"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/71 Esas, 2024/294 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Siirt 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/150 Esas, 2022/254 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Siirt ili, ..., köyü yer alan 413 parsel (yeni 122 ada 8 parsel), 407 parsel (yeni 122 ada 2 parsel), 24 parsel (yeni135 ada 46 parsel), 95 parsel (yeni 135 ada 84 parsel), 101 parsel (yeni135 ada 7 parsel), 112 parsel (yeni 138 ada 7 parsel), 138 parsel (yeni 138 ada 24 parsel) sayılı taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazların davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazların tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline, 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 16 ncı maddesi uyarınca tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle;dava konusu parseller üzerindeki yapı ve ağaçlar ilan tarihinden sonra oluşturulmasına rağmen bilirkişi raporunda bu yapı ve ağaçların hesaplamaya dahil edilmesinin açıkça iyi niyet kurallarına, kanuna usule ve hakkaniyete aykırı olduğunu, mutat ürünler İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünden sorularak tespit edilmesi gerektiğini, bilirkişilerin raporlarını hazırlarken tek bir yıla ait veriler üzerinden değerlendirme yapmak yerine son beş yıla ait verileri kullanmaları gerektiğini, münavebe belirlenirken yörede yaygın olarak yetiştirilen ve genelde münavebeye alınan ürünler yerine, yörede yaygın olarak yetiştirilmeyen ürünlerin dikkate alınmasının hatalı olduğunu, hükme esas alınan bilirkişi raporlarında verim miktarları ve ürün fiyatları resmî verilerin hilafına yüksek alınıp buna karşılık üretim masrafları ile kapitalizasyon faiz oranı düşük alınarak dava konusu taşınmazların metrekare bedellerin suni olarak yükseltildiğini, hükme esas alınan bilirkişi raporunda üretim masraflarına yer verilmediğini, taşınmazlara objektif değer artışını ilave ederek kamulaştırma bedelinin olması gerekenin üzerinde yüksek hesaplandığını, objektif değer ölçüleri yeterince açıklanmadan objektif artışı uygulanmasının hukuka uygun olmadığını, taşınmazın önemli yerleşim yerlerine yakınlığı, ulaşım olanakları vs. taşınmazın kapitalizasyon faiz oranı belirlenirken nazara alınacak unsurlar olduğunu, objektif değer artışı yapılmaması gerektiğini ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
2.Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; hükme esas alınan bilirkişi raporunda bir kısım taşınmazlar için objektif değer artışının %20 olarak bir kısmı için ise %30 olarak hesaplanmasının hakkaniyete aykırı olduğunu, 407 parsel sayılı taşınmazın bilirkişi raporunda belirtildiği üzere keşif sırasında 40 yaşlarında badem ve 15 yaşlarında kapama fıstık bahçesi olduğu tespit edilmiş olmasına rağmen kayısı, fıstık ve asma münavebesinin uygulanmasının hatalı olduğunu, %75 kapama fıstık ve %25 badem münavebesinin uygulanması suretiyle hesaplama yapılması gerektiğini ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kapama karışık meyve bahçesi vasfındaki 95, 101, 112 ve 407 parsel kapama nar bahçesi vasfındaki 24 ve 138 parsel fıstıklık vasfındaki 413 parsel sayılı taşınmazlara net gelirine göre değer biçilmesi, taşınmazlar üzerinde bulunan yapıların bedeli ise Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının 2016 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğ fiyatlarından faydalanılarak, yapılar için yaş ve niteliklerine göre uygun yıpranma oranlarının uygulanması ve buna göre muhdesatların değerinin belirlenmesinde, kamulaştırma bedelinden davacının hissesine düşen bedelin hesaplanması, taşınmazın tapu kayıtlarının iptali ile davacı idare adına tesciline, baraj gölü niteliği ile tapudan terkinine karar verilmesinde ve davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinde bir isabetsizlik görülmediğinden tarafların istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
2.Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Karışık kapama meyve bahçesi niteliğindeki dava konusu Siirt ili, ..., köyü yer alan 413 parsel (yeni122 ada 8 parsel), 407 parsel (yeni122 ada 2 parsel), 24 parsel (yeni135 ada 46 parsel), 95 parsel (yeni 135 ada 84 parsel), 101 parsel (yeni135 ada 7 parsel), 112 parsel (yeni 138 ada 7 parsel), 138 parsel (yeni 138 ada 24 parsel) sayılı taşınmazların zeminine 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması hâlinde getireceği net geliri üzerinden bilimsel yolla, üzerinde bulunan yapıya aynı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmî birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek, üzerinde bulunan tel çite niteliğine göre değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine karar verilmesi yerindedir.
3. Hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda 2016 yılı Siirt İl Tarım ve Orman Müdürlüğü verileri uygulanarak, dava konusu taşınmazın belirtilen özelliklerine ve dosya kapsamına göre uygulanan kapitalizasyon faiz oranı ve objektif değer artış oranı uygun görülmüştür.
4. Dairemiz denetiminden geçerek onanan aynı kamulaştırma kapsamındaki dosyalarda belirlenen metrekare birim bedeli ile uyumlu olacak şekilde tespit edilen bedel üzerinden değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
5. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
19.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.