"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2863 Esas, 2024/37 Karar
DAVA TARİHİ : 06.07.2021
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bartın 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/170 Esas, 2022/317 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazların yol olarak tapudan terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekilince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Bartın ili, ..., Çukurbük köyü 106 ada 70 ve 204 parsel sayılı taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazların yol olarak tapudan terkinine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı idarenin taşınmazların aynı ve üzerindeki muhdesatın değerine yönelik olarak belirlediği bedelin arazinin niteliği, konumu, yüzölçümü dikkate alındığında çok düşük olup gerçeklikten uzak olduğunu, ayrıca taşınmazlar üzerinde bir kısım müvekkilleri tarafından dikilen ağaçların tazminat ve bedel hesabında göz ardı edilerek kıymet takdirlerinin yapılmadığını, taşınmazlar üzerindeki ağaçların idare tarafından tespitte göz ardı edildiğini, değer tespitinde bu hususun ihmal edilmesini kabul edilemez olduğunu, dava konusu taşınmazların değerini artırıcı mahiyetteki pek çok etkenin, değer tespiti sırasında göz ardı edildiğini, dikkate alınmadığını, dava konusu taşınmazlara ilişkin kapitalizasyon faiz oranının değerlendirilmesi yapılırken en az %3 olarak uygulanması gerektiğini, taşınmazların etrafındaki çit ve ağaçların bedelinin hesaplanmasını ve kamulaştırma bedeline eklenmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazların kamulaştırılan kısımlarının tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline, yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi raporuna uyularak verilen yerel mahkeme kararını kabul etmediklerini, dava konusu taşınmazların Bartın şehir merkezine 11 km mesafede olduğunu, taşınmazların üzerinde su kaynağı ve sulama tesisi bulunmadığını, taşınmazlar kuru tarım arazisi olduğu halde gelir metodu yöntemine göre m² birim değerinin hesaplanmasında kapitalizasyon faiz oranının % 4 alınmasının hatalı olduğunu, buna ilaveten %40 objektif değer artış unsuru uygulanarak m² birim değerinin yükseltilmesinin doğru olmadığını, aynı bölgede yer alan komşu parseller için objektif değer artış oranı uygulanmadığını, bu sebeple iş bu dosyada hesaplanmasının kabul edilebilir olmadığını, bu nedenle raporlar arasındaki çelişkinin giderilmesi ve emsallere uygun rapor hazırlanması gerektiğini, bilirkişi raporunda arazi değeri hesaplanırken İl Tarım ve Orman Müdürlüğünün müvekkil idareye gönderdiği 22.03.2021 tarihli ve 916730 sayılı yazı ekindeki tablodan seçilen ürünlerin ortalama verim, maliyet ve satış değerlerinin uygun olarak alınmadığını, bilirkişi heyetince ortalama verilerden uzaklaşarak metrekare birim fiyatının yüksek çıkarılmasının uygun olmadığını, taşınmazların ifrazdan önceki durumu göz önünde bulundurularak değer artışının hesaplanması gerektiğini, daha önce yolu olmayan ve kamulaştırma işlemi sonucu yola kavuşacak bir taşınmazdan arta kalan arazide değer artışı olmasının kaçınılmaz olduğunu, örnek birçok Yargıtay kararları ışığında değer artışının hesaplanması gerektiğini, kararın bu yönden hatalı olduğunu, değer artışının hesaplanması için ek rapor aldırılmasını talep ettiklerini, yerel mahkemece lehlerine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin hukuka ve Yargıtay içtihatlarına aykırı olduğunu belirterek, yerel mahkeme kararının incelenerek müvekkili idare yararına kaldırılmasını ve itirazları doğrultusunda karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki taşınmazlara 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metodu esas alınarak değer biçilmesinin uygun olduğu, hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda dava konusu taşınmazların niteliği ve konumuna göre kapitalizasyon faizi oranının yerinde olduğu, bilirkişi kurulunun kanuna uygun olarak oluşturulduğu, belirlenen kamulaştırma bedelinin adil ve hakkaniyete uygun olduğu, raporda ürün münavebe listesinde belirlenen ürünler ve gelirleri dikkate alınarak değer biçildiği anlaşılmakla mülkiyet kamulaştırmasına konu yerin kamulaştırma bedelinin tespit edilmesi, tespit edilen bedelin bloke ettirilerek davalı tarafa hükmün kesinleşmesi beklenmeden ödenmesine karar verilmesi ve davalı aleyhine vekâlet ücretine hükmedilmemesi doğru görüldüğünden istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları ve 12 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihaî kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür
2. Tarım arazisi niteliğindeki dava konusu taşınmazlara 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metodu esas alınarak değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesi, dava konusu taşınmazların davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile idare adına tesciline ve yol olarak tapudan terkinine karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,20.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.