"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ:Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/704 Esas, 2023/232 Karar
DAVA TARİHİ: 16.10.2011
KARAR : Kabul
Taraflar arasında görülen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 19 uncu maddesine dayanan zemini Hazine'ye ait taşınmaz üzerinde bulunan muhdesat bedelinin tespiti davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; mülkiyeti Maliye Hazinesine ait olan Antalya ili, ...,... Mahallesi 533 parsel sayılı ve 9.800 m² miktarlı taşınmazın üzerinde bulunan muhtesatın asgari levazım bedeli ve ağaç bedelinin tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmaz üzerindeki muhtesatların eksik tespit edildiğini, maddi hatalar yapıldığını, hiç yazılmayan muhtesatların bulunduğunu ileri sürerek maddi hataların düzeltilmesini, muhtesatların yargılama sırasında keşif ve bilirkişi incelemesinde dikkate alınması gerektiğini savunmuştur.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 19.04.2013 tarihli ve 2011/454 Esas, 2013/189 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 19.04.2013 tarihli ve 2011/454 Esas, 2013/189 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 18. Hukuk Dairesince yapılan inceleme sonucunda; dava konusu yapılar ve seraların nitelikleri ayrı ayrı belirlendikten sonra değerlendirme tarihi olan 2011 yılına ait Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca yayımlanan Yapı Birim Fiyat Listesine göre ve bu listede plastik örtülü seraların 1. sınıf A grubu, cam örtülü seraların ise 1. sınıf B grubu, dört kata kadar -dört kat dahil- asansörsüz ve kalorifersiz konutların 3. sınıf A grubu yapılara dahil edildiği dikkate alınarak; ayrıca yıpranma payı düşülmek ve seraların enkazının mal sahibine bırakılıp bırakılmadığı da araştırılmak suretiyle değerlendirme yapılması gerekirken ve yapılar için asgari levazım bedeline, seralar içinse İl Tarım ve Ormancılık Müdürlüğünden getirtilen maliyet cetvellerine göre belirlenen bedele hükmedilmesi, dava konusu taşınmaz üzerindeki ağaçların yaş ve cinslerine göre 2011 yılı itibarıyla rayiç fiyatlarını gösterir listenin İl Tarım ve Ormancılık Müdürlüğünden getirtilip bilirkişi raporunun denetlenmemiş olması ve yargılama aşamasında davalıların enkazı kabul etmediklerine dair beyanları dikkate alınarak, Mahkemece bilirkişi kurulundan bu hususta ek rapor alınması gerekirken, yapı, sera ve ağaçların değerinden enkaz bedelini düşen bilirkişi raporuna göre karar verilmesi hatalı olduğundan kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
Mahkemenin 05.12.2019 tarihli ve 2017/181 Esas 2019/489 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 05.12.2019 tarihli ve 2017/181 Esas, 2019/489 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; bozma öncesi raporda cam örtülü seraların 11 yıllık olduğu belirtilerek yıpranma oranı % 5 kabul edildiği hâlde, bozma kararı sonrası alınan raporda seraların yaşı belirtilmeksizin yıpranma oranını %35 kabul eden ve denetime elverişli olmayan rapora göre hüküm kurulması hatalı olduğundan ve dava dört ay içerisinde sonuçlandırılamadığından bozma öncesi tespit edilen kamulaştırma bedeline 27.02.2012 tarihinden ilk karar tarihine kadar, bozma sonrası oluşan fark bedele ise aynı tarihten son karar tarihine kadar faiz işletilmesi gerektiğinin düşünülmemesi doğru olmadığından ve kendilerini vekille temsil ettiren davalılar yararına karar tarihinde yürürlükte bulunan Asgari Avukatlık Ücret Tarifesi (AAÜT) gereğince vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğinin düşünülmemesi doğru olmadığından kararın bozulmasına karar verilmiştir.
3. Dairemiz bozma kararına karşı davacı idare vekilinin karar düzeltme talebinde bulunması üzerine yapılan inceleme sonucunda; bozma kararının 1 numaralı bendi; hükme esas alınan 06.07.2015 tarihli bilirkişi kurulu raporunda davalı ...'ya ait cam seraların 11 yıllık olduğu belirtilerek bedel belirlendiği, yapıların yaşlarına ve sınıflarına göre yıpranma paylarına ilişkin oranları gösterir cetvele göre ise, cam örtülü seranın çelik karkas yapı sınıfında kabulü ile yıpranma payının %15 oranında uygulanması gerekirken, bu oranın %35 uygulanması suretiyle eksik bedel tespit edilmesi doğru olmadığından şeklinde düzeltilmiştir.
C. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Son Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; yapı sınıflarının hatalı ve yüksek belirlendiğini, faize ilişkin hükümlerin doğru olmadığını ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesi ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Taşınmaz üzerindeki yapılara 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek, değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen kararın bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesi hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Mahkemece ilk kararla tespit edilen bedele, dava tarihinden dört ay sonrasından ilk karar tarihine kadar, ilk bozma kararı ile artan fark bedele ikinci karar tarihine kadar, ikinci bozma kararı ile artan bedele ise son karar tarihine kadar faiz uygulanması gerekirken, tüm bedele son karar tarihine kadar faiz uygulanması bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesi gereğince yürürlükte bulunan 1086 sayılı Kanun' un 438 inci maddesinin yedinci fıkrası hükmü uyarınca Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile Mahkemenin gerekçeli kararının hüküm fıkrasının;
a) (3) ve (5) numaralı bentlerinin hükümden tamamen çıkartılmasına, yerlerine sırasıyla;
"Bozma kararı öncesi Mahkemece ilk kararla davalı ...'ya ödenmesine karar verilen 28.299.90 TL bedele 27.02.2012 tarihinden ilk karar tarihi olan 19.04.2013 tarihine kadar, ilk bozma kararı sonrası bloke edilen ve davalı ...'ya ödenmesine karar verilen fark 4.139.80 TL bedele ise 27.02.2012 tarihinden ikinci karar tarihi olan 05.12.2019 tarihine kadar yasal faiz uygulanmasına" cümlesinin yazılmasına,
"Bozma kararı öncesi Mahkemece ilk kararla davalı ...'ya ödenmesine karar verilen 266.933.11 TL bedele 27.02.2012 tarihinden ilk karar tarihi olan 19.04.2013 tarihine kadar, ilk bozma kararı sonrası bloke edilen ve davalı ...'ya ödenmesine karar verilen fark 34.048.50 TL bedele ise 27.02.2012 tarihinden ikinci karar tarihi olan 05.12.2019 tarihine kadar, ikinci bozma kararı sonrası bloke edilen ve davalı ...'ya ödenmesine karar verilen fark 83.931,96 TL bedele ise 27.02.2012 tarihinden son karar tarihi olan 13.04.2023 tarihine kadar yasal faiz uygulanmasına," cümlesinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde iadesine,
21.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.