"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/84 Esas, 2023/903 Karar
DAVA TARİHİ : 09.12.2009
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki imar uygulaması sırasında bedele dönüştürülen davacı payına takdir edilen karşılığın artırılması istemine ilişkin asıl ve birleştirilen davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; asıl ve birleştirilen davaların kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı idare vekilince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Asıl dosya davacısı vekili dava dilekçesinde özetle; İstanbul ili,... ilçesi, Sarıgazi Mahallesi eski 2 parsel sayılı taşınmazın hissedarları arasında olduğunu, taşınmazda bulunan hissesinin yapılan şuyulandırma işlemi sonrası bedele dönüştürülen kısmına takdir edilen karşılığın artırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2. Birleştirilen dosya davacıları (asıl dosya davacısının vefatı üzerine mirasçıları) vekili dava dilekçesinde özetle; asıl dosyada bozma sonrası yeniden bilirkişi incelemesi yapıldığını, bilirkişilerce dava konusu gayrimenkule değerlendirme tarihi itibarıyla 139.440,87 TL olarak takdir edildiğini, bozmadan sonra ıslah yapılamayacağından bu davayı açma zaruriyetinin olduğunu, usul ekonomisi açısından fazlaya ilişkin haklarının saklı kalması kaydı ile bu davanın asıl dava dosyası ile birleştirilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının dava konusu taşınmazdaki hissesinin bedelinin davacıya 28.12.1994 tarihinde ödendiğini ödenen bedelin o tarihteki rayiçlere uygun olduğunu, dava konusu taşınmazın dava dilekçesinde belirtildiği gibi merkezi bir yerde olmadığını, askeri alana cepheli olması nedeniyle değer açısından olumsuz yönleri bulunduğunu, değerlendirme tarihinden itibaren faiz talep edilemeyeceğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2.Birleştirilen dosyada davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; asıl davanın 2009 yılında açılmış olduğunu, ek davanın 11 yıl sonra yani 2020 yılında acıldığını, ek davanın zamanaşımına uğradığını, dava konusu yere 1994 yılı için eski parayla 300.000 T/m² yeni parayla 0,3TL/m² bedel biçildiğini, o tarihte bu parayla 1 adet çeyrek altın alınabilmekte olduğunu, metrekare başına 1 adet çeyrek altın kadar bedel biçildiğini, belediyeden gelen bir kısım yazılarda sıfır sayısının hatalı yazıldığını, bozmadan önceki gerek bozmadan sonraki raporlarda bu hususa dikkat edildiğini, bilirkişilerce fahiş bedel belirlendiğini ileri sürerek davanın reddini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 23.10.12 tarihli ve 2009/672 Esas, 2012/624 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1.Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Dairemizce yapılan temyiz incelemesi sonucunda; imar uygulaması sırasında bedele dönüştürülen davacı payına takdir edilen ya da davacı lehine tesis edilen ipotek karşılığının artırılması davalarında, 20.08.2016 tarihinde kabul edilerek 07.09.2016 tarihli ve 29824 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 6745 sayılı Kanun'un 35 inci maddesi ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'na (2942 sayılı Kanun) eklenen geçici 12 nci maddesi ile; "24.02.1984 tarihli ve 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanunu'nun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre yapılan imar uygulamalarından doğan idarelerin taraf olduğu her türlü alacak ve bedel artırım davalarında taşınmazın değeri; uygulamanın tapuda tescil edildiği tarih değerlendirme tarihi olarak esas alınmak ve o tarihteki nitelikleri gözetilmek suretiyle tespit edilir. Tespit edilen bu bedel, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi tablosu esas alınmak suretiyle dava tarihi itibarıyla güncellenir ve ortaya çıkan gerçek bedel hak sahibine ödenir" hükmü getirildiğinden açıklanan hususta rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinden kararın sair hususlar incelenmeksizin bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile asıl ve birleştirilen davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; uzlaşma dava şartının yerine getirilmediğini, davaların hak düşürücü süreden reddi gerektiğini, belirlenen bedelin yüksek olduğunu, ödenen bedellerin dava tarihine güncellenerek mahsubu gerektiğini, maktu harç ve vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, imar uygulaması sırasında bedele dönüştürülen davacı payına takdir edilen karşılığın artırılması istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 6745 sayılı Kanun'un 35 inci maddesi ile eklenen Geçici 12 nci maddesi.
3. 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 6745 sayılı Kanun'un 35 inci maddesi ile 2942 sayılı Kanun'a eklenen geçici 12 nci maddesi uyarınca uygulamanın tapuda tescil edildiği tarih değerlendirme tarihi olarak esas alınıp, emsal karşılaştırması sonucu tespit edilen bedelin, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi tablosuna göre dava tarihine güncellenmesi suretiyle değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3.Maktu harç ve vekâlet ücretine hükmedildiğinden bu yöndeki temyiz itirazlarına itibar edilmemiştir.
4.Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmış olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,Davalı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,24.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.