"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/392 Esas, 2023/3052 Karar
DAVA TARİHİ : 25.02.2021
KARAR : Ret/Düzeltilerek yeniden esas hakkında yeniden verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Eskişehir 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/63 Esas, 2022/377 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davalı ... Başkanlığına yönelik davanın kabulüne; davacılar ..., ..., ... ve ...'ın ...Belediye Başkanlığına karşı açtıkları kamulaştırmasız el atma tazminatı davasının kesin hüküm nedeniyle reddine, davacılar ... ve ...'ın ...Belediyesi Başkanlığına karşı açtıkları davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun davacılar ve davalı ... yönünden esastan reddine, davalı ... yönünden kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkillerinin Eskişehir ili, ...ilçesi, ...Mahallesi 13246 ada 114 parsel üzerine kayıtlı arsa vasıflı taşınmazın hisseli maliki olduklarını, müvekkilleri ... ve ... tarafından davalı belediyelere karşı iş bu dava konusu taşınmaz nedeniyle daha önce açılmış bir tazminat davası bulunmadığını, müvekkillerinin ise dava konusu taşınmaza davalı ... Başkanlığının vaki haksız el atması sebebiyle Eskişehir 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 18.01.2011 tarihli ve 2010/351 Esas, 2011/1 Karar sayılı dosyası üzerinden tazminat davası ikame ettiklerini, yargılama aşamasında aldırılan bilirkişi raporu ile davalı belediyelerin dava konusu taşınmaza haksız el atmasının tespit edildiğini, anılan ilâmın kesinleştiğini, Eskişehir 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2010/351 Esas, 2011/1 Karar sayılı davasının 03.04.2008 tarihinde ikame edildiğini, dava tarihi itibarıyla dava konusu taşınmaza davalı ... Belediyesi Başkanlığınca fiilen el atılan 1.775,51 m²lik kısım açısından vekil edenlerin ..., ... ve müteveffa ...n tazminat alacaklarını tahsil ettiklerini, anılan davanın yargılamasının hitamından sonra davalı belediyelerin kesinleşmiş mahkeme ilamıyla haksız el atmanın sabit olduğu 1.775.51 m²lik alan dışına da fiilen el attıklarını, dava konusu taşınmaza davalı belediyelerce fillen el atılmış olmasına karşın davalı belediyeler tarafından taşınmazın kamulaştırılmasına dair bir işlem yapılmadığını, bu hali ile davalı belediyeler tarafından vekil edenlerin taşınmazı açısından mülkiyet hakkının özüne dokunan ve onu ortadan kaldıran kamulaştırmasız el atmanın gerçekleştiğini, bugüne kadar kamulaştırma yapmadan taşınmazı fiilen kullanan davalı belediyelerin haksız fiil teşkil eden eylemini devam ettirmesi üzerine taşınmaz bedelini talep etme gereğinin doğduğunu, bu nedenle bu taşınmazın karşılığı olarak ıslah dilekçesi ile birlikte toplam 6.751.383,59 TL bedelin dava tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte davalı idarelerden müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu parselin 1/5000 ölçekli ... planında mevcut konut alanına, enerji nakil hattı koruma kuşağına ve yola isabet ettiğini, 1/1000 ölçekli uygulama imar planında ise bitişik nizam 3 kat yapılaşma koşullu konut alanına, enerji nakil hattı koruma kuşağına, 40 metrelik ve 10 metrelik yola isabet ettiğini, 10 metrelik yola isabet eden kısımların kamulaştırma sorumluluğunun ilgili ilçe belediyesi olan ...Belediye Başkanlığına ait olduğunu belirterek davanın husumet yönünden reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; öncelikle zamanaşımı itirazları olduğunu, taşınmaza müvekkili idare tarafından fiili el atma söz konusu olmayıp imar planındaki konumu nedeniyle, hukuki el atıldığından tazminat davası açılmasını usul ve kanuna aykırı olduğu gerekçesi ile kabul etmediklerini ve idari yargının görevli olması nedeniyle itiraz ettiklerini, davaya konusu taşınmazın Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanlığının sorumluluğunda olduğunu, söz konusu alanların kamulaştırma işlerinin diğer davalı ... Başkanlığının sorumluluk alanında kaldığını, Eskişehir 3.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2010/351 Esas, 2011/1 Karar sayılı kararı ile davacılar tarafından dava konusu aynı ada parsele ilişkin dava açıldığını ve mahkeme kararına istinaden davacılara tazminat ödemesi yapıldığını, bu sebeple de derdestlik itirazları olduğunu, müvekkil belediyenin herhangi bir kamulaştırma çalışması ya da kamulaştırmasız el atması gibi bir durum söz konusu olmadığını, bu nedenle davacıların iş bu davayı açmada hukuki menfaati bulunmadığını, bu nedenle müvekkili idare açısından davanın husumetten reddini talep ettiklerini beyan etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesi yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı ... Başkanlığına karşı açtıkları davanın kabulüne; davacılar ..., ..., ... ve ...'ın ...Belediye Başkanlığına karşı açtıkları kamulaştırmasız el atma tazminatı davasının kesin hüküm nedeniyle reddine, davacılar ... ve ...'ın ...Belediye Başkanlığına karşı açtıkları davanın kısmen kabulüne, bedeline hükmedilen davacılar payının tapusunun iptali ile davalı idareler adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; ilk açılan davada el atılan bölüm ile bu davadaki bölümün çelişkili olduğunu, ilk davanın fiili el atma, bu davanın ise hukuki el atma nedeniyle açıldığı bu nedenle kesin hüküm gerekçesi ile reddedilemeyeceğini ileri sürmüştür.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazlara el atılmadığını, kaldı ki belirlenen bedellerin fazla olduğunu, emsal incelemesinin doğru yapılmadığını, sorumluluğun büyükşehir belediyesine ait olduğunu, dava tarihinden faiz işletilmesinin hatalı olduğu ileri sürmüştür.
3. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmaza el atılmadığını, sorumluluğun kendilerine ait olmadığını, bedelin yüksek belirlendiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinde ve dava konusu taşınmaz fiilen yolda kaldığı gibi el atmadan arta kalan bölümü de yürürlükte bulunan imar planında ana yolda kaldığından tamamının bedelinin davalı idarelerden tahsiline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmediği, bununla birlikte bir kısım davacı tarafından daha önce aynı yere ait kamulaştırmasız el atmaya dayalı tazminat davası açıldığı, Eskişehir 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2010/351 Esas, 2011/1 Karar sayılı bu dava dosyasında dava konusu taşınmaz 2085 ada 350 parsel olup, yüzölçümü 1.974,00 m² olduğu, yapılan yargılama sonucunda söz konusu bir kısım davacının açılan ilk davada taşınmazın 1.775,51 m²lik bölümüne davalı ... Belediye Başkanlığından tahsiline karar verildiği, daha sonra dava konusu taşınmazın yenileme görerek 13246 ada 114 parsel numarasını aldığı ve yüzölçümünün 1843,58 m² olduğu, aynı parsele ilişkin bu kez tüm malikler tarafından dava açıldığı, görülmekte olan iş bu davada ise ...Belediye Başkanlığının sorumlu olduğu bölümün yüz ölçümünün 1.655,63 m² olup, yenileme nedeniyle toplam yüzölçümüne paralel olarak küçüldüğü ve bir kısım davacının bu kısım bedelini ilk açılan davada aldıkları anlaşıldığından adı geçen davacılar tarafından davalı ... aleyhine açılan davanın kesin hüküm nedeniyle reddine karar verilmesin de doğru olduğunu; ancak kesin hüküm nedeniyle ret kararı verilmeyen ve ... yönünden açılan davaları kabul edilen diğer davacıların el atılan bölümdeki paylarının iptali ve yol olarak terkinine karar verilmesi gerektiği gözetilmeden, ilk davada terkin kararı verildiği gerekçesi ile bu konuda hüküm kurulmaması doğru görülmediğinden, davalı ... vekilinin istinaf itirazlarının kısmen kabulü ile düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar etmiştir.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar etmiş; ayrıca taraflarına hükmedilen vekâlet ücretinin eksik olduğunu, kesin hüküm nedeniyle reddedilenler yönünden ve davası kısmen reddolunanlar yönünden taraflarına vekâlet ücreti verilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
3. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin sorumlu idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesi ile Geçici 6 ncı maddesinin birinci, ikinci ve altıncı fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmek suretiyle alınan rapor uyarınca bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesi yerindedir.
3 Dava aynı hukuki sebepten kaynaklandığından karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'ne göre davalı lehine hükmedilen vekâlet ücreti yerinde görülmüştür.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre, usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
30.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.