"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3014 Esas, 2023/1694 Karar
KARAR : Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Denizli 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili ile davalı ... vekili ve davalılar ... vd. vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı ... vekili ile davalılar ... vd. vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili ile davalı ... vekili ve davalılar ... vd. vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kısmen kabulü İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili, davalı ... vekili, davalılar ... vd. vekili ile davalılar ..., ..., ..., ..., ...'a velayeten ... tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda;
İlk Derece Mahkemesinin 30.06.2020 tarihli kararının davalılar ..., ..., ..., ..., ... tarafından istinaf edilmediği ve Bölge Adliye Mahkemesi kararında İlk Derece Mahkemesinin 30.06.2020 tarihli kararına göre işbu davalılar aleyhine bir durum oluşmadığı anlaşıldığından, İlk Derece Mahkemesinin 30.06.2020 tarihli kararını istinaf etmeyen davalılar ..., ..., ..., ..., ...'ın temyiz hakkı bulunmadığının kabulü ile temyiz dilekçelerinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Davacı idare vekili ile davalı ... vekili ve davalılar ... vd. vekilinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Denizli ili, Pamukkale ilçesi, ..........., Mahallesi, 46 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Bir kısım davalılar vekilleri cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza arsa vasfında olduğunun kabulü ile değer biçilmesi gerektiğini savunarak taşınmazın gerçek değerinin tespitini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile işbu bedelden, acele el koyma bedelinin mahsup edilmesi suretiyle fark bedelin ilk karar ile tespit ve depo edilen kısmına davanın dört ay içinde sonuçlandırılmadığı gözetilerek bu sürenin bitiş tarihi olan 27.04.2018 tarihinden ilk karar tarihi olan 30.06.2020 tarihine kadar; ikinci karar ile tespit ve depo edilen kısmına ise 27.04.2018 tarihinden ikinci karar tarihi olan 13.05.2022 tarihine kadar yasal faiz işletilecek faizin karar kesinleştiğinde, tespit olunan kamulaştırma bedelinin derhal davalıya ödenmesine, kamulaştırma konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili ile davalı ... vekili ve davalılar ... vd. vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; tespit edilen kamulaştırma bedelinin çok yüksek olduğunu, hükme esas alınan bilirkişi raporunun hatalı değerlendirmeler içerdiğini, rapora karşı itirazlarının karşılanmadığını, dava konusu taşınmazın arsa vasfında nitelendirilemeyeceğini, emsal karşılaştırmasının da hatalı yapıldığını, dava konusu taşınmaza yakın mesafede bulunan benzer yüzölçümlü ve benzer nitelikteki taşınmazların emsal alınması gerektiğini, dosyaya sunmuş olduğu emsal satışların hiçbirinin değerlendirmeye esas alınmamış olmasının hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğunu, % 45 oranında düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılması gerekirken bu oranın % 35 olarak uygulanmış olmasının doğru olmadığını ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; tespit edilen kamulaştırma bedelinin çok düşük olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
3. Davalılar ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; tespit edilen kamulaştırma bedelinin çok düşük olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dava konusu taşınmazın arsa vasfında kabulü ile zeminine emsal karşılaştırması yapılarak, üzerindeki ağaçlara ise İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verilerine göre değer biçilmesinin yerinde olduğu, ancak tespit olunan kamulaştırma bedeline işletilen faizin derhal ödenmesine karar verilmesi gerekirken, karar kesinleştiğinde ödenmesine karar verilmiş olmasının hatalı olduğu, İlk Derece Mahkemesinin ilk kararının sadece kendisini vekille temsil ettiren davalılarca istinaf edildiği, istinafın kaldırma kararı öncesi tespit edilen m² birim fiyatın istinaf yoluna başvurmayan davalılar yönünden davacı idare lehine usuli kazanılmış hak teşkil edeceği hususu gözetilmeden hüküm tesisinin doğru olmadığı, yapılan bu hataların giderilmesinin yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediği, Dairece düzeltilmesinin mümkün olduğu gerekçesiyle, davacı idare vekili ile bir kısım davalılar vekilinin istinaf başvurularının resen göz önünde bulundurulması gereken hususlar dikkate alınarak ayrı ayrı kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili ile davalı ... vekili ve davalılar ... vd. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
3. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu ve 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak, üzerindeki ağaçlara ise yaş, cins ve verim durumuna göre maktuen değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre, davalılar ... vd. vekili ile davalı ... vekillerinin tüm, davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Tespit ve depo edilen fark kamulaştırma bedelinin tamamının İlk Derece Mahkemesinin son karar tarihi olan 13.05.2022 tarihi itibarıyla davalı hak sahiplerine derhal ödenmesine karar verildiği dikkate alındığında, işbu bedel yönünden faiz bitiş tarihinin 13.05.2022 tarihi olması gerektiği düşünülmeden, 09.11.2023 tarihine kadar yasal faiz işletilmiş olması bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalılar ..., ..., ..., ..., ...'a velayeten ...'ın temyiz dilekçelerinin reddine,
2. Davalı ... vekili ile davalılar ... vd. vekilinin tüm, davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
3. Davacı idare vekilinin temyiz itirazının kısmen kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (5) ve (7) numaralı bentlerinde yer alan " Dairemiz karar tarihi olan 09.11.2023" ifadesinin çıkarılarak yerlerine "İlk Derece Mahkemesinin son karar tarihi olan 13.05.2022" ifadesinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacı idare ile davalılar ... vd.'den peşin alınan temyiz harçlarının istenildiğinde iadesine, davalı ... ile davalılar ... vd.'den peşin alınan temyiz harçlarının ayrı ayrı Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.07.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.