"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: Adana Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/871 Esas, 2023/1036 Karar
DAVA TARİHİ: 11.12.2017
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ: Dörtyol 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/118 Esas, 2021/166 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu daimi ve geçici irtifak hakkı bedelinin tespiti ile bu hakların davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince, başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ...,... Mahallesi 69 parsel sayılı taşınmazda 3.449,56 m²lik kısmının daimi, 1.659,86 m²lik kısmının 2 yıllık geçiçi irtifak kamulaştırma bedelinin tespitine ve bu hakkın (ağaç dikmemek, bina vs. sabit tesis yapmamak şartı ile) davacı idare adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; acele kamulaştırma bedelinin düşük belirlendiğini, dava konusu daimi ve geçici taşınmazın arsa vasfında olduğunu belirterek taşınmazın gerçek değerinin belirlenmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma konusu daimi ve geçici irtifak hakkı bedelinin tespiti ile bu hakkın davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; raporda kapama bahçe hesabında kullanılan 2017 yılı ürün maliyet cetvelini kabul etmediklerini, kapama bahçe niteliğindeki taşınmazın Türkiye ortalamasına göre üretim masraflarının brüt gelirin 1/3'ünden az olamayacağının gözetilmediğini, taşınmazın metrekare birim bedelinin yüksek tespit edildiğini, kapitalizasyon faizinin %6 oranında hesaplanması gerektiğini, objektif değer artışı oranının belirlenmesinin hatalı olduğunu, geçici irtifak hakkı bedelinin net gelir hesabına göre belirlenmiş olması ve ağaç bedellerinin de hesaplanmasının hatalı olduğunu, bilirkişi raporunda kamulaştırma işlemi dışında zarar hesabı yapıldığını, bu yönlü bir hesaplama yapılması için taşınmaz sahibinin talebi olması ve bu yöndeki talebini ispatlaması gerektiğini, bilirkişiler tarafından yapılan zarar hesaplama yönteminin hiç bir yasal dayanağı bulunmadığını, üretim maliyetleri düşük, zarar miktarının fahiş olarak hesaplandığını, söküldüğü iddia edilen ağaç sayısını, meyveyi ve bedelini de kabul etmediklerini, söküldüğü iddia edilen ağaç sayısı çok fazla olup gerçeğe aykırı hesaplama yapıldığını, bunun yanında herhangi bir dayanak sunulmadan damlama sulama sistemi kurulum bedeli yazıldığını ve zararı hesaplandığını, damlama sulama sistemi kurulum bedelinin ne şekilde belirlendiğinin taraflarınca denetlenmediğini, kamulaştırma bedeline uygulanan faizin hatalı olduğunu, davalı tarafa vekâlet ücreti takdir edildiği hâlde taraflarına ücret takdiri yapılmadığını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile hükme esas alınan bilirkişi raporunda taşınmazın sulu tarım arazisi olarak değerlendirilerek kapitalizasyon faiz oranın %4 alınmasında, dava konusu taşınmazın okitsu-satsuma cinsi mandalina bahçesi olması sebebiyle İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünün 2017 yılına ait veriler nazara alınarak m² değerinin 81,25 TL olarak belirlenmesinde ve %20 objektif değer artışı uygulanarak 97,50 TL/m² fiyatının tespiti ile kamulaştırma bedelinin hesaplanmasında, taşınmaz üzerindeki eski irtifak hakkının oluşturabilecek değer kaybı nazara alınarak kamulaştırma bedelinin hesaplanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, tespit edilen kamulaştırma bedelinin adil ve hakkaniyete uygun olduğu: ancak kamulaştırma bedeline, derhal ödenmesine karar verilen acele el koyma bedelini de kapsayacak şekilde faiz işletilmesi hatalı olup acele el koyma kararı ile belirlenen bedel mahsup edildikten sonra faiz hükmü kurulması gerektiği; ayrıca İlk Derece Mahkemesinin ilk karar tarihi olan 19.07.2018 tarihine kadar faiz işletilmesi gerekirken bu hususa dikkat edilmemesinin hatalı olduğu gerekçesi ile istinaf başvurunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalılar arasındaki kamulaştırma konusu daimi ve geçici irtifak hakkı bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Kapama mandalina niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca net geliri esas alınarak değer biçilmesinde ve aynı Kanun'un 11 inci maddesinin son fıkrası uyarınca taşınmaz malın niteliği, tamamının yüzölçümü, geometrik durumu ve boru hattı güzergahı dikkate alınarak değer düşüklüğü oranı belirtilmek suretiyle irtifak hakkı karşılığının tespit edilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
22.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.