"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/272 Esas, 2023/438 Karar
DAVALILAR: 1. ... vd. vekili Avukat ...
2. ... vekili Avukat ...
3. ... vd.
DAVA TARİHİ: 30.05.2017
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ: Cizre 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/228 Esas, 2022/699 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda; İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve davalı ... vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Şırnak ili, ..., ... köyü 124 ada 10 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitini ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı taraf cevap dilekçesi ibraz etmemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalılara ödenmesine, kamulaştırma bedeline yasal faiz işletilmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline ve baraj gölü sahasında kaldığından tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmaza askı ilan tarihinden sonra yapıldığı açık olan yapıların değerlerinin hesaplamaya dahil edildiğini, kıymet takdir raporunda taşınmazın kuru tarım arazisi vasfında kabul edildiğini, kapitalizasyon faiz oranının hatalı hesaplandığını, objektif değer artışının haksız olduğunu ileri sürerek kararı istinaf etmiştir.
2. Bir kısım davalılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişilerin raporlarında taşınmazın bulunduğu bölgede mutat olarak ekilen münavebe ürünlerine yer vermediğini, buğday samanının birim fiyatı ve veriminin resmî verilere göre düzenlenmediğini, objektif değer artışının %75-100 oranında uygulanması gerektiğini, kapitalizasyon faiz oranının yüksek uygulandığını ileri sürerek kararı istinaf etmiştir.
3. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; münavebeye esas alınan nar ağaçları yönünden ürün verim miktarının ve bedelinin oldukça düşük alındığını, dava konusu taşınmaz Dicle Nehri'nin tam kenarında olup köy merkezinin hemen yanında olduğunu, bu nedenle en az %40 objektif değer artışı uygulanması gerekirken %25 uygulanmasının kabul edilemez olduğunu, Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin kararları doğrultusunda sulu tarım arazilerinde %4, kuru tarım arazilerinde ise %5 uygulanması gerektiğini ileri sürerek kararı istinaf etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile UYAP üzerinden yapılan inceleme sonucunda; davalılar tarafından diğer davalı ... Kişiliğine karşı Cizre 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2013/721 Esas, 2017/301 Karar sayılı dosyasında tapu iptal tescil davası açıldığı, Mahkemece davanın feragat nedeni ile reddine karar verildiği; ancak dosyanın Yargıtay incelemesi aşamasında olduğu kararın henüz kesinleşmediği, her ne kadar Dairenin kaldırma kararından önce İlk Derece Mahkemesince davacı idarece kıymet takdir raporunda belirlenen 119.022,00 TL'nin kararın kesinleşmesi beklenilmeksizin davalıya ödenmesine karar verilmiş ise de Dairemizce taraf teşkilinin sağlanmaması yönünden İlk Derece Mahkemesinin kararının kaldırıldığı, bu nedenle İlk Derece Mahkemesi kararının usuli kazanılmış hak oluşturmayacağından, ayrıca dosyanın incelenmesinde derhal ödenmesine karar verilen bedelin ödendiğine dair bilgi ve belge de bulunmadığı anlaşıldığından, İlk Derece Mahkemesince tespit edilen kamulaştırma bedelinin ileride hak sahipliğini ispat edecek kişiye ödenmek üzere bankaya üçer aylık vadeli hesaba yatırılarak hüküm kurulması gerektiğinden davacı idare vekili ve davalılar vekillerinin istinaf başvurularının kısmen kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Bir kısım davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
3. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Sulu tarım arazisi niteliğindeki Şırnak ili, ..., ... köyü 124 ada 10 parsel sayılı taşınmazın zeminine 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri üzerinden değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine karar verilmesi yerindedir.
3. Dava konusu taşınmazın hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özelliklerine ve dosya kapsamına göre uygulanan kapitalizasyon faiz oranı ve objektif değer artış oranı uygun görülmüştür.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usûl ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalılardan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.06.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.