"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1402 Esas, 2023/1838 Karar
DAVA TARİHİ: 20.01.2019
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ: Gaziantep 9. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/421 Esas, 2023/171 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; ...Mahallesi 1905 ada 184 ve 185 parsel (eski 95 parsel) sayılı taşınmazlara kamulaştırma yapılmaksızın fiilen el atıldığını belirterek kamulaştırmasız el atılan taşınmazlar bedelinin davalı idareden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile el atma tarihinin 04.11.1983 tarihinden önce olduğunun belirlendiği, davacı tarafça uzlaşma için davalı kuruma herhangi bir başvuruda bulunulmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; harita bilirkişisi raporunda dava konusu taşınmazlarda 1975 - 1976 yıllarında mevcut veya yapımı devam eden bir yolun bulunmadığı, 1985 yılında dava konusu yolun faaliyette olduğu belirtilmekle dava konusu taşınmaza 04.11.1983 tarihinden önce el atıldığı davalı tarafça ispat edilemediğinden, el atma tarihi net olarak tespit edilemediğinde yerleşik içtihatlar uyarınca 04.11.1983 sonrası olduğunun kabulü gerektiğini belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarihli ve sayısı belirtilen kararı ile istinaf kaldırma kararı kapsamında yapılan inceleme sonucunda hava fotoğrafları, istimlak kararı, idarenin beyanı ve kamulaştırma evrakları bir bütün olarak değerlendirildiğinde ve aynı taşınmazlara ilişkin paydaş dosyalarında aynı yönde Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesinin 2021/3148 Esas ve 2019/2164 Esas sayılı kararları da dikkate alınarak dava konusu taşınmazlara 04.11.1983 tarihinden önce el atıldığının kabulü ile davacı tarafın dosya kapsamına göre geciçi 6 ncı madde kapsamında dava açmadan önce uzlaşma yoluna başvurmadığı ve dolayısı ile Kanun'un amir hükmü yerine getirilmeden dava açıldığı anlaşılmakla kamulaştırmasız el atma nedeni ile tazminat istemi yönünden İlk Derece Mahkemesince davanın usulden reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmediği gerekçesiyle davacılar vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin tahsili hususundadır
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmü şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun geçici 6 ncı maddesi.
3. Değerlendirme
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre; davacılar vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Hükme esas alınan Harita Mühendisi bilirkişi raporunda 1975, 1976 yıllarına ait hava fotoğraflarının incelenmesinde dava konusu taşınmazlarda faaliyet olmadığı, 1985 yılına ait hava fotoğrafı uyarınca ise Araban Karayolunun faaliyette olduğu tespit edilmiş olup dava konusu taşınmazın diğer paydaşlarınca açılan kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davasına ilişkin Dairemizin 2022/4560 Esas, 2022/14570 Karar sayılı bozma kararı da dikkate alınarak Harita Genel Komutanlığından 1983 yılı öncesi hava fotoğraflarının oluşturulması için uçuşlar yapılıp yapılmadığı sorulup; 1981, 1982, 1983 yıllarına ait kurumları tarafından hazırlanmış hava fotoğrafları varsa dosya içine alındıktan sonra gelen yazı cevaplarını değerlendirmesi için Harita (Jeodezi-Fotogrametri) Mühendisi bilirkişiden ek rapor alınıp sonucuna göre hüküm kurulması gerekirken eksik inceleme ile kamulaştırma kararının tapu kaydına 1979 yılında şerh edildiği gerekçesiyle taşınmaza 1983 öncesi el atıldığı kabul edilmek suretiyle davanın reddine karar verilmesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davacılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının açıklanan nedenlerle BOZULMASINA,
Davacılardan peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.