"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/229 Esas, 2024/1009 Karar
KARAR : Esastan ret/Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Gölbaşı (Ankara) 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/59 Esas, 2022/412 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin asıl ve birleştirilen davalarda yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl ve birleştirilen davaların kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine, kamu düzeni yönünden yapılan değerlendirme sonucu İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle asıl ve birleştirilen davaların kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda,
Karar tarihinde yürürlükte bulunan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 362 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince, miktar veya değeri her paydaş için 378.290,00 TL'yi geçmeyen davalara ilişkin olarak Bölge Adliye Mahkemesi kararları kesin olup, bu kararlar aleyhine temyiz yoluna başvurulamaz.
Mahkemece davacı ... dışındaki asıl ve birleştirilen davanın davacıları lehlerine hükmedilen tazminat bedelleri Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi itibarıyla kesinlik sınırı olan 378.290,00 TL’nin altında kaldığından ... dışındaki asıl ve birleştirilen davanın davacıları yönünden davalı idare vekilinin temyiz dilekçesinin miktar itibarıyla reddine karar vermek gerekmiştir.
Davalı idare vekilinin asıl davanın davacılarından ... yönünden gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I.DAVA
Davacılar vekili asıl ve birleştirilen dosyaların dava dilekçelerinde özetle; Ankara ili, Gölbaşı ilçesi, İncek-İmar Mahallesi 111103 ada 3 parsel sayılı taşınmaza davalı idarece fiili el atma olgusu gerçekleşecek şekilde kamulaştırmasız el atıldığından bahisle taşınmazın bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili asıl ve birleştirilen dosyaların cevap dilekçelerinde özetle; dava konusu taşınmazın, Büyükşehir Belediyesi Meclisinin 10.03.2020 tarihli ve 312 sayılı kararı ile onaylı "Gölbaşı İncek Mahallesi 90 ha.lık alanda 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planı" kapsamında E:0,10 Yençok ;2 kat yapılaşma koşulları ile tanımlı "Ticari Rekreasyon Alanı" kullanımında kaldığını ve kamu ortaklık paylarından oluştuğunu, dava konusu alanda müvekkil belediyenin herhangi bir el atması bulunmadığını, söz konusu imar planı plan notlarında "1. Ticari rekreasyon Alanı: bu alanlarda günü birlik tesis ve rekreasyon alanlarındaki kullanımlara ilave olarak satışa yönelik ticari üniteler, sosyal - kültürel tesisler, tarımsal üretim yapıları, çok amaçlı salonlar, rekreasyon alanları vb. yapılabilir." şeklinde açıkça ifade edildiği üzere muhtelif faydalı alan kullanımları tanımladığını, bu doğrultuda el atmadan söz edilemeyeceğini, bahse konu meclis kararına istinaden özel amaçlı kullanılabileceğini ve iş bu alanda yapılaşmaya herhangi bir mahsur bulunmaması sebebiyle hukuki el atma olgusundan da söz edilemeyeceğinden davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza fiili el atma bulunmadığı gibi, taşınmazın rekreasyon alanında iken ticari rekreasyon alanı olarak imar planı değişikliği yapıldığını ve bu plan değişikliğinin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 14.01.2021 tarihli ve 15 sayılı kararı ile kesinleştiğini, bu kararın ise Ankara 11. İdare Mahkemesi tarafından iptal edildiğinden konunun Belediye Meclisine iletildiğini, sürecin devam ettiğini, fazla bedel biçildiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın, Büyükşehir Belediye Meclisinin 13.02.2009 tarihli ve 447 sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli İncek Mahallesi ve Çevresi Nazım İmar Planı kapsamında ve Büyükşehir Belediye Meclisinin 2009/1650 sayılı kararıyla onaylanan Taşpınar, Kızılcaşar, İncek Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı Batı Etabı 1/1000 ölçekli uygulama imar planı kapsamında "Rekreasyon Alanı" kullanımında kaldığı, sonrasında 11.05.2015 tarihli ve 918 sayılı 1/1000 uygulama imar planı değişikliği ile Ticari Rekreasyon alanı olarak ayrıldığı ve emsal: 0,10 Yençok: serbest iken, en son Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 10.03.2020 tarihli ve 312 sayılı kararıyla onaylanan 1/5000 ölçekli Nazım ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı değişikliği kapsamında E:0.10 Yençok:2 kat yapılaşma koşullu ( 2015 tarihli plandaki yapılaşma koşulunun değiştirildiği) Ticari Rekreasyon Alanı kullanımında kaldığı, ancak söz konusu imar planına ilan askı sürecinde yapılan itirazların reddedilerek imar planını kesinleştiren Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 14.01.2021 tarihli ve 15 sayılı kararının iptali istemiyle açılan davalarda Ankara 11. İdare Mahkemesinin 05.10.2021 tarihli 2021/248 Esas, 2021/1614 Karar, 2021/249 Esas 2021/1615 Karar ve 2021/251 Esas, 2021/1616 Karar sayılı kararlarıyla dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, yeni plan için çalışmaların devam ettiği ve 2009 tarihli planın iptal edilmediği nazara alındığında alınan teknik bilirkişi raporuna göre taşınmaza davalı idarece fiilen el atılmamış olsa da uzun yıllar programa alınmayan imar planının hayata geçirilmemesi nedeniyle kamulaştırma ya da takas cihetine gitmeyen davalı idarece, pasif ve suskun kalınmak ve işlem tesis edilmemek suretiyle taşınmaza müdahale edildiği; bu haliyle idarenin, mülkiyet hakkının özüne dokunan ve onu ortadan kaldıran bu eylemi ile kamulaştırmasız el koyma olgusunun gerçekleştiğinin kabulü ile idareden değer karşılığının verilmesini isteyebileceği, 26.11.2022 tarihli ve 32025 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 7421 sayılı Kanun'un 3 üncü maddesi ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) Ek Madde 1 inci maddesinin birinci fıkrasına eklenen cümlede dikkate alındığında açılacak bedel davasında adli yargı görevi olduğu, arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak, dava konusu taşınmaz ile emsallerin vergiye esas rayiç değerleri de kıyaslanmak suretiyle değerinin tespit edilmesinde bir isabetsizlik görülmediği ne var ki maktu harca hükmedilmesi gerektiğinden İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasına talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Dosyadaki bilgi ve belgelere göre; dava konusu taşınmazın halihazırda yürürlükte bulunan 2009 yılı onaylı 1/1000 ölçekli uygulama imar planında rekreasyon alanı olarak planlanmış olması nedeniyle, taşınmaza fiilen el atılmamış olsa dahi mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlanması nedeniyle kamulaştırmasız el atma olgusunun gerçekleştiğinin kabulü ile alınan rapora göre bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesi yerindedir.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre, usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A. Davalı İdare Vekilinin Davacı ... Dışındaki Davacılara İlişkin Temyizi Yönünden;
Davalı idare vekilinin temyiz dilekçesinin miktar yönünden REDDİNE,
B. Davalı İdare Vekilinin Davacı ...'a İlişkin Temyizi Yönünden;
Davalı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı ...'dan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.