"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/3017 Esas, 2023/1955 Karar
DAVA TARİHİ : 22.11.2017
KARAR : Esastan ret/Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bursa 5. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/529 Esas, 2021/376 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin asıl ve birleştirilen davalarca yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl ve birleştirilen davaların davalı BUSKİ Genel Müdürlüğü yönünden reddine, davalılar ... ve ... yönünden kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili ile davalılar ... ve ... vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacılar ve ... vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın davalılar BUSKİ Genel Müdürlüğü ve ... yönünden reddine, davalı ... yönünden karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar ve davalı ... vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili asıl ve birleştirilen dosyalara ilişkin dava dilekçelerinde özetle; davacıların Bursa ili, ..., Ertuğrul Mahallesi 1027 ada 5 parsel sayılı taşınmazına davalı idarece kamulaştırma işlemi yapılmaksızın fiilen el atıldığını belirterek belirlenecek tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; açılan davayı kabul etmediklerini, davanın süresi içerisinde açılıp açılmadığının, zamanaşımı ve hak düşürücü sürenin geçirilip geçirilmediği hususların araştırılmasını talep ettiklerini, davanın adli yargıda açılmış olması nedeniyle görev yönünden reddini gerektirdiğini, kamulaştırmasız el koyma nedeniyle tazminat davasının şartlarının oluşmadığını beyan etmiş, bu nedenlerle açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalılardan BUSKİ Genel Müdürlüğü vekili cevap dilekçesinde özetle; açılan davayı kabul etmediklerini, davanın müvekkili kuruma yöneltilemeyeceğini, söz konusu taşınmaz üzerinde davalı kuruma ait veya kurum tarafından imal edilen herhangi bir alt yapı tesisinin bulunmadığını ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
3. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; açılan davanın haksız ve hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, davalı Belediyenin dava konusu taşınmaza hiçbir müdahalesinin bulunmadığını, davanın reddine karar verilmesi gerektiğini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesi yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile asıl ve birleştirilen davaların davalı BUSKİ Genel Müdürlüğü yönünden reddine, davalılar ... ve ... yönünden kabulü ile bedelin davalı idarelerden tahsiline, bedeline hükmedilen davacılar payının tapusunun iptali ile davalı idareler adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili ile davalılar ... ve ... vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; İlk Derece Mahkemesince sorumlu idarenin hatalı belirlendiğini, tazminat miktarının düşük olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; davalı idarenin davada husumetinin bulunmadığını, davalı idarenin dava konusu taşınmaza fiili el atmasının söz konusu olmadığını, emsal seçiminin hatalı olduğunu, emsal kıyaslamasının usulüne uygun yapılmadığını, tazminat miktarının yüksek olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
3.Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; davalı idarenin davada husumetinin bulunmadığını, davalı idarenin dava konusu taşınmaza fiili el atmasının söz konusu olmadığını, dava konusu taşınmazın el atma tarihindeki nitelikleri dikkate alınarak hesaplama yapılması gerektiğini, tazminat miktarının yüksek olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu Bursa ili, ..., Ertuğrul Mahallesi 1027 ada 5 parsel sayılı taşınmazın arsa niteliğinde olduğu kabul edilerek emsal karşılaştırılması yoluyla değerinin tespit edilmesinde bir isabetsizlik olmadığı, Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 26.04.2022 tarihli ve 2021/10420 Esas, 2022/7568 Karar sayılı kararı ile onanmak suretiyle denetimden geçen dava konusu taşınmaza ilişkin paydaş dosyasında "dava konusu fiilen ve hukuken el atılan toplam 7.525.00 m²lik bölümden (taşınmazın tümünden) Bursa Büyükşehir Belediyesi sorumlu olduğu kabul edildiğinden davalı ... Başkanlığının istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak davalı BUSKİ Genel Müdürlüğü ile davalı ... hakkında adına açılan davanın reddine, davalı ... aleyhine açılan davanın kabulüne dair yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar ve davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrarla Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrarla Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri ile davalı idareler arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin sorumlu idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal kıyaslaması yapılarak değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacılar vekilinin tüm, davalı ... vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
4. Yapılan incelemede özetle; dava konusu Bursa ili, ..., Ertuğrul Mahallesi 1027 ada 5 parsel sayılı taşınmazda asıl dosya davacıları ..., ..., ...'in murisi ....'den isabet eden hisseleri için dava açtığı, muris Sebahat Koçer'e ait veraset ilâmının incelenmesinde ise dava dışı ... adlı şahsın da mirasçı olduğu anlaşılmıştır. Bu durumda mahkemece gerekçesi açıklanmadan adı geçen ... hissesine isabet eden bölümü de kapsar şekilde bedele hükmedilmesi hatalı olup bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davacılar vekilinin tüm, davalı ... vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2.Davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,Davacılardan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine, davalı ... Başkanlığından peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde iadesine,Dosyanın Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,19.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.