"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1598 Esas, 2023/2275 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Malatya ili, ... ilçesi, ......,Mahallesi 139 ada 15 parsel sayılı taşınmazın 2.232,60 m²lik kısmının kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmazın değeri belirlenirken arsa olarak hesaplanması gerekirken tarım arazisi sayılarak ederinin izana ve hesaba sığmaz şekilde azaltıldığını, taşınmazın etrafında ve üzerinde meskun yapıların bulunduğunu, yakın mesafede bulunan fabrika ve petrol ofislerinin bulunmasının değerini artırdığını, gerçek değerinin araştırılması emsal, satışların da dikkate alınarak değer biçilmesini ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 16.10.2020 tarihli ve 2020/8 Esas, 2020/215 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalıya ödenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 24.10.2022 tarihli ve 2021/67 Esas, 2022/3036 Karar sayılı kararı ile kapama kayısı bahçesi niteliğindeki taşınmaza net gelir metoduna göre değer biçilmesinin ve belirlenen bedelin bloke ettirilerek davalıya ödenmesine karar verilmesinin doğru olduğunu, bu hususta tarafların istinaf sebebi olarak ileri sürdüğü hususların yerinde görülmediğini buna karşın tespit edilen bedelin üçer aylık vadeli hesapta nemalandırılan kısmın derhal ödenmesi ve faiz hususlarında hükmün düzeltilerek 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin 1 inci maddesinin (b) bendinin ikinci fıkrası uyarınca düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmesine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan temyiz incelemesi sonucunda; dava konusu taşınmazın konumu ve bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özellikleri ile birlikte aynı kamulaştırma kapsamında 141 ada 13 parsel ve 136 ada 5 parsel sayılı taşınmazlar için % 200 oranında objektif değer artışı belirlendiği ve Dairemizin 2022/9594 Esas, 2023/58 Karar ve 2022/9612 Esas, 2023/48 Karar sayılı kararları ile onandığı dikkate alındığında taşınmazın tespit edilen değerine % 200 oranında objektif değer artırıcı unsur uygulanması gerekirken %10 oranında kabulü ile eksik bedel tespiti ve Mahkemece verilen hüküm, Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesince verilen kaldırma ve gönderme kararı ile ortadan kalktığı halde, ilk kararda tescil ve terkin hükmü verildiğinden bahisle yeniden tescil ve terkin hükmü kurulmaması hususları doğru görülmediğinden Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; taşınmaz bedelinin yüksek olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza bitişik konumda bulunan ve kamulaştırılan taşınmazlara % 400 oranında objektif değer artışı uygulandığını, tespit edilen fark kamulaştırma bedelinin karar tarihi itibarıyla ödenmesine karar verildiği; ancak ödeme yapılmadığını, taşınmazın metrekare birim fiyatının 3.000 TL’den fazla olduğunu, yargılamanın makul sürede bitirilmemesi nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiğini, bozma sonrası yeniden keşif yapılması gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tescili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri,
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu ve 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
3. Buna karşın İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm, Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesince verilen kaldırma ve gönderme kararı ile ortadan kalktığı halde, ilk kararda tescil ve terkin hükmü verildiğinden bahisle yeniden tescil ve terkin hükmü kurulmaması hatalıdır.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Taraf vekillerinin Bölge Adliye Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının reddine,
2.Kamu düzeni gereği Bölge Adliye Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (1) numaralı bendinin hükümden çıkartılması, yerine "Malatya ili, ... ilçesi, Görgü Mahallesi 139 ada 15 parsel sayılı taşınmazın 24.04.2018 havale tarihli fen bilirkişisi raporunda kırmızı renk ile taralı 2.232,60 m²lik alanının davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tapuya kayıt ve tesciline, taşınmazın yol olarak terkinine, " cümlesinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalıdan peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
01.07.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.