"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/805 Esas, 2023/3935 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; İzmir ili, Gaziemir ilçesi, Atıfbey Mahallesi 139 ada 17 ve 18 parsel sayılı taşınmazların tamamının kamulaştırılmasına karar verildiğini, taşınmaz maliklerinin uzlaşma görüşmelerine çağrıldığını; ancak taraflar arasında uzlaşma sağlanamadığını belirterek kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalılar adına olan kaydın iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 28.12.2018 tarihli ve 2017/498 Esas, 2018/679 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazların davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 24.06.2020 tarihli ve 2019/548 Esas, 2020/674 Karar sayılı kararı ile arsa niteliğindeki taşınmazlara emsal karşılaştırması yolu ile değer biçilmesinin doğru olduğunu; ancak bilirkişi raporunda, emsalin dava tarihindeki değerinin bulunması işleminde, satış fiyatına Türkiye İstatistik Kurumu Üretici Fiyat Endeksi uygulanırken, satış tarihi olarak tapuda işlem yapılan 08.03.2011 tarihi yerine, Ocak/2009 ayına ilişkin endeksin esas alındığı anlaşıldığından, bu endeks hatasının düzeltilerek resen yapılan hesaplama sonucu tespit edilen bedel üzerinden yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; dava konusu taşınmazlara emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinin yöntem itibarıyla doğru olduğunu; ancak hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda dava konusu taşınmazların kıyas emsal kabul edilen Gazi Mahallesi 2047 ada 10 parsel sayılı taşınmaza 70 metre mesafede olduğu, emsal karşılaştırmasında çevrenin imar, yapılaşma ve gelişme durumuna dava konusu taşınmazlar için 50, emsal taşınmaz için 100 puan, yine önemli merkezlere uzaklık ve konumuna dava konusu taşınmazlar için 60, emsal taşınmaz için 100 puan verilerek yapılan kıyaslama sonucu dava konusu taşınmazların emsalin 0.56’sı değerinde olduğu kabul edilerek metrekare birim fiyatının belirlendiği anlaşılmış olup, dava konusu taşınmazların emsal taşınmaza 70 metre mesafede olduğu gözetildiğinde, bu karşılaştırma inandırıcı görülmediği gibi; idarece düzenlenen kıymet takdir raporunda Temmuz/2015 tarihinde dava konusu taşınmazlara 1.140,00 TL/m² birim fiyat takdir edildiği gözetildiğinde, iki yıl sonra dava konusu taşınmazlar için tespit edilen bedel inandırıcı olmadığından, yeniden keşif yapılarak rapor sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedelinin gerçek değerinin çok altında kaldığını, bozma sonrası oluşan fark bedelin Bölge Adliye Mahkemesinin düzenleme ortaklık payı hesaplamasından kaynaklandığını, aslında emsal karşılaştırması sonucu tespit edilen metrekare birim fiyatında bir değişiklik olmadığını, bu nedenle bozma gereklerinin yerine getirilmediğini, dava konusu taşınmazlarda düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılmaması gerektiğini, taşınmazlarda yapılaşmanın tamamlandığını, düzenleme ortaklık payı kesilmesinin söz konusu olamayacağını, dava konusu taşınmazlardan emsal karşılaştırması sonucu tespit edilen bedelden kesilen düzenleme ortaklık payına itiraz ettiklerini, sundukları emsallerin haksız gerekçelerle değerlendirilmediğini, raporda esas alınan emsallerin ise gerçeği yansıtmadığını, bozma sonrası tespit edilen bedelin de taşınmazların gerçek bedelini yansıtmadığını ileri sürerek kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmazlara 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak değerinin biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3.Temyizen incelenen kararın bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalılar vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalılardan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
02.07.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.