"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1805 Esas, 2024/576 Karar
KARAR : Esastan ret
Belediye Başkanlığı vekilleri
İLK DERECE MAHKEMESİ : Gaziosmanpaşa 5. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/141 Esas, 2022/289 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz ve ecrimisil bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın davalı ... yönünden husumetten reddine, diğer davalılar ... ve ... yönünden kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idareler ... ve ... vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idareler ... ve ... vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda,
Karar tarihinde yürürlükte bulunan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 362 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince, miktar veya değeri her paydaş için 378.290,00,00 TL'yi geçmeyen davalara ilişkin olarak Bölge Adliye Mahkemesi kararları kesin olup, bu kararlar aleyhine temyiz yoluna başvurulamaz.
Tüm davacılara ilişkin olarak ecrimisil talebi ile ilgili olarak davalı idareler aleyhine hüküm altına alınan bedeller, tüm davacılar yönünden tazminat istemi ile ilgili olarak davalı ... aleyhine hüküm altına alınan bedeller ile tazminat istemi ile ilgili olarak davacılar ... ve ... lehine olarak davalı ... aleyhine hüküm altına alınan bedeller Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi itibarıyla kesinlik sınırı olan 378.290,00 TL’nin altında kalmaktadır.
Bu nedenle; hükmedilen ecrimisil bedeli yönünden tüm davacılara yönelik olarak davalı idareler vekillerinin, tazminat istemi yönünden tüm davacılara yönelik olarak davalı ... vekilinin ve tazminat istemi yönünden davacılar ... ve ... yönünden davalı ... vekilinin temyiz dilekçelerinin ayrı ayrı reddine karar vermek gerekmiştir.
Davalı ... Müdürlüğünün davacılar ..., ..., ..., ..., ... yönünden tazminat istemi ile ilgili olarak gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; İstanbul ili, Gaziosmanpaşa ilçesi, Küçükköy Mahallesi 15845, 16188 ve 16189 parsel sayılı taşınmazlara yol, refüj ve şev yapılmak suretiyle kamulaştırmasız el atıldığını, bu nedenle tazminat ve ecrimisil bedelinin davalı idarelerden tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... cevap dilekçesinde özetle; husumetin kendilerine düşmediğini, taşınmaza idarelerince el atılmadığını, idari yargının görevli olduğunu, uzlaşma usulünün uygulanması gerektiğini beyan etmiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; tüm mirasçıların birlikte dava açmaları gerektiğini, uzlaşma usulünün dava şartı olduğunu, davanın belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını, husumetin kendilerine düşmediğini, talep edilen bedelin fahiş olduğunu beyan etmiştir.
3.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; zamanaşımı itirazında bulunduklarını, akit tablosunun, emsallerin ve rayiçlerin ilgili idarelerden sorulması gerektiğini beyan etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın davalı ... yönünden husumetten reddine, diğer davalılar ... ve ... yönünden kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı idareler ... ve ... vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; tapu alanının düzeltilmesi gerektiğini, husumetin kendilerine düşmediğini, aleyhlerine yapılan hesaplamaları kabul etmediklerini, tazminat ve ecrimisil bedellerinih fahiş olduğunu, nispi harç ve nispi vekâlet ücretine hükmedilmemesi gerektiğini, tescile ilişkin infazı kabil karar verilmediğini ileri sürmüştür.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekcesinde özetle; emsal karşılaştırmasının uygun yapılmadığını, emsal taşınmazın doğru seçilmediğini, ecrimisil talep edilemeyeceğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kamulaştırmasız el atılan arsa niteliğindeki taşınmazlara mahallinde yapılan keşif sonucu emsal karşılaştırması yapılarak değer biçen, usul ve kanuna uygun olarak düzenlenen bilirkişi raporuna göre el atma bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesi doğru olduğu gibi, dosya kapsamındaki bilgi ve belgelere göre dava konusu taşınmazın davalı idarenin yetki ve sorumluluk alanında kaldığı ve husumetin doğru yöneltildiği, dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazın emlak metrekare rayiç değerlerinin doğru orantılı olduğu, 1983 yılından sonraki el atmalarda nispi harç ve vekâlet ücretine hükmedilmesinin yerinde olduğu, bedeline hükmedilen kısımlara yol olarak el atıldığı sabit olduğundan terkin hükmü kurulmasının doğru olduğu, taşınmazların bilirkişi raporunda belirlenen niteliğine göre bedelinin uygun olduğundan başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idareler ... ve ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... vekili temyiz ve ek beyan dilekçelerinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekcesinde özetle; aleyhe harca hükmedildiği hususunu ilave etmek suretiyle istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki ile davalı idareler arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemi hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “...Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66 ncı maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmazlara 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesi ve tazminat bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı ... vekilinin tüm, davalı ... vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Davalı ... harçtan muaf olduğu hâlde, aleyhine yargılama gideri içerisinde harca hükmedilmesi doğru görülmemiştir.
5. Dava konusu 16189 parsel sayılı taşınmazın, fen bilirkişisi raporunda (D) harfi ile gösterilen 575,40 m²lik kısmı yönünden, davalı ... aleyhine bedele hükmedildiği hâlde, bu kısmın terkinine karar verilmemesi hususu kamu düzenine ilişkin olup resen gözetilmesi gerektiğinden hükmün bozulması gerekir.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A. Davalı İdareler Vekillerinin Tüm Davacıların Ecrimisil Talebine İlişkin, Davalı ... Vekilinin Tüm Davacıların Tazminat Talebine İlişkin, Davalı ... Vekilinin Davacılar ... ve ...'in Tazminat Talebine İlişkin Temyizleri Yönünden;
Davalı idareler vekillerinin temyiz dilekçelerinin miktardan ayrı ayrı REDDİNE,
B. Davalı ... Vekilinin Davacılar ..., ..., ..., ... ve ...'nün Tazminat Taleplerine İlişkin Temyizi Yönünden;
1. Davalı ... vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2.Davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile kamu düzeni gereğince İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3. İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (2) numaralı bendinin üçüncü paragrafında yer alan “krokisinde” kelimesinden sonra gelmek üzere “ D harfi ile gösterilen 575,40 m²lik alan,” ibaresinin eklenmesi, (37) numaralı bendinde yer alan “tamamı” kelimesinden sonra gelmek üzere “nın davalı ... Başkanlığından alınarak davacılara verilmesine,” ibaresinin eklenmesi suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalı ... Başkanlığından peşin alınan temyiz harcının istek halinde iadesine davalı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verilmiştir.