"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1843 Esas, 2023/2265 Karar
KARAR : Esastan ret/Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Alanya 7. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/376 Esas, 2022/66 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idareler vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı ... Genel Müdürlüğü vekilinin istinaf isteminin esastan reddine, davalı AKEDAŞ Genel Müdürlüğü vekilinin istinaf başvurusunun ise kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın davalı AKEDAŞ Genel Müdürlüğü yönünden pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine, davalı ... Genel Müdürlüğü yönünden kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... Genel Müdürlüğü vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin hissedarı bulunduğu Antalya ili, ..., ... Mahallesi 204 ada 5 parsel sayılı taşınmaza trafo yapmak suretiyle el attığını, buna ilişkin herhangi bir bedelin müvekkiline ödenmediğini ileri sürerek kamulaştırmasız el atma tazminatının dava tarihinden itibaren faiziyle ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... Genel Müdürlüğü vekili cevap dilekçesinde özetle; zamanaşımı def'i, derdestlik, kesin hüküm, yargı yolu, görev, yetki ve hukuki yarar itirazlarında bulunmuş, uzlaşma yoluna başvurulmadığını, davalı şirket ile AKEDAŞ arasında imzalanan 24.07.2006 tarihli İşletme Hakkı Devir Sözleşmesi hükümleri gereği davanın pasif husumet ehliyeti yokluğu nedeniyle reddinin gerektiğini, taşınmazın dava dilekçesinde belirtilen niteliklere sahip olmadığını ifade ederek davanın reddini talep etmiştir.
2. Davalı AKEDAŞ Genel Müdürlüğü vekili cevap dilekçesinde özetle husumetin ... Genel Müdürlüğüne yöneltilmesi gerektiğini, söz konusu trafonun özelleştirme öncesi yapıldığını, davanın zamanaşımı süresi içinde açılmadığını, davacı tarafından sunulan emsalleri kabul etmediğini beyanla davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın AKEDAŞ Genel Müdürlüğü yönünden pasif husumet yokluğu nedeniyle usulden reddine, davalı ... Genel Müdürlüğü yönünden kabulüne ve el atma tazminatının davalı idareden tahsil edilerek davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idareler vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davalı ... Genel Müdürlüğü vekili istinaf dilekçesinde özetle: 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde belirtilen yönteme göre arsa niteliğindeki taşınmaza fahiş değer belirlendiğini, emsal taşınmazın emsal olma özelliğinde olmadığını, emsal taşınmaz ile dava konusu taşınmazın mukayesesinin doğru yapılmadığını belirterek yerel mahkeme kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
2.Davalı AKEDAŞ Genel Müdürlüğü vekili istinaf dilekçesinde özetle; haklarında açılan dava reddolunduğu hâlde gerekçe yazılmadığını, davalı yararına vekâlet ücreti takdir edilmemesinin doğru olmadığını ileri sürerek kararın bu yönüyle düzeltilmesini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak bedelinin belirlenmesi ve bedelinin ... Genel Müdürlüğünden tahsil edilerek davacı tarafa ödenmesine karar verilmesi doğru ise de AKEDAŞ Genel Müdürlüğü hakkındaki dava husumet yokluğundan reddolunduğu hâlde bu davalı yararına Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 7/2 maddesinde yer alan " Davanın dinlenebilmesi için kanunlarda öngörülen ön şartın yerine getirilmemiş olması ve husumet nedeniyle davanın reddine karar verilmesinde, davanın görüldüğü mahkemeye göre bu Tarifenin ikinci kısmının ikinci bölümünde yazılı miktarları geçmemek üzere üçüncü kısımda yazılı avukatlık ücretine hükmolunur. " hükmü uyarınca vekâlet ücreti takdir edilmesi gerekirken vekâlet ücreti takdir edilmemesi doğru olmadığından İlk Derece Mahkemesi kararı ortadan kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... Genel Müdürlüğü vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... Genel Müdürlüğü vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı tapu maliki ile davalı idareler arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2.Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4.2942 sayılı Kanun'un (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi ve alınan rapor uyarınca bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesi yerindedir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalılardan ... Genel Müdürlüğü vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı kalan harcın davalı idareden alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
13.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.