"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2975 Esas, 2023/914 Karar
KARAR : Esastan ret/Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Antalya 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/136 Esas, 2022/204 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecrimisil istemine ilişkin asıl ve birleştirilen davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl ve birleştirilen davaların kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun davalı idare yönünden esastan reddine, davacı yönünden kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle asıl ve birleştirilen davalarının kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda,
Miktar veya değeri kesinlik sınırını geçmeyen davalara ilişkin nihai kararlar, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 362 nci maddesi uyarınca temyiz edilemez. Temyize konu edilen miktarın kesinlik sınırının altında kalması hâlinde anılan Kanun'un 366 ncı maddesi atfıyla aynı Kanun'un 352 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekir.
Hüküm altına alınan ve temyize konu edilen ecrimisil miktarı Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi itibarıyla kesinlik sınırı olan 238.730,00 TL’nin altında kalmaktadır.
Bu nedenle; ecrimisil talebi yönünden davalı idare vekilinin temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Davalı idare vekilinin kamulaştırmasız el atmaya dayanan tazminat talebi yönünden gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili asıl ve birleştirilen dava dilekçelerinde özetle; asıl davada Antalya ili, ..., ..., 12601 ada 2 parsel, birleştirilen 2021/137 Esas sayılı davada Antalya ili, ..., ..., 5603 ada 2 parsel, birleştirilen 2021/138 Esas sayılı davada Antalya ili, ..., ..., 5601 ada 2 ve 3 parseller, birleştirilen 2021/139 Esas sayılı davada Antalya ili, ..., ..., 8524 ada 1 parsel ve 13146 ada 1 parseller, birleştirilen 2021/140 Esas sayılı davada Antalya ili, ..., ..., 13145 ada 1 parsel sayılı taşınmazlara davalı idare tarafından kamulaştırma yapılmadığı hâlde fiilen el atıldığını, davacının taşınmazlarda paydaş olduğunu, bu nedenle taşınmazların el atılan kısımlarının bedelinin davalı idareden tahsiline ve ecrimisile karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; asıl ve birleştirilen davaların reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve el atma tazminatı ile ecrimisilin davalı idareden tahsil edilerek davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; asıl ve birleştirilen dosyalar yönünden tazminat ve ecrimisil bedellerinin toplamı üzerinden vekâlet ücreti hesaplaması yapılmasının hatalı olduğunu, kamulaştırmasız el atma tazminatı ve ecrimisil tazminatı için ayrı ayrı vekâlet ücretine hükmedilmesinin gerektiğini ileri sürmüştür.
2. Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; tespit edilen bedelin yüksek olduğunu, davanın husumetten reddine karar verilmesi gerektiğini, emsalin uygun olmadığını, emsal taşınmazın ve dava konusu taşınmazların mukayesesinin doğru yapılmadığını, harç ve yargılama gideriyle vekâlet ücretinin hatalı hesaplandığını, ecrimisil koşulları oluşmadığından talebin reddine karar verilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu Antalya ili, ..., ..., 12601 ada 2 parsel sayılı taşınmaza Atatürk Kent Meydanı isimli meydan, ... 5603 ada 2 parsel sayılı taşınmaza park yapılmak, ... 5601 ada 2 ve 3 parsel sayılı taşınmazlara park yapılmak, ... 8524 ada 1 parsel sayılı taşınmaza park yapılmak, ... 13146 ada 1 parsel sayılı taşınmaza park yapılmak, ... 13145 ada 1 parsel sayılı taşınmaza park yapılmak suretiyle davalı idare tarafından kamulaştırma olmaksızın fiilen el atıldığı, dava konusu taşınmazların 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı içerisinde kalması nedeniyle arsa vasfında kabul edilerek emsal karşılaştırması yapılarak değerinin tespiti yoluna gidilmesinde yöntem olarak isabetsizlik bulunmadığı, dava konusu taşınmazlarda düzenleme ortaklık payı kesintisi yapıldığı, 2021 yılı emlak vergisine esas m² birim fiyatının 12601 ada 2 parsel için 2.189,16 TL, 5603 ada 2, 5601 ada 2,5601 ada 3 parseller için 2.650,00 TL, 8524 ada 1 ve 13146 ada 1 parseller için 3.721,56 TL olduğu, 12601 ada 2, 5603 ada 2, 5601 ada 2 ve 3 sayılı taşınmazlar için emsal alınan ... 7286 ada 1 parsel sayılı taşınmazın 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı içerisinde düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılmış imar parseli olduğu, 2021 yılı emlak vergisine esas m² değerinin 976,24 TL olduğu, emsal taşınmaza ait hissesinin 07.09.2015 tarihli resmî satış örneğinin dosyaya celp edildiği, emsal olma özelliğine sahip bulunduğu, 8524 ada 1 parsel ve 13146 ada 1 parsel sayılı taşınmazlar için emsal alınan ... 5804 ada 8 parsel sayılı taşınmazın düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılmış imar parseli olduğu, 2020 yılı emlak vergisine esas m² değerinin 1.561,98-TL olduğu, emsal taşınmaza ait hissesinin 23.10.2014 tarihli resmi satış örneğinin dosyaya celp edildiği, emsal olma özelliğine sahip bulunduğu, dava konusu taşınmazlar ile emsal taşınmazların eksik ve üstün yanlarının hükme esas alınan bilirkişi raporunda tartışıldığı, belirlenen m² birim fiyatlarının yerinde olduğu, ecrimisil tazminatının emsal kira araştırması yöntemi ile tespitinin yerinde olduğu; ancak birleştirilen ve asıl dosyalar için ecrimisil tazminatı nedeniyle vekâlet ücreti ve kamulaştırmasız el atma tazminatı için ayrı ayrı vekâlet ücreti takdiri gerekirken kamulaştırmasız el atma tazminatı ve ecrimisil tazminatı toplamı üzerinden asıl ve birleştirilen dosyalar için vekâlet ücreti takdirinin hatalı olduğu gerekçesiyle düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle asıl ve birleştirilen davanın kabulüne ve 7421 sayılı Kanun'un 5 inci maddesi ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'na (2942 sayılı Kanun) eklenen Ek 4 üncü madde uyarınca maktu harca hükmedilmesine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiş, ayrıca 7421 sayılı Kanun'un 5 inci maddesi ile 2942 sayılı Kanun'a eklenen Ek 4 üncü madde uyarınca maktu harç ve maktu vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazların değerinin biçilmesi ile bedelinin tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesi ile 7421 sayılı Kanun'un 5 inci maddesi ile 2942 sayılı Kanun'a eklenen Ek 4 üncü madde.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmazlara emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi ve alınan rapor uyarınca bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesi yerindedir.
3. Kamulaştırmasız el atılan dava konusu taşınmazlardaki davacı payının iptali ile davalı idare tesciline karar verilmesi gerekirken infazda tereddüt yaratacak şekilde davacı payına isabet eden alanlar üzerinden tapu kaydının iptaline karar verildiği gibi; dava konusu ... 8524 ada 1 parsel sayılı taşınmazda davacının 35/63852 payı karşılığı olan 1,40 m²nin bedeline hükmedildiği hâlde tapu kaydının iptaline karar verilmemesi, dava konusu ... 13146 ada 1 parsel sayılı taşınmazda davacının 35/63852 payı karşılığı olan 0,74 m²nin bedeline hükmedildiği hâlde tapu kaydının iptaline karar verilmemesi ve ... 13145 ada 1 parsel sayılı taşınmazda davacının 1/5321 pay, 35/63852 pay, 105/42568 pay, 1/15963 payı karşılığı olan toplam 21,86 m²nin bedeline hükmedildiği hâlde 19,03 m²nin tapu kaydının tapu kaydının iptaline karar verilmesi doğru görülmemiştir.
4. Bölge Adliye Mahkemesince her ne kadar 26.11.2022 tarihli ve 32025 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 7421 sayılı Kanun'un 5 inci maddesi ile 2942 sayılı Kanun'a eklenen Ek Madde 4’ün son fıkrası uyarınca maktu harca hükmedilmiş ise de 2942 sayılı Kanun'un 6487 sayılı Kanun'la değiştirilen Geçici 6 ncı maddesinin onikinci ve onüçüncü fıkraları; "09.10.1956 ile 04.11.1983 tarihini kapsayan dönemde oluşan mağduriyetin giderilmesi amacıyla getirilen ve malikler aleyhine bir takım hükümler içeren bu istisnai düzenlemenin 04.11.1983 tarihinden sonraki dönem içinde uygulanmasının hukuk güvenliğini zedeleyeceği" gerekçesiyle ve Anayasa'nın 2 nci ve 35 inci maddelerine aykırı bulunarak 13.03.2015 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan Anayasa Mahkemesinin 13.11.2014 tarihli ve 2013/95 Esas, 2014/176 Karar sayılı kararıyla iptal edilmiştir. 2942 sayılı Kanun'da 04.11.1983 tarihinden sonraki el atmalara ilişkin başkaca bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu nedenle kaynağını Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar ile 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararlarından alan 04.11.1983 tarihinden sonra el atılan taşınmazlar yönünden, kamulaştırmasız el atma nedeniyle açılan davalarda mahkeme ve icra harçlarının nispi olarak uygulanması gerektiğinden Bölge Adliye Mahkemesinin kararının bozulması gerekmiştir.
5. Hükümde ... 13145 ada yerine maddi hata sonucu 131451 ada yazılması hatalıdır.
6. Dava konusu taşınmazların tapu kayıtlarında yer alan takyidatların hükmedilen bedele yansıtılması gerektiğinin düşünülmemesi yerinde değildir.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A. Davalı İdare Vekilinin Ecrimisile İlişkin Temyizi Yönünden;
Davalı idare vekilinin temyiz dilekçesinin miktar yönünden REDDİNE,
B. Davalı İdare Vekilinin Kamulaştırmasız El Atmaya Dayanan Tazminata İlişkin Temyizi Yönünden;
1. Davalı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalı idare vekilinin Bölge Adliye Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının;
a) (3-d), (4-d),(5-d), (6-d), (7-d) numaralı bentleri hükümden tümüyle çıkartılarak yerlerine ayrı bir bent olarak “Antalya ili, ..., ..., 12601 ada 2 parsel, ... 5603 ada 2 parsel, ... 5601 ada 2 parsel ve 5601 ada 3 parsel, ... 8524 ada 1 parsel, ... 13146 ada 1 parsel, ... 13145 ada 1 parsel sayılı taşınmazların tapu kayıtlarındaki davacı ... hisselerinin tapu kayıtlarının iptali ile davalı ... adına tapuya kayıt ve tesciline,” bendinin yazılması,
b) (3-f), (4-f), (5-f), (6-f), (7-f) numaralı bentleri hükümden tümüyle çıkartılarak yerlerine ayrı bir bent olarak “hükmedilen tazminat ve ecrimisil toplamı üzerinden alınması gereken 171.556,00-TL nispi karar ve ilâm harcı peşin alınmış olmakla yeniden harç alınmasına yer olmadığına,” cümlesinin yazılması,
c) (10) ve (11) numaralı bentleri hükümden tümüyle çıkartılarak yerlerine ayrı bir bent olarak “hükmedilen tazminat ve ecrimisil toplamı üzerinden alınması gereken 171.556,00-TL nispi istinaf karar ve ilâm harcından peşin alınan 42.808,31-TL’nin mahsubu ile bakiye 128.747,69-TL harcın davalı idareden tahsil edilerek Hazineye irat kaydına," cümlesinin yazılması,
d) Ayrı bir bendi olarak “dava konusu taşınmazların tapu kayıtlarında yer alan takyidatların hükmedilen bedele yansıtılmasına,” cümlesinin eklenmesi suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalı idareden peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
27.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.