"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/862 Esas, 2024/580 Karar
DAVA TARİHİ : 26.04.2019
KARAR : Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/321 Esas, 2021/861 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılarak üzerine pilon dikilip enerji nakil hattı geçirilen taşınmazın pilon yeri bedeli ile irtifak hakkı karşılığının tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonucunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davaya konu Çanakkale ili ... ...köyü 261 ada 146 ve 151 parsel sayılı taşınmazlara kamulaştırmasız el atılması nedeniyle tazminat isteminde bulunmuştur.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazların 380 kV ... İnterface-... ve 380 kv ... 2-... TM Enerji İletim Hattı güzergahı altında kaldığını, bu nedenle haksız ve hukuki dayanaktan yoksun davanın usulden ve esastan reddine, taşınmazların tapu kütüğüne 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 Sayılı Kanun) 31/b maddesi gereğince şerh konulması, Tapu Müdürlüğüne müzekkere yazılmasına, kamulaştırılacak alanın 30.03.2013 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6446 sayılı yasanın 19/5 maddesi gereği idare adına tesciline ve bu kararın ilgili tapu müdürlüğüne gönderilmesine, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf başvuru dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazlara yönelik aynı davacılar tarafından aynı taşınmazlara yönelik ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/362 Esas sayılı davasının açıldığını bu nedenle bu davada öncelikle kesin hüküm nedeniyle itirazlarının bulunduğunu, uygulanan objektif değer artış oranının kapitalizasyon faizi ile irtifak nedeni ile değer düşüklüğü oranlarının yüksek uygulandığını, taşınmaz üzerinde daha önce tesis edilen irtifak haklarının hesaplama yapılırken dikkate alınmadığını, ayrıca değer kaybı hesaplanırken pilon alanlarının düşülmeden hesap yapılmasının hatalı olduğunu belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kuru tarım arazisi niteliğindeki dava konusu taşınmazlara net geliri esas alınarak değer biçilmesi, değer biçilirken de yöre koşullarına uygun münavebe ürünleri seçilmek suretiyle dava tarihinde geçerli olan resmi veri listesi ile taşınmazın bulunduğu yer İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verilerinde belirtilen masraflarla ekonomik tarım yapılamayacağının değerlendirilip üretim masraflarının brüt gelirin 1/3'ü oranında alınması, dava konusu taşınmazların niteliği ve konumuna göre %5 kapitalizasyon faizi ile makul oranda objektif değer artırıcı unsur oranı uygulanması yerinde olup dava konusu taşınmazların niteliği, tamamının yüzölçümü, geometrik durumu, enerji nakil hattı güzergahı ve irtifak hakkına konu olan bölüm dikkate alınarak değer düşüklüğü oranı belirtilmek suretiyle irtifak hakkı ve pilon yerine isabet eden mülkiyet hakkı karşılığının tespit edilmesi ve adil ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesi, dava konusu taşınmazlarda davacı idari adına irtifak hakkı tesisi ile tapuya tesciline karar verilmesine ilişkin İlk Derece Mahkemesinin kararında bir isabetsizlik bulunmadığı, her ne kadar davalı tarafça aynı mahiyette derdest dava bulunduğu itirazı ileri sürülmüş ise de itiraza konu davanın açılmamış sayılmasına karar verildiği, ancak, dava konusu irtifak hakkı nedeniyle değer düşüklüğü hesaplanırken taşınmazlardaki pilon yerine isabet eden kısımların toplam alandan düşülerek hesaplama yapılması gerekirken bu kurala uyulmadan toplam alan üzerinden hesaplama yapılması hatalı olduğundan davalı vekilinin bu hususa ilişkin istinaf sebebinin kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle: dava konusu taşınmazlar için takdir edilen m² değerinin yakın çevredeki diğer taşınmazlarla karşılaştırıldığında son derece düşük kaldığını, objektif değer artışı oranının % 200 şeklinde belirlenmesi gerektiğini, Anayasa Mahkemesi iptal kararı uyarınca kamulaştırma bedeline dava tarihinden itibaren kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faizin uygulanması gerektiğini belirterek kararı temyiz etmiştir.
2. Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazlara yönelik aynı davacılar tarafından aynı taşınmazlara yönelik ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/362 Esas sayılı davanın açıldığını, bu nedenle kesin hüküm itirazlarının bulunduğunu, uygulanan objektif değer artış oranının, kapitalizasyon faizi ile irtifak nedeni ile değer düşüklüğü oranlarının yüksek uygulandığını, taşınmaz üzerinde daha önce tesis edilen irtifak haklarının bu davada değer hesaplaması yapılırken dikkate alınmadığını, ayrıca değer kaybı hesaplanırken pilon alanları düşülmeden hesap yapılmasının hatalı olduğunu belirterek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin ve ecrimisilin tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kanun'un (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu Çanakkale ili ... ...köyü 261 ada 146 ve 151 parsel sayılı taşınmazlara 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca net gelir esas alınarak değer biçilmesinde ve pilon yeri bedeli ile irtifak hakkı karşılığının tahsiline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine, aşağıda yazılı kalan harcın davalı idareden alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23.01.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.