"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 39. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/53 Esas, 2023/2183 Karar
DAVA TARİHİ : 02.03.2017
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Gaziosmanpaşa 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/187 Esas, 2021/418 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin ve kamulaştırmasız el atılarak üzerine pilon dikilip enerji nakil hattı geçirilen taşınmazların, pilon yeri bedeli ile irtifak hakkı karşılığının tahsili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; İstanbul ili, Sultangazi ilçesi, Cebeci Mahallesi 1016 parsel (ifrazen oluşan 1042 ve 1045, 1042 parselden ifrazen oluşan 1067, 1068 parsel sayılı taşınmazlar) sayılı taşınmaza kamulaştırma yapılmaksızın elektrik direği dikmek, enerji nakil hattı geçirmek suretilyle fiilen el atıldığını belirterek pilon yeri bedeli ile irtifak hakkı karşılığının davalı idareden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın kısmi dava olarak açılmasında hukuki yarar olmadığını, enerji nakil hattının taşınmazın kullanımını kısıtlamadığını, değer düşüklüğünün çok az olması gerektiğini, davacı tarafından ecrimisil talep edilmiş ise de el atma davacının mülkünü kullanıma engel bir durum yaratmadığından ve yasal şartları oluşmadığından talebinin hukuken yerinde olmadığını, davanın zamanaşımına uğradığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kısmen kabulüne ve kamulaştırmasız el atılarak üzerine pilon dikilip enerji nakil hattı geçirilen taşınmazların pilon yeri bedeli ve irtifak hakkı karşılığının tespiti ile davalı idareden tahsiline, pilon yerine ilişkin davacı adına olan tapu kaydının iptali ile davalı idare adına tesciline ve davalı idare adına irtifak hakkının tesisine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu parseller için belirlenen bedellerin gerçek değeri yansıtmadığını, emsallerin uygun emsal olmadıklarını, değerlendirme tarihi olan 02.03.2017 tarihi itibarıyla dava konusu taşınmazların değerinin çok düşük olduğunu, bu taşınmazın diğer paydaşları tarafından Gaziosmanpaşa 4.Asliye Hukuk Mahkemesine açılan 2017/4 Esas sayılı davada kök parsel olan 1016 parsel sayılı taşınmazın değerinin 09.01.2017 tarihi itibarıyla 1.450,00 TL olarak belirlendiğini, Mahkemenin bu değer üzerinden hüküm kurduğunu, yine Gaziosmanpaşa Asliye Hukuk Mahkemelerinde dava konusu taşınmazla aynı kök parselden ifraz edilmiş yani yakın konumda, benzer özelliklere sahip taşınmazlar için Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından açılmış olan bedel tespit ve tescil davalarında 2018 yılı itibarıyla metrekare birim fiyatı için 1.600,00 TL belirlendiğini, bilirkişi heyeti tarafından dava konusu taşınmazlar için belirlenen ve yerel mahkemece hükme esas alınan bedellerin, görülmekte olan dava için güçlü delil niteliğindeki Gaziosmanpaşa 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2010/652 Esas, 2015/151 Karar sayılı dosyasında belirlenen ve Yargıtay incelemesinden geçerek kesinleşen bedel ile uyumlu olmadığını, ecrimisil taleplerinin reddine karar verilmesinin de hukuka aykırı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesinin kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2.Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazın Mahkemece kabul edilen metrekare fiyatının rayiç bedelin çok üzerinde olduğunu, hesaplama yönteminin hatalı olduğunu, enerji nakil hattının geçmesinin dava konusu taşınmazın kullanımına engel olmadığını, değer düşüklüğünün belirlenenden daha düşük olması gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesinin karanın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmazlara emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinde ve pilon yerleri bedeli ile irtifak hakkı karşılığının tespitinde yöntem olarak bir isabetsizlik görülmediği, dava konusu taşınmazların geometrik durumu, yüzölçümü ve enerji nakil hatlarının güzergahları dikkate alınarak irtifak hakkı nedeniyle değer düşüklüğü oranlarının, tespit edilen metrekare birim fiyatı ve tazminatın hakkaniyete uygun olduğu gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde istinaf dilekçesinde belirttiği hususları tekrar etmiştir.
2.Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiş; ayrıca dava konusu 1067 parsel sayılı taşınmazın ifraz olmak suretiyle 1099 ve 1100 parsel sayılı taşınmazlara dönüştüğünü, ifraz olan bu parsele ilişkin irtifak alanı ile tazminat bedelinin yeniden belirlenmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi, kamulaştırmasız el atılarak üzerine pilon dikilip enerji nakil hattı geçirilen taşınmazın pilon yeri bedeli ile irtifak hakkı karşılığının tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
3. Değerlendirme
1. Arsa niteliğindeki İstanbul ili, Sultangazi ilçesi, Cebeci Mahallesi 1015, 1045, 1067 ve 1068 parsel (eski 1016 parsel) sayılı taşınmazlara emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi ve alınan rapor uyarınca trafo ve pilon yerleri ile irtifak hakkı karşılıklarının tespiti ile davalı idareden tahsiline karar verilmesi yerindedir.
2. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. Dava konusu 1067 parsel sayılı taşınmazın ifraz edilerek 1099 ve 1100 parsel sayılı yeni taşınmazlara ait tapu kayıtlarının oluşması nedeniyle hükmün infaza elverişli bulunmadığı anlaşılmış olup, kararın infaz edilememesi hali kamu düzenine ilişkin olduğundan hükmün infazı sağlanmalıdır.
4. Açıklanan nedenle; oluşan yeni tapu kayıtları ve kadastro krokileri dosyaya getirtilip fen bilirkişisinden ek rapor alınmak suretiyle ulaşılacak sonuca göre karar verilmesi gerektiğinden bu husus bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Taraf vekillerinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının istek hâlinde iadesine, Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,04.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.