"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/4886 Esas, 2024/1419 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : İzmir 11. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/558 Esas, 2023/574 Karar
Taraflar arasında kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; İzmir ili, ... ilçesi, ... Mahallesi (... Mahallesi) 137 ada 156 parsel sayılı taşınmaza davalı idare tarafından kamulaştırma yapılmaksızın fiilen el atıldığından tazminat bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazın kamulaştırma işlemleri İzmir-Urla-Çeşme Otoyolu yapımı nedeni ile yol inşaat ve emniyet sahası tesis etmek amacıyla Karayolları Genel Müdürlüğünce alınmış olan 26.03.1991 tarihli ve 1991/20 sayılı Kamulaştırma İşlemine Başlama Kararına göre yapıldığını, bedelin malikler adına bloke edildiğini, gazetede gerekli ilanın yaptırıldığını, taşınmaz üzerinde Orman İşletme Müdürlüğünün açmış olduğu İzmir 7. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1984/607 sayılı kararla "orman" niteliği kazanmış olduğunu, idarelerinden alacağının kalmamış olduğunu, taşınmazın arsa niteliğinde bulunmadığını, el atılan tarihi itibarıyla niteliğin belirlenmesi gerektiğini, emsal taşınmazın hatalı belirlendiğini, itirazlarının dikkate alınmadığını, emsal karşılaştırmasının doğru yapılmadığını, ıslahtan faize hükmedilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmaza davalı idare tarafından 1991 yılı itibarıyla el atıldığı, kamulaştırma işlemleri başlatılmış ise de noter tebliğlerinin olmadığı, Ziraat Bankasına yazılan müzekkere cevabına göre de kamulaştırma bedelinin depo edilmediği görülmüş olup tamamlanmış bir kamulaştırma işleminin olmadığı anlaşılmıştır. Kamulaştırma tamamlanmadığından, davacıların bu el atmaya karşılık mevcut davayı açmakta hukuki yararı mevcut olup davalı idarenin el atmasının haksız işgal olmadığı yönündeki itirazının yerinde olmadığı, tazminat miktarının belirlenmesinde 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) değer belirlemeye esas kurallarının uygulanmış olması da doğru olup tespit edilen bedelde bir isabetsizlik görülmediğinden istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
2. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihaî kararlarının bozulması 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Dosyadaki bilgi ve belgelere göre dava konusu taşınmaza 1983 yılından sonra fiilen el atıldığından dava tarihi esas alınarak taşınmaza değer biçilmesi yerindedir.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
5. Dava konusu taşınmaz ... Mahallesinde iken son tapu kaydına göre mahallenin ... Mahallesi olarak düzenlenmiş olduğu anlaşıldığından infazı zorlaştırıcı bu husus kamu düzenine ilişkin olduğundan resen gözetilerek kararın bozulması gerekir.
Ne var ki bu yanılgının giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci fıkrası uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı idare vekilinin temyiz itirazlarının reddine,
2. Kamu düzeni gereğince yapılan değerlendirme sonucunda; İlk Derece Mahkemesinden verilen karara karşı yapılan istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3.İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (1) numaralı bendinde yer alan “... Mahallesi” ibaresinden sonra gelmek üzere, parantez içerisinde olmak üzere “... Mahallesi” ibaresinin eklenmesi suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verilmiştir.