"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ:Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2016/6 Esas, 2023/119 Karar
DAVA TARİHİ: 28.11.2012
KARAR : Kabul/Kısmen kabul
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili, istemine ilişkin asıl dava ile ecrimisil bedelinin davalı idareden tahsili istemine ilişkin birleştirilen davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay (Kapatılan) 18. Hukuk Dairesince Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; asıl davanın kabulüne, karşı davanın ise kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı-karşı davalı idare ve davalı-karşı davacı... vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacı idare vekili asıl dava dilekçesinde özetle; Bursa ili,...ilçesi, ...Mahallesi, 95 ada 22 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili talep edilmiştir.
2. Davacı ... vekili karşı dava dilekçesinde özetle; Bursa ili,...ilçesi, ...Mahallesi, 95 ada 22 parsel sayılı taşınmaza idarenin kamulaştırma yapmaksızın el attığını belirterek ecrimisil bedelinin davalı idareden tahsilini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; 2942 sayılı Kanun'da belirtilen esaslar dahilinde dava konusu taşınmazın gerçek değerinin belirlenmesini talep etmiştir.
2. Davalı idare vekili karşı davaya cevap dilekçesinde özetle; davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 24.02.2015 tarihli ve 2012/350 Esas, 2015/57 Karar sayılı kararı ile asıl davanın kabulüne, karşı davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin 24.02.2015 tarihli ve 2012/350 Esas, 2015/57 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davalı-karşı davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 18. Hukuk Dairesince yapılan inceleme sonucunda; dava konusu taşınmazlar üzerindeki 5 adet zeytin ağacının yaş ve cinsleri belirtilmek suretiyle 2012 yılı rayiç değerlerinin İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünden getirtilip ağaç bedellerinin hesaplanarak bedele yansıtılması gerekirken, kaim değer yöntemine göre değerlendirme yapan bilirkişi raporu doğrultusunda hüküm kurulması hatalı olduğu gibi 2942 sayılı Kanun'un 12 nci maddesi çerçevesinde kamulaştırmadan artan kesimin değer kaybının belirlenmesinde; dava konusu taşınmazın yolla bağlantılı olup olmadığı, kullanım, ulaşım, yapılaşma olasılıkları vs. gibi hususlarda kısıtlama oluşturup oluşturmayacağı da dikkate alınır. Dosya içindeki bilgi ve belgelerin incelenmesinde dava konusu taşınmazın kamulaştırmadan önce yola cephesi olup, yoldan taşınmaza araçla irtibat sağlanabilmekte iken, kamulaştırma neticesinde tesis edilen viyadük nedeniyle yolla irtibatının kesildiği anlaşılmaktadır. Buna göre taşınmazın yolla bağlantısının sağlanması için gereken masrafların da tespit edilip, kamulaştırma bedeline ilave edilmesi gerekirken, bu konuda herhangi bir araştırma yapılmaması, arsa niteliğindeki bir taşınmaz için ecrimisil bedeli hesaplanırken taşınmazın bulunduğu mevkideki diğer arsaların dava tarihinden geriye doğru ecrimisil istenen süre içinde kiraya verilip verilmedikleri, veriliyor ise nasıl ve ne şekilde kiralandıklarının taraflardan delilleri sorulmak suretiyle tespit edilip varsa emsal kira sözleşmeleri de incelenilerek ecrimisil bedele tespiti gerekirken hükme esas alınan bilirkişi raporunda dava konusu taşınmazların net gelirinin yıllara göre hesaplanıp, toplaması suretiyle ecrimisil bedeli tespit edilmesi doğru görülmediği gibi Mahkemece yukarıda değinilen hususlarda bilirkişi kurullarından bozma gereğine uygun ve denetime elverişli ek rapor alınmalı, usuli kazanılmış hak ilkesi de gözetilerek oluşacak sonuç doğrultusunda hüküm kurulması gerektiği belirtilerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
Mahkemenin yukarıda esas ve karar sayılı ilamı ile asıl davanın kabulüne, karşı davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı-karşı davalı idare ve davalı-karşı davacı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı-karşı davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; kamulaştırma nedeniyle davaya konu taşınmazın yol ile bağlantısı kalmadığından değer düşüklüğü bedeline hükmedilmesi gerekirken yolla bağlantısı sağlanması için gereken masrafların taşınmaz bedeline dahil edilmesinin hatalı olduğunu, taşınmaz vasfının arazi niteliğinde olmasına rağmen arsa olarak değerlendirilerek hesaplama yapılmasının doğru olmadığını, ecrimisil bedelinin hatalı hesaplandığını, faiz hükmünün yanılgılı kurulduğunu ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
2. Davalı-karşı davacı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; makul sürede yargılamanın sonuçlandırılmaması nedeniyle adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini, geçit hakkı için verilmesi gereken tüm bedelin müvekkiline ödenmesi gerektiğini, ecrimisil bedelinin çok düşük belirlendiğini ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davada kamulaştırma bedelinin tespitine, karşı davada ecrimisil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakameleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı-karşı davacı vekilinin tüm, davacı-karşı davalı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. Kamulaştırma neticesinde tesis edilen viyadük nedeniyle yol ile irtibatı kesilen taşınmazın yola bağlantısının sağlanması için gereken masrafların hesaplanması yönünde bozma kararı verildiği, Mahkemece verilen ilk kararda dava konusu taşınmazın metrekare birim bedeli bozma konusu yapılmadığı hâlde, bozma ilamı sonrası hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda taşınmazın yol ile bağlantısının sağlanması için gereken masrafların dava tarihi itibarıyla hesaplanması gerekirken keşif tarihi itibarıyla hesaplandığı anlaşılmakla bozma kapsamı dışında kalan hususların taraflar lehine usuli kazanılmış hak oluşturduğu gözetilmeden, yazılı şekilde bedel tespiti doğru görülmemiş kararın bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı-karşı davacı ... vekilinin tüm, davacı-karşı davalı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı-karşı davalı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile usul ve kanuna aykırı kararın BOZULMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının istek hâlinde iadesine,
30.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.