"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/758 Esas, 2023/3226 Karar
DAVA TARİHİ : 17.05.2021
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 19. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/381 Esas, 2023/23 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu Ankara ili,
Yenimahalle ilçesi, İvedikköy İmar Mahallesi, 44943 ada 1 parsel sayılı taşınmazda müvekkilinin hissesi
bulunduğunu,
dava konusu taşınmaza davalı idare tarafından kamulaştırmasız el atıldığını, kamulaştırma
işlemi yapılmadığı gibi bedel de ödenmediğini,
dava konusu taşınmazın imar parseli olduğunu, kıymetli konumda bulunduğunu belirterek,
dava konusu taşınmazdaki müvekkillerinin hissesine düşen toplam bedelin belirlenmesi ile
fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 25.000,00 TL'nin dava tarihinden itibaren
işleyecek faizi ile birlikte davalı idareden tahsilini, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin davalı
tarafa bırakılmasını talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmazın kullanımının Özel Sosyo Kültürel Tesisi Alanı olarak değiştirildiği için parselin kamulaştırılmasına gerek kalmadığını parselin kamulaştırma ortaklık alanlarından çıkarıldığını, hissedarların plan notları doğrultusunda parseli kullanabileceğini, yapılaşmaya gidebileceğini, ruhsat alınabileceğini, açıklanan ve resen gözetilecek nedenlerle haksız ve yasal dayanaktan yoksun davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, bedeline hükmedilen davacı payının tapusunun iptali ile idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; davanın zamanaşımı nedeniyle reddi gerektiğini, 2016 onay tarihli 1/1000 ölçekli imar planında taşınmazın Özel Sosyo-Kültürel Tesis alanı olarak ayrıldığını, kamu ortaklık parselinden çıkartılarak maliklerin kullanımına bırakıldığını, fiilen el atmanın olmadığını, Danıştay kararlarının dikkate alınmadığını, davacının dava konusu taşınmazı imar planındaki konumunu bilerek satın aldığını, raporun yetersiz olduğunu ve birim bedelin yüksek olduğunu gerekçede başka dosyadan bahsedildiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesi yukarıda tarihi ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu Ankara ili, Yenimahalle ilçesi, İvedik-İmar Mahallesi 44943 ada 1 parsel sayılı taşınmazın öncesinde 2007 tarihli imar planı kapsamında "Sosyo Kültürel Tesis Alanı" olarak ayrıldığı, daha sonra Belediye Meclisinin 03.08.2016 tarihli ve 470 sayılı kararı ve Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 14.10.2016 tarihli ve 2044 sayılı kararı ile dava konusu parselin 1/1000 ölçekli uygulama imar planında kullanım amacının "Özel Sosyo Kültürel Tesis Alanı" olarak belirlendiği, yapılan keşif sonucu alınan bilirkişi raporuna göre dava konusu taşınmaz üzerinde herhangi bir yapı ve tesis bulunmadığının bildirildiği, bu itibarla fiilen el atma olgusunun gerçekleşmediği anlaşılmış ise de uzun yıllar programa alınmayan imar planının hayata geçirilmemesi nedeniyle kamulaştırma ya da takas cihetine gitmeyen davalı idarece, pasif ve suskun kalınmak ve işlem tesis edilmemek suretiyle taşınmaza müdahale edildiği; bu haliyle idarenin eyleminin, mülkiyet hakkının özüne dokunan ve onu ortadan kaldıran bir niteliğe sahip olduğu bu şekilde kamulaştırmasız el koyma olgusunun gerçekleştiğinin kabulü gerektiği ve 26.11.2022 tarihli ve 32025 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 7421 sayılı Kanunu'un 3 ncü maddesi ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) Ek l inci maddesinin birinci fıkrasına eklenen cümlede dikkate alındığında açılacak bedel davasında adli yargı görevlidir. Bu nedenle davalı idare tarafından dava konusu taşınmazın imar plan tadilatıyla kamu ortaklık parseli olmaktan çıkartıldığı ve maliklerin kullanımına bırakıldığı belirtilmiş ise de öncesinde ve sonrasında kamuya tahsisli olduğu gibi yapılan imar plan revizyonu sonucunda oluşan taşınmazda hissedarların hisse oranı dikkate alındığında müstakil yapılaşmaya gidemeyecekleri anlaşılmış olup, arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değerinin tespit edilip davalı idareden tahsiline, dava konusu taşınmazdaki davacı adına kayıtlı hissenin iptali ile davalı adına tapuya tesciline dair kararda, aynı bölgede bulunan 43060 ada 1 parsel sayılı taşınmaz yönünden açılan davada Temmuz 2020 değerlendirme tarihi itibarıyla tespit edilen 1430 TL/m² birim bedelin Dairemizin 2021/1783 Esas sayılı kararı ile uygun bulunduğu gözetildiğinde ve 43144 ada 1 parsel sayılı taşınmaz yönünden açılan davada Haziran 2011 değerlendirme tarihi itibarıyla tespit edilen 550 TL/m² birim bedelin Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 2012/26974 Esas sayılı kararı ile uygun bulunduğu ve raporda davaya konu taşınmazla bu taşınmazın vergi değerleri gözetildiğinde bu taşınmazdan daha değerli olduğu da irdelenmek suretiyle değer biçildiği dikkate alındığında mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde bir isabetsizlik bulunmadığından davalı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrarla Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin sorumlu idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6745 sayılı Kanun'un 33 üncü maddesiyle 2942 sayılı Kanun'un eklenen Ek Madde 1 ve 7421 sayılı Kanun'un 3 üncü maddesiyle eklenen son cümle.
3. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesinde ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planında ''Özel Sosyo Kültürel Tesis Alanı'' kalan taşınmazın 6745 sayılı Kanun'un 33 üncü maddesiyle 2942 sayılı Kanun'a eklenen Ek Madde 1 ve 7421 sayılı Kanun'un 3 üncü maddesiyle eklenen son cümlesi uyarınca bedelinin alınan rapor uyarınca davalı idareden tahsiline karar verilmesi yerindedir.
3. 26.11.2022 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan 7421 sayılı Kanun'un 5 inci maddesi ile 2942 sayılı Kanun'a eklenen Ek madde 4 ile ''Bu Kanun kapsamında açılan davalarda verilen bedel ve tazminat kararlarına ilişkin mahkeme ve icra harçları, davalı idare tarafından ödenmek üzere maktu olarak belirlenir." hükmü getirildiği gözetildiğinde harca esas değer üzerinden belirlenen vekâlet ücretinin de maktu harca tâbi davalarda maktu alınması gerekirse de temyiz sebepleri ile sınırlı olarak inceleme yapıldığından bu husus bozma nedeni yapılmamıştır.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı idare vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA, Davalı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,27.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.