, adil ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesi, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tapuya tesciline karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.