"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/849 Esas, 2023/1833 Karar
DAVA TARİHİ: 29.06.2020
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ: ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/252 Esas, 2021/52 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti ve bu hakkın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle... köyü 178 ada 91 parsel sayılı taşınmazda kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti ve bu hakkın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedelinin düşük olduğunu, kamu yararı kararının dilekçe ekinde taraflarına tebliğ edilmediğini, taşınmazların tarla vasıflı olduğunu; ancak şehrin gelişim bölgesinde yer alan kısmında olduğunu, mülkiyet hakkının kamulaştırma sürecinde korunmadığının görüldüğünü, kamulaştırma sonucunda taşınmazın kalan kısmının değerinin düştüğünü ve müvekkil şirketin zararlarının karşılanması gerekeceğini, davacı idarenin vekâlet ücretinin davalılar üzerine bırakılması talebinin yerinde olmadığını, haksız ve hukuki dayanaktan yoksun davanın reddine, idarece belirlenen değerin kabul edilemeyecek kadar düşük ve taşınmazın gerçek değerinin çok altında belirlenmesi sebebiyle taşınmazın gerçek değerinin tespitine yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin davacı idarenin üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti ile bu hakkın davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı kurum vekili istinaf dilekçesinde özetle; hesaplanan kamulaştırma bedelinin fahiş olduğunu, bilirkişi raporuna karşı itirazlarının dikkate alınmadığını, Yargıtay içtihatlarına göre kapitalizasyon faiz oranlarının sulu tarım arazileri için %5, kuru tarım arazileri için %6 olarak belirlenmesi gerektiği hâlde hatalı hesaplama yapılarak fahiş bedel hesaplandığını belirterek ileri sürdükleri istinaf gerekçelerinin kabulüne, yargılama ve vekâlet ücretlerinin karşı tarafa yükletilmesine, usul ve kanuna aykırı yerel mahkeme kararının davalı müvekkil kurum lehine kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi raporuna karşı yaptıkları itirazların değerlendirilmediğini, dava konusu taşınmazın kamulaştırmadan arta kalan bölümünde yapılaşmaya izin verilip verilmeyeceğinin, verilecekse bir kısıtlama olup olmayacağının, kalan parselin kullanımına olan etkilerinin değerlendirilmesi gerekirken bu değerlendirmenin yapılmadığını, dava konusu taşınmazın bulunduğu bölümde yapılan kamulaştırma sonucunda oluşacak değer kaybının gerçek değerinin tespit edilmesinin gerektiğini ve buna göre kamulaştırma bedelinin belirlenmesi gerektiğini, yerel mahkemenin değerleri değerlendirmeden eksik inceleme yaparak karar verdiğini, tespit edilen kamulaştırma bedelinin karar kesinleşince hak sahibine ödenmek üzere üçer aylık vadeli hesaba yatırılmasına karar verilmemesinin de yanlış olduğunu belirterek, yerel mahkeme kararının itirazları doğrultusunda kaldırılmasına ve yerel mahkemeye iadesine, vekâlet ücreti ve masrafların karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin (f) bendi uyarınca net gelir esas alınarak değer biçilmesine ve aynı Kanun'un 11 inci maddesinin son maddesi uyarınca taşınmaz malın niteliği, tamamının yüzölçümü, geometrik durumu ve irtifak hakkına konu olan bölüm dikkate alınarak değer düşüklüğü oranı belirtilmek suretiyle irtifak hakkı karşılığının tespit edilmesinde bir isabetsizlik görülmediğinden istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek ve resen belirlenecek nedenlerle temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek ve resen belirlenecek nedenlerle temyiz isteminde bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ve 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki ... ili, ..., ... köyü 178 ada 91 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metodu esas alınarak değer biçilmesi ve taşınmazın tamamının yüzölçümü, geometrik durumu ve enerji nakil hattı güzergâhı dikkate alınarak, irtifak hakkı karşılığının tespit edilmesi ve davacı idare lehine tapuda tesciline karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
28.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.