"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2023/449 Esas, 2023/499 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. Tokat 2. İş Mahkemesinin 14.06.2023 Tarihli ve 2023/59 Esas, 2023/136 Karar Sayılı Kararı
Davaya konu edilen iş ve işlemin İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Maltepe Sosyal Güvenlik Merkezi tarafından yapıldığı, davalı vekilinin süresinde yetki itirazında bulunduğu anlaşılmakla işlemin yapıldığı yer mahkemesi olan İstanbul Anadolu İş Mahkemesinin yetkili olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
B. İstanbul Anadolu 18. İş Mahkemesinin 13.07.2023 Tarihli ve 2023/449 Esas, 2023/499 Karar Sayılı Kararı
Davaya konu kurum işleminin İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü tarafından yapılması nedeniyle, bu merkezin bulunduğu yer iş mahkemesi olan İstanbul (Çağlayan) İş Mahkemelerinin yetkili olmasına ve davalı kurum vekilince İstanbul Adliyesi'nin yetkili olduğunun belirtilmesine rağmen Tokat 2. İş Mahkemesi'nce sehven Mahkemeye yetkisizlik kararı verildiği, ayrıca sunulan cevap dilekçesinin de süresinde olmadığı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, davacının 4-b kapsamında sigortalılığının tescil tarihi itibarı ile durdurulması, yaşlılık aylığında değerlendirilmemesi, tahsis işleminde 4-b kapsamındaki sigortalılık süresinin dışlanarak davacının yaşlılık aylığına hak kazandığının tespiti istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 7036 sayılı Kanun’un “Yetki” başlıklı 6 ncı maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İş mahkemelerinde açılacak davalarda yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesidir.”
3. 6100 sayılı Kanun'un “Genel yetkili mahkeme” başlıklı 6 ncı maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.”
4. 6100 sayılı Kanun'un “Şubeler ve tüzel kişilerle ilgili davalarda yetki” başlıklı 14 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Bir şubenin işlemlerinden doğan davalarda, o şubenin bulunduğu yer mahkemesi de yetkilidir.”
5. 6100 sayılı Kanun'un “Yetki itirazının ileri sürülmesi” başlıklı 19 uncu maddesi şöyledir:
“(1) Yetkinin kesin olduğu davalarda, mahkeme yetkili olup olmadığını, davanın sonuna kadar kendiliğinden araştırmak zorundadır; taraflar da mahkemenin yetkisiz olduğunu her zaman ileri sürebilir.
(2) Yetkinin kesin olmadığı davalarda, yetki itirazının, cevap dilekçesinde ileri sürülmesi gerekir. Yetki itirazında bulunan taraf, yetkili mahkemeyi; birden fazla yetkili mahkeme varsa seçtiği mahkemeyi bildirir. Aksi takdirde yetki itirazı dikkate alınmaz.
(3) Mahkeme, yetkisizlik kararında yetkili mahkemeyi de gösterir.
(4) Yetkinin kesin olmadığı davalarda, davalı, süresi içinde ve usulüne uygun olarak yetki itirazında bulunmazsa, davanın açıldığı mahkeme yetkili hâle gelir.”
C. Değerlendirme
1. Dosya kapsamından, uyuşmazlığın davacının 4-b kapsamında sigortalılığının tescil tarihi itibarı ile durdurulması, yaşlılık aylığında değerlendirilmemesi, tahsis işleminde 4-b kapsamındaki sigortalılık süresinin dışlanarak davacının yaşlılık aylığına hak kazandığının tespiti istemine ilişkin olduğu ve dava dilekçesi ve dosya kapsamından kesin yetkinin söz konusu olmadığı anlaşılmaktadır.
2.Uyuşmazlık konusu davada yetki konusunda özel bir düzenleme bulunmadığına göre, yetkili mahkeme birinci olarak 7036 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesi gereğince işin (hizmetin) yapıldığı yer mahkemesi, ikincisi, yine 7036 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesi ile genel yetki kuralını düzenleyen 6100 sayılı Kanunu'nun 6 ncı maddesi gereğince işverenin (davalının) ikametgahı mahkemesi, üçüncüsü genel yetki kuralını düzenleyen 6100 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesi gereğince ...'nun merkezi bulunduğundan Ankara Mahkemeleri, dördüncüsü ise 6100 sayılı Kanunu'nun 14 üncü maddesi gereğince hizmetin geçtiği yerin bağlı olduğu ... şubesinin bulunduğu yer mahkemesidir.
3. Bir davada, birden fazla genel ve özel yetkili mahkeme varsa, davacı bu mahkemelerden birinde dava açmak hususunda bir seçimlik hakka sahiptir. Davacı, davasını bu genel ve özel yetkili mahkemelerden hiçbirinde açmaz ve yetkisiz bir mahkemede açarsa, o zaman seçme hakkı davalılara geçer.
4. Somut olayda, davaya konu kurum işleminin İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Maltepe Sosyal Güvenlik Merkezi tarafından yapıldığı, dolayısı ile birden çok mahkemenin yetkili olduğu ve kesin yetki kuralının bulunmadığı bu davada, davacının yetkisiz bir mahkemede dava açtığı anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca seçme hakkı davalıya geçmişse de davalının cevap dilekçesinde yetkisiz olan İstanbul İş Mahkemelerinin yetkili olduğunu belirttiği, davalının usulüne uygun yetki itirazında bulunmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda uyuşmazlığın davanın ilk açıldığı yer olan Tokat 2. İş Mahkemesinde görülüp, sonuçlandırılması gerekmektedir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince Tokat 2. İş Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
01.07.2024 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.