"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2023/839 Esas, 2023/915 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. İstanbul 14. Asliye Ticaret Mahkemesinin 02.11.2023 Tarihli ve 2023/303 Esas, 2023/883 Karar Sayılı Kararı
Adi şirketten kaynaklanan davalarda yetkili mahkemenin genel yetki kurallarına göre belirleneceği, dolayısıyla şirketin haklı nedenle feshi davasının kural olarak davalının yerleşim yeri mahkemesinde açılacağı, ancak şirket sözleşmesi ile bu hususta yetkili mahkeme belirlenmiş ise bu mahkemenin de yetkili olacağı, somut olayda bu durumun bulunmadığı, ifa yeri de yetkili ise de, her iki adi ortaklığın ortaklık merkezinin ... olup, faaliyet konusuna giren işlerin ve alınan ihalelerin ifa yerinin ... olduğu, davalı şirketin adresi ... olup süresinde ve usulüne uygun şekilde yetki itirazının bulunduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
B. Ankara 7. Asliye Ticaret Mahkemesinin 21.12.2023 Tarihli ve 2023/839 Esas, 2023/915 Karar Sayılı Kararı
Davacı ve davalı şirketler arasında kurulan iki adet adi şirketin ...tarafından gerçekleştirilen iki adet ihale kapsamında belirtilen işlerin ifası için kurulduğu, iş bu adi şirketleri oluşturan şirketler arasında, münhasıran kurulmalarına sebep teşkil eden ihale sözleşmeleri kapsamında doğacak alacak/borç kalemleri haricinde herhangi bir mali/organik ortaklıkları bulunmadığı, bu hususun, adi şirket sözleşmelerinde de açıkça belirtildiği, başka bir boyutuyla, adi şirketleri oluşturan taraf şirketlerin, İSTAÇ ihale sözleşmelerini münferiden imzalamak suretiyle (adi şirket vasfıyla değil) münferiden sorumluluk altına girdikleri, başka bir mali/organik bağları bulunmaması ve ihale sözleşmelerini münferiden imzalamaları hususları birlikte değerlendirildiğinde dava konusu uyuşmazlığın adi şirket tasfiyesinden ziyade, taraf bulunan şirketler arasında (İSTAÇ'ın belirtilen iki adet ihalesi kapsamında) taraflarca münferiden imzalanan iki adet sözleşmeden doğan alacak davası niteliğinde bulunduğu, dava dilekçesinde talep edilen alacak kalemlerinin tümünün de, iş bu İSTAÇ ihalelerinin sözleşmelerinde belirtilen edimlerin ifasından ibaret bulunduğu ve bu doğrultuda söz konusu uyuşmazlığın konusunun, anılan iki adet ihale sözleşmesi olduğu ve tarafların iş bu iki adet ihale sözleşmesi kapsamında belirtilen yetki şartları ile de bağlı bulundukları, belirtilen her iki ihale sözleşmesi kapsamında söz konusu sözleşmelerden doğan her türlü davada, İstanbul Çağlayan Mahkemeleri ve İcra Dairelerinin yetkili bulunduğunun kararlaştırıldığı ve başka bir mahkemede de dava açılabileceği yönünde" bir kayıt da bulunmadığı anlaşıldığından İstanbul Mahkemelerinin yetkili bulunduğuna dair iş bu yetki şartlarının, kesin yetki halini aldığı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, adi ortaklığın tasfiyesi ve kâr payı istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 6100 sayılı Kanun’un “Genel yetkili mahkeme” başlıklı 6 ncı maddesi şöyledir:
“Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.”
3. 6100 sayılı Kanun’un “Sözleşmeden doğan davalarda yetki” başlıklı 10 uncu maddesinin şöyledir: “Sözleşmeden doğan davalar, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinde de açılabilir.”
4. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) “İfa yeri” başlıklı 89 uncu maddesi şöyledir:
“Borcun ifa yeri, tarafların açık veya örtülü iradelerine göre belirlenir. Aksine bir anlaşma yoksa, aşağıdaki hükümler uygulanır;
1. Para borçları, alacaklının ödeme zamanındaki yerleşim yerinde,
2. Parça borçları, sözleşmenin kurulduğu sırada borç konusunun bulunduğu yerde,
3. Bunların dışındaki bütün borçlar, doğumları sırasında borçlunun yerleşim yerinde, ifa edilir.
Alacaklının yerleşim yerinde ifası gereken bir borcun doğumundan sonra alacaklının yerleşim yerini değiştirmesi sebebiyle ifa önemli ölçüde güçleşmişse borç, alacaklının önceki yerleşim yerinde ifa edilebilir.”
C. Değerlendirme
1. 6100 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesi gereğince bir davada genel yetkili mahkeme, davalının yerleşim yerinin bulunduğu yer mahkemesidir. Aynı Kanun'un 10. maddesinde sözleşmeden doğan davalar için, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinin de yetkili olduğu belirtilmiştir ki bu da özel yetkiye ilişkin bir düzenlemedir. Ayrıca 6098 sayılı Kanun'un 89 uncu maddesi uyarınca para alacağına ilişkin davalarda aksi kararlaştırılmadıkça para borcu alacaklının yerleşim yerinde ödenmesi gerektiğinden alacaklının bulunduğu yer mahkemesi de yetkilidir. Dolayısıyla dava, davacının seçimine göre, hem genel ve hem de özel yetkili mahkemede açılabilir.
2. Bir davada, birden fazla genel ve özel yetkili mahkeme varsa, davacı bu mahkemelerden birinde dava açmak hususunda bir seçimlik hakka sahiptir. Davacı, davasını bu genel ve özel yetkili mahkemelerden hiçbirinde açmaz ve yetkisiz bir mahkemede açarsa, o zaman seçme hakkı davalılara geçer.
3. Somut olayda, taraflar arasındaki sözleşmenin ifa yerinin ... olduğu, sözleşme ile kurulan ortaklığın merkezinin ... olduğunun belirtildiği, davalının yerleşim yeri adresinin de ... olduğu, davacının davayı yetkisiz İstanbul Mahkemelerinde açtığı anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca seçme hakkı davalıya geçmiş ve davalı vekilince de süresinde ve usulüne uygun olarak yerleşim yerinin ve ortaklığın merkezinin bulunduğu olan Ankara Mahkemelerinin yetkili olduğuna ilişkin itirazında bulunduğu anlaşıldığından uyuşmazlığın Ankara 7. Asliye Ticaret Mahkemesinde görülerek sonuçlandırılması gerekir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince Ankara 7. Asliye Ticaret Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
20.05.2024 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.