"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3246 Esas, 2023/2402 Karar
DAVACILAR : ... vd. vekili Avukat ...
DAVA TARİHİ : 23.02.2021
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Manavgat 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/97 Esas, 2022/118 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda,
Miktar veya değeri kesinlik sınırını geçmeyen davalara ilişkin nihai kararlar, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 362 nci maddesi uyarınca temyiz edilemez. Temyize konu edilen miktarın kesinlik sınırının altında kalması hâlinde anılan Kanun’un 366 ncı maddesi atfıyla aynı Kanun’un 352 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekir.
Davacılardan ... payına düşen miktarın Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi itibarıyla kesinlik sınırı olan 238.730,00 TL’nin altında kaldığı anlaşılmakla, adı geçen davacı yönünden davalı idare vekilinin temyiz dilekçesinin miktar itibarıyla reddine karar vermek gerekmiştir.
Davalı idare vekilinin davacılardan ... ve ... payları yönünden gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; Antalya ili, Manavgat ilçesi, Side Mahallesi 433 ada 4 parsel sayılı taşınmazdaki hisselerine kamulaştırma yapılmaksızın el atıldığını belirterek kamulaştırmasız el atılan taşınmazın bedelinin davalı idareden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçelerinde özetle; yargı yolu itirazında bulunarak öncelikle usulden davanın reddine, aksi takdirde davanın esastan reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne tespit edilen bedelin davacılara ödenmesine, taşınmazdaki davacılar payının iptali ile davalı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle: metrekare birim fiyatının düşük olduğunu, taşınmazın merkezde yer aldığını, bu durumun bedele yansıtılmadığını, emsal taşınmazın emsal niteliği taşımadığını, dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmaz mukayesesinin doğru yapılmadığını, bu nedenle taşınmazın değerinin düşük tespit edildiğini beyan ederek davanın reddedilen kısmı bakımından istinaf taleplerinin kabulünü talep etmiştir.
2.Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve kanuna aykırı olduğunu, taşınmaza fiili el atmanın söz konusu olmadığını, dava konusu uyuşmazlığın çözüm yerinin idari yargı olduğunu ve dava şartı yokluğu nedeniyle davanın usulden reddine karar verilmesi gerekirken davanın esası hakkında karar verilmesinin hatalı olduğunu, husumetin Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığına yöneltilmesi gerektiğini, davacıların diğer paydaşların muvafakatini alarak yapılaşma imkanının bulunduğunu, bilirkişi raporunun hatalı olduğunu ve hükme esas alınamayacağını, dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazın karşılaştırılmasının hatalı yapıldığını, metrekare birim fiyatının yüksek belirlendiğini beyan ederek yerel mahkeme kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, dava konusu taşınmazın 1/1000 ölçekli imar planı içerisinde kalması nedeniyle, hükme esas rapor ve ek raporda, taşınmazın vasfının arsa olarak değerlendirilip 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal kıyaslaması suretiyle değer biçilmesinde yöntem olarak isabetsizlik bulunmadığı, (kıyasi emsal Antalya ili, Manavgat ilçesi, Side Kemer Mahallesi 344 ada 3 parselin 10.02.2015 tarihli satışı) dava konusu taşınmazla, emsal taşınmazın özelliklerinin puanlanması suretiyle bulunan değer üzerinden taşınmazın değerinin tespit edildiğini, her iki taşınmazında düzenleme ortaklık payı düşülmüş imar parseli olduğu, taşınmazın tespit edilen metrekare değerinin dava tarihi olan 23.02.2021 tarihi itibarı ile 1.890,89 TL/m² bulunarak, davacıların hisseleri nispetinde kamulaştırmasız el atma tazminatlarının hesaplandığı, metrekare değerinin taşınmazın bulunduğu konumla uyumlu olduğu, emlak vergi değerleri açısından ters orantı bulunmadığı, 29.08.2021 tarihli bilirkişi kurulu kök raporu ve 02.01.2022 tarihli ek daporu denetime açık, ayrıntılı, hüküm kurmak için yeterli olduğu anlaşıldığından, istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar etmiştir.
2.Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin sorumlu idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu taşınmaza kamulaştırma yapılmaksızın fiilen el atıldığı anlaşıldığından, arsa niteliğindeki taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal kıyaslaması suretiyle değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin davalı idareden tahsili ile payları oranında davacılara ödenmesine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
4. Kamu düzenine ilişkin olup resen gözetilmesi gereken hususların tetkikinde ise dosya arasında bulunan 15.02.2011 tarihli ve 564 yevmiye numaralı satış senedi ile dava dışı malik tarafından 165/2400 payın Side Belediye Başkanlığına devredildiği Side Belediye Başkanlığının diğer payları ile satışı yapılan payın tevhit edildiği anlaşıldığından davalı idarenin paydaş dosyaları ile taşınmazda malik olduğu gözetildiğinde kamulaştırmasız el atma olgusunun gerçekleştiğinin kabulü ile nispi harca hükmedilmesi gerekirken eldeki davanın Ek Madde 4 kapsamında değerlendirilerek hukuken el atıldığının kabulü ile maktu harca hükmedilmesi hatalıdır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A. Taraf Vekillerinin Davacı ...'a İlişkin Temyizleri Yönünden;
Taraf vekillerinin temyiz dilekçelerinin miktar yönünden REDDİNE,
B. Taraf Vekillerinin Davacılar ... ve ...'a İlişkin Temyizleri Yönünden:
1.Taraf vekillerinin davacılar ... ve ...'a ilişkin tüm temyiz itirazlarının REDDİNE
2. Kamu düzenine ilişkin hususların resen tetkiki sonucunda; Bölge Adliye Mahkemesi kararının (4) numaralı bendinin hükümden çıkartılması, yerine ''4-Alınması gerekli 49.755,01TL karar ve ilam harcından davacı tarafça yatırılan 12.440,57TL harcın mahsubu ile 37.314,44TL'nin davalıdan alınarak Hazineye gelir kaydına,'' cümlesinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacılar ... vd.'den peşin alınan temyiz harcının Hazineye irad kaydına, davalı idareden aşağıda yazılı kalan harcın alınarak Hazineye irat kaydına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.01.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.