"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2911 Esas, 2023/2337 Karar
DAVA TARİHİ : 17.07.2021
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Gaziantep 12. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/2 Esas, 2022/276 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti ve bu hakkın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Dava dilekçesinde özetle; Gaziantep ili, ..., Yeşilce Mahallesi, 104 ada 40 parsel sayılı taşınmazda kamulaştırma konusu daimi irtifak hakkı bedelinin tespiti ve bu hakkın müvekkili idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar cevap dilekçesi sunmamışlardır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti ile bu hakkın davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; hükme esas alınan bilirkişi raporunda İl Tarım ve Orman verilerine göre hesap yapılmadığını, değer düşüklüğü oranının yüksek belirlendiğini, objektif değer artış oranının hesabının hatalı yapıldığını belirterek kararın kaldırılması talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bilirkişi raporunda dava konusu kuru tarım arazisi niteliğinde taşınmaza bu niteliğine uygun olarak münavebe ürünü alınmak suretiyle, dava tarihi itibarıyla net gelir yöntemine göre ve ilçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verileri esas alınarak değer biçilmesinin kanuna uygun olduğu, kapitalizasyon faiz oranının %5 olarak hesaplanmasının Yargıtay içtihatlarına uygun olduğu, yine taşınmaz birim değerine taşınmazın konumu, niteliği dikkate alınarak %55 oranında objektif değer artışı eklenerek kamulaştırma bedelinin tespit edilmesinde (sonuç m² fiyat ve istinaf edenin sıfatı da dikkate alınarak) bir isabetsizlik görülmediği, ayrıca, taşınmazın geometrik durumu, yüzölçümü ve irtifakın güzergahı dikkate alındığında bilirkişi raporunda takdir edilen irtifak değer düşüklüğü oranın da uygun olduğu gerekçesi ile davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü itirazlarını tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı arasındaki kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki davaya konu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metodu esas alınarak değer biçilmesi yöntem itibarıyla doğru olduğu gibi taşınmazın niteliği, yüzölçümü, geometrik durumu ve irtifakın güzergahı dikkate alınarak değer düşüklüğü oranı belirtilmek suretiyle adil ve hakkaniyete uygun olarak irtifak hakkı karşılığının tespit edilmesi yerindedir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Dava konusu taşınmazın kapama fıstık bahçesi olduğu belirlenerek hesap edilen kök raporda, 2020 yılı İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünün resmî verileri kullanılarak hesaplama yapıldığı, mahkemece alınan ek raporda ise 2021 verileri esas alındığı belirtilmişse de İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü resmî verilerinden farklı olarak verimin fazla alınarak kamulaştırma bedelinin hesap edildiği anlaşılmaktadır. Buna göre, değerlendirme tarihi olan 2021 yılı İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünden resmî ve kesin verileri (verim, fiyat, ayrıntılı masraf) getirtilip, bilirkişi raporu denetlenerek sonuca göre karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde eksik inceleme ile hüküm kurulması bozmayı gerektirir.
5. Dava konusu taşınmazın 5.204,54 m²sinde daimi irtifak hakkı tesisi talep edilmesine rağmen mahkemece infazda tereddüt uyandıracak şekilde dava konusu taşınmazın 5.204,54 m²sinin tapusunun iptali ile davacı idare adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmesi doğru görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde iadesine, Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,28.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.