"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/465 Esas, 2024/487 Karar
ASIL DAVADA DAVACI
BİRLEŞTİRİLEN DAVADA DAVALI: ... Genel Müdürlüğü vekili Avukat ...
ASIL DAVADA DAVALI
BİRLEŞTİRİLEN DAVADA DAVACI : ...vekili Avukat ...
DAVA TARİHİ : 17.12.2020
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Çorlu 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2023/45 Esas, 2023/244 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu daimi ve geçici irtifak hakkı bedelinin tespiti ve kullanım hakkının davacı idare adına, irtifak hakkının ise Hazine adına tescili istemine ilişkin asıl dava ile kamulaştırmasız el atmadan kaynaklı tazminat istemine ilişkin birleştirilen davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl davanın kabulüne, birleştirilen davanın konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince asıl davanın kabulüne, birleştirilen davanın konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacı idare vekili asıl dava dilekçesinde özetle; Tekirdağ ili, Ergene ilçesi, İğneler Mahallesi 1496 parsel (yeni 132 ada 476 parsel) sayılı taşınmazda kamulaştırma konusu daimi ve geçici irtifak hakkı bedelinin tespiti ve bu hakların davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
2. Davacı vekili birleştirilen dosyanın dava dilekçesinde özetle; Tekirdağ ili, Ergene ilçesi, İğneler Mahallesi 1496 parsel (yeni 132 ada 476 parsel) sayılı taşınmaza fiilen boru hattı geçirilmek suretiyle el atıldığını ileri sürerek tazminat bedelinin davalı idareden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Asıl davada davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; acele el koyma dosyasında tespit edilen bedelin çok düşük olduğunu, tesis edilecek irtifak hakkı nedeniyle taşınmazın ciddi oranda değer kaybedeceğini savunarak taşınmazın gerçek değerinin tespiti suretiyle kamulaştırma bedelinin belirlenmesini istemiştir.
2. Birleştirilen davada davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza acele el koyma kararı verildiğini ve akabinde kamulaştırılmasına dair bedel tespit ve tescil davası açıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; asıl davanın kabulüne, kamulaştırma konusu daimi ve geçici irtifak hakkı bedelinin tespiti ile kullanım hakkının davacı idare adına, irtifak hakkının ise Hazine adına tesciline, birleştirilen kamulaştırmasız el atmadan kaynaklı tazminat davası konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz üzerinde tesis edilecek daimi ve geçici irtifak hakkının ürün kaybına ve değer düşüklüğüne sebebiyet vermeyeceğini, belirlenen değer düşüklüğü oranının çok yüksek olduğunu, kamulaştırma bedelinin yüksek miktarda takdir edildiğini, uygulanan objektif değer artış oranının çok yüksek olduğunu, bilirkişi raporunun hatalı olup hükme esas alınamayacağını, davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın birim metrekare bedelinin çok düşük belirlendiğini, % 250 oranında objektif değer artışı uygulanması gerektiğini, hüküm altına alınan kamulaştırma bedelinin yüksek enflasyon karşısında değer kaybettiğini, 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin dokuzuncu fıkrasının Anayasa Mahkemesince iptal edildiğini, tespit edilen kamulaştırma bedeline yasal faiz işletilmiş ise de Anayasa Mahkemesinin iptal kararı dikkate alındığında davalının yasal faizi aşan zararlarının da karşılanması gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; arazi niteliğindeki taşınmazın olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri esas alınarak değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, dava konusu taşınmazın niteliği ve konumuna göre belirlenen kapitalizasyon faiz oranı ve objektif değer artırıcı unsur oranının uygun düştüğü, taşınmazın niteliği, tamamının yüzölçümü ve geometrik durumu dikkate alınarak değer düşüklüğü oranı belirlenmek suretiyle irtifak hakkı karşılığının tespit edilmesinde usul ve esas yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı, kamulaştırma bedeline uygulanan faiz oranının uygun görüldüğü, davanın niteliği gereği davacı idare lehine vekâlet ücreti verilmemesinin yerinde olduğu gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiş; istinaf incelemesi sırasında davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin doğru olmadığını ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, asıl davada kamulaştırma konusu daimi ve geçici irtifak hakkı bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 4 üncü, 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.01.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.