"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :...Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/4693 Esas, 2024/733 Karar
DAVACILAR : ... vd. vekili Avukat ...
DAVA TARİHİ : 30.05.2023
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ:...11. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2023/260 Esas, 2023/512 Karar
Taraflar arasındaki 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun (2942 sayılı Kanun) 22 nci maddesine göre idarenin davacıya geri alım hakkını kullandırması, mümkün olmadığı takdirde geri alım hakkının kullandırılmaması nedeniyle uğranılan zararın tazmini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekilince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; davalı idarenin dava konusu...ili,...lçesi, ... Mahallesi, 191 ada 19 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırıldığından beri 60 yıldan fazla zaman geçtiği hâlde boş olduğunu, amacı doğrultusunda kullanılmadığını belirterek, somut olayda uygulanması gereken 6830 sayılı Kanun'un 22 nci maddesi gereğince taşınmaz malikinin mirasçıları olan davacılara ve murislerine geri alma hakkı için kullanılması için tebligat yapması gerekirken, bu yükümlülüğünü yerine getirmeden önce uzun yıllar boyunca dava konusu taşınmazın kamulaştırma amacına uygun olarak kullanılmadan boş bırakıldığını, sonrasında da kamulaştırma amacı dışında kullanması nedeniyle dava konusu taşınmazın davalı idare adına tapu kaydının iptali ile davacılar adına tesciline, mümkün olmadığı takdirde, davacıların mülkiyet haklarının ihlali nedeniyle uğradıkları zararın tazminine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; mal sahibi veya mirasçılarına tebligat yapılabilmesi için kamulaştırmanın kesinleşmesinden sonra taşınmaz malların kamulaştırma amacına veya kamu yararına yönelik herhangi bir ihtiyaca tahsisi lüzumu kalmaması şartının gerçekleşmesi gerektiğini, maddede kamulaştırmanın kesinleşme tarihinden itibaren beş yıl geçmiş olması halinde bu maddenin uygulanmayacağı yazılı olup, bu süreç geçtikten sonra davanın hak düşürücü süre itirazının dikkate alınarak davanın reddine karar verilmesini, kaldı ki dava konusu taşınmazın yurt binası olarak kullanıldığını, 2018 yılında ise eski binaların yıkılarak yerine... Üniversitesi Rektörlüğünün Sağlık Kültür ve Spor Dairesi Başkanlığı binasının yapıldığını ileri sürerek davanın reddine karar verilmesi gerektiğini belirtmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu edilen taşınmazın kamulaştırma amacına uygun şekilde kullanılmadığını, boş bırakıldığını, bu nedenle davacıya geri alma hakkı için tebligat yapılması gerekirken bu hakkın kullanımının engellendiğini belirterek davanın reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu...ili,...lçesi, ... Mahallesi 191 ada 19 parselin Maarif vekâletinin onayı ile alınan 07.02.1957 tarihli kamu yararı kararı uyarınca... Üniversitesi Ziraat ve Tıp Fakültelerinin hizmetleri için kullanılmak üzere 1957 yılında kamulaştırıldığı ve 10.07.1959 tarihinde davalı idare adına tapuda tescil edildiği, ...Belediye Başkanlığının 05.06.2023 tarihli yazısı ile dava konusu taşınmazın imar planında üniversite kampüs alanında kaldığı, üzerinde... Üniversitesi Rektörlüğünün Sağlık Kültür ve Spor Dairesi Başkanlığı binasının bir kısmının bulunduğunun bildirildiği, parsel sorgu programında yapılan incelemede; dava konusu parselin üzerinde... Üniversitesi Rektörlüğüne ait idari bina bulunduğu anlaşıldığından taşınmazın halen kamulaştırma amacı doğrultusunda... Üniversitesi Rektörlüğünce kullanıldığı tespit edildiğinden, 2942 sayılı Kanun'un 22 nci maddesinde öngörülen koşulların gerçekleşmediği anlaşıldığı gibi dava konusu taşınmazın kamulaştırma işleminin kesinleştiği tarihten itibaren 5 yıllık sürenin geçtiği açık olduğundan hak düşürücü süre nedeniyle usulden reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmediğinden istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesini tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak kamulaştırma amacı dışında kullanılan taşınmazın geri alım hakkını kullandırılmaması nedeniyle tazminat istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 22 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosyadaki bilgi ve belgelere göre yapılan incelemede; dava konusu,...ili,...lçesi, ... Mahallesi 191 ada 19 parselin Maarif vekâletinin onayı ile alınan 07.02.1957 tarihli kamu yararı kararı uyarınca... Üniversitesi Ziraat ve Tıp Fakültelerinin hizmetleri için kullanılmak üzere 1957 yılında kamulaştırıldığı ve 10.07.1959 tarihinde davalı idare adına tapuda tescil edildiği, ...Belediye Başkanlığının 05.06.2023 tarihli yazısı ile dava konusu taşınmazın imar planında üniversite kampüs alanında kaldığı, üzerinde... Üniversitesi Rektörlüğünün Sağlık Kültür ve Spor Dairesi Başkanlığı binasının bir kısmının bulunduğunun bildirildiği, parsel sorgu programında yapılan incelemede; dava konusu parselin üzerinde... Üniversitesi Rektörlüğüne ait idari bina bulunduğu anlaşıldığından, taşınmazın halen kamulaştırma amacı doğrultusunda... Üniversitesi Rektörlüğünce kullanıldığı tespit edildiğinden, 2942 sayılı Kanun'un 22 nci maddesinde öngörülen koşulların gerçekleşmediği gibi, dava konusu taşınmazın kamulaştırma işleminin kesinleştiği tarihten itibaren 5 yıllık sürenin geçtiği açık olduğundan hak düşürücü süre nedeniyle davanın usulden reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacılar vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacılardan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.01.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.