"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ:Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2023/139 Esas, 2023/523 Karar
DAVA TARİHİ: 05.05.2017
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili ve tapudan yol olarak terkini istemine ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle;... ili, ...ilçesi,...Mahallesi 1751 parsel sayılı taşınmazın 4.867,39 m²lik kısmının kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili ve tapudan yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı idarenin dava konusu parsele ilişkin kamulaştırma kararı aldığını ancak açılan davanın bir önceki dava gibi kısmen kamulaştırma olduğunu, davanın taşınmazın yonca yaprakları arasında kalan kör noktayı kapsadığını, dava konusu parselin tamamının kamulaştırılması için başvuruda bulunulduğunu,... Anadolu 8. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/64 Esas sayılı dosyaya ait 22.01.2016 tarihli bilirkişi raporunda da kamulaştırmanın talep edilen şekilde olması halinde; parselin geri kalan kısmında değer kaybının %70 olacağının belirtildiğini ve bu sebeple taşınmazın tamamına değer takdiri yapıldığını, dava konusu arsa vasıflı taşınmazın 2009 yılı 1/5000 ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı kapsamında kalan, işlek yoğun nüfuslu bir bölgede,... TOKİ konutlarının yakınında yer aldığını, her türlü konut, villa, toplu konut, ticari konut, konut ve yapılaşmanın yer aldığı taşınmazın bulunduğu bölgedeki arsaların emlak satış değerlerinin metrekare birim fiyatlarının 3.000,00 TL ile 4.000,00 TL arasında değiştiğini, sınırlarından...otoyolu ve Tem otoyolu gibi önemli otoyolların geçtiği ve dava konusu taşınmazın...un göbeğinde değerli bir konumda yer aldığını belirterek kamulaştırma bedelinin tespiti ile müvekkillerine ödenmesine ve dava konusu taşınmazın ... adına tescilini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 22.02.2022 tarihli ve 2021/614 Esas, 2022/104 Karar sayılı kararıyla davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 11.05.2022 tarihli ve 2022/823 Esas, 2022/926 Karar sayılı kararıyla istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan temyiz incelemesi sonucunda; Bölge Adliye Mahkemesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesi kararı; dava konusu taşınmazın 1.732,20 m²'si için açılan ve Dairemizin 2022/8741 Esas, 2022/17316 Karar sayılı dosyası ile denetimden geçerek onanmak suretiyle kesinleşen,... Anadolu 27. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/181 Esas, 2021/291 Karar sayılı dava dosyasında 21.10.2016 tarihi değerlendirme tarihi olarak esas alınmak suretiyle taşınmazlara 1.750,00 TL/m² değer biçildiği anlaşılmıştır. Açıklanan nedenle değerlendirme tarihi olan 05.05.2017 itibarıyla dava konusu taşınmaza takdir edilen metrekare birim fiyatı inandırıcı görülmediğinden, tespit edilen metrekare değerinden ayrılma nedenleri konusunda bilirkişi kurulundan ek rapor alınmadan eksik inceleme ile hüküm kurulması, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ve Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı, 01.06.2019 tarihli ve 30791 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan kararı da göz önüne alınarak davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi gerektiğinden, kabule göre de; kaldırma kararı öncesi verilen İlk Derece Mahkemesi kararı ile üçer aylık vadeli mevduat hesabında nemalandırılmasına karar verilen bedelin davalıya karar tarihi itibarıyla ödenemediğinden, tespit edilen kamulaştırma bedeline son karar tarihine kadar yasal faiz işletilmesi gerektiğinin düşünülmemesi doğru görülmediğinden bozulmuştur.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Son Karar
İlk Derece Mahkemesinin 13.06.2023 tarihli ve 2023/139 Esas, 2023/523 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa derhâl ödenmesine, dava konusu taşınmazın kamulaştırılan kısmının davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; taşınmaz bedelinin yüksek belirlendiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; bilirkişi raporunun Yargıtay bozma kararına aykırı olduğunu, aynı taşınmaza ilişkin 2016 yılında tespit edilen metrekare birim bedelinin bir yıl sonra da aynı şekilde belirlendiğini, Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksine göre uyarlama yapılsa dahi 2016 yılına göre 2017 yılında 250 TL/m² daha fazla bedel belirleneceğini, enflasyon oranının da dikkate alınmadığını, aynı kamulaştırma kapsamında dava konusu taşınmaza yakın konumda bulunan taşınmazlara 2014 ve 2015 değerlendirme yılları itibarıyla metrekare birim fiyatlarının 2.500,00 TL ila 3.000,00 TL olarak belirlendiğini,dava konusu taşınmazın metrekare birim fiyatının dava tarihi itibarıyla en az 4.000,00 TL olması gerektiğini ayrıca kamulaştırmadan arta kalan kısım için ...Belediye Başkanlığının 05.04.2016 tarihli yazısına göre arta kalan yerler için imar izni verilemeyeceği belirtildiği halde arta kalan alan için değer düşüklüğü hesaplanmamasının usul ve kanuna aykırı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve taşınmazın kamulaştırılan kısmının tapudan yol olarak terkini istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri,
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesi ile 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Mahkemece bozma kararına uyulmuşsa da, gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Şöyle ki; dava konusu taşınmazın 1.732,20 m²si için açılan ve Dairemizin 2022/8741 Esas, 2022/17316 Karar sayılı dosyası ile denetimden geçerek onanmak suretiyle kesinleşen,... Anadolu 27. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/181 Esas, 2021/291 Karar sayılı dava dosyasında 21.10.2016 tarihi değerlendirme tarihi olarak esas alınmak suretiyle taşınmazlara 1.750,00 TL/m² değer biçildiği anlaşılmıştır. Açıklanan nedenle değerlendirme tarihi olan 05.05.2017 itibarıyla dava konusu taşınmaza takdir edilen metrekare birim fiyatı inandırıcı görülmediğinden, tespit edilen metrekare değerinden ayrılma nedenleri konusunda alınan ek raporda bilirkişi kurulunca yeterli ve inandırıcı gerekçe gösterilmeden ilk düzenlenen raporda tespit edilen metrekare birim bedelinde ısrar edilmiştir.
Bu durumda, yeniden oluşturulacak bilirkişi kurulu eşliğinde mahallinde yeniden keşif yapılarak rapor alınması ve sonucuna göre hüküm kurulması gerektiği düşünülmeden, eksik inceleme ile karar verilmesi bozmayı gerektirir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davalıya iadesine,
20.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.