"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/640 Esas, 2024/46 Karar
DAVALILAR : ... vd. vekili Avukat ...
DAVA TARİHİ : 20.12.2016
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Batman ili, ...,...(...) köyü, 917 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar süresi içinde cevap dilekçesi sunmamış, duruşmalarda bilirkişi raporlarına itirazları gibi karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 16.04.2021 tarihli ve 2020/138 Esas, 2021/257 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, kamulaştırılan taşınmazın baraj gölü sahasında kalması nedeniyle tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 26.09.2022 tarihli ve 2021/1215 Esas, 2022/2350 Karar sayılı kararı ile dava konusu arsa niteliğindeki taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un kıymet takdir esaslarını belirten 11 inci maddesinin birinci fıkrasının arsalara ilişkin (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak ve üzerinde bulunan yapılara aynı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca değer biçilmesinde ve taşınmaz üzerinde bulunan ağaçların değeri eklenmek suretiyle kamulaştırma bedelinin hesaplanmasında bir isabetsizlik görülmemiş; ancak hükmün faize ve harca ilişkin bentleri düzeltilmek suretiyle yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin 26.09.2022 tarihli ve 2021/1215 Esas, 2022/2350 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; dava konusu taşınmaza yakın konumda olan, aynı kamulaştırma kapsamında yer alan 648 parsel sayılı taşınmaza Batman 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/248 Esas, 2021/45 Karar sayılı dosyasında aynı değerlendirme tarihi itibarıyla 188,70 TL/m² değer tespit edildiği ve bu değer Dairemizce de uygun bulunduğundan belirtilen dosyada belirlenen metrekare birim fiyatından ayrılma nedenleri konusunda ek rapor alınması gerektiğinden bahisle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayılı belirtilen kararı ile dosya kapsamındaki 25.10.2023 tarihli bilirkişi ek raporuna göre; dava konusu taşınmazın bozma kararında belirtilen taşınmaza göre il merkezine ve Batman...karayoluna daha uzak konumda olup, yüzölçümünün daha fazla olduğu, diğer yandan dava konusu taşınmazın çok hisseli olması nedeniyle anılan taşınmaza göre satış kabiliyetinin daha az olduğu belirtilmiştir. Bu itibarla dava konusu taşınmaz ile bozma ilamında belirtilen 648 parsel sayılı taşınmazın mukayesesinde, her bir taşınmazın kıymetine etki yapan yüzölçümü, yeri, mevkii, inşaat alanı, cephe ve derinliği, topoğrafik yapısı, caddelere cephesi, genel ilçe, planındaki konumu, gelişme istidadı, bulunduğu mahalledeki kat adedi, ticari veya konut bölgelerinde yer alması gibi unsurlar göz önüne alınarak dava konusu taşınmazın 160,00 TL/m² olacağı anlaşılmış olup, alınan ek raporun denetime ve hüküm kurmaya elverişli bulunması ve belirlenen bedelin Dairemizce de uygun bulunması karşısında, aynı m² bedel üzerinden karar vermek gerekmiştir. Diğer yandan; her ne kadar 22.10.2023 tarihli bilirkişi raporunda dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan muhdesat yönünden yeniden hesaplama yapılmış ise de Yargıtay bozma ilamında muhdesatlar yönünden yapılan değerlendirme bozma konusu yapılmadığından muhdesat yönünden Yargıtay bozma kararı öncesi tespit edilen aynı bedel nazara alınarak toplam kamulaştırma bedelinin 5.085.177,44 TL olduğu anlaşıldığında uyulan bozma kararı doğrultusunda karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arazi vasfında olduğunu, yapı bedelinin hatalı olduğunu, ağaç hesabının hatalı olduğunu, münavebe ürünleri ve verilerin doğru alınmadığını, emsal alınan taşınmazın uygun olmadığını, bedelin fahiş olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin hatalı belirlendiğini, yakın konumdaki taşınmazlara daha yüksek bedel belirlendiğini, muhdesat bedelinin hatalı hesaplandığını, bedelin düşük olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakameleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Temyiz olunan nihaî kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak, üzerindeki yapılara resmi birim meyve fiyatları alınıp yıpranma payı düşülerek, taşınmaz üzerindeki meyve bahçesi niteliğindeki ağaçlara ise net gelirine göre belirlenen bedelden mutat münavebe ürünlerine göre belirlenen bedel indirilmek suretiyle değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerin ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
27.06.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.